Sınıf Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünme Eğilimlerinin incelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 2, 195 - 210, 01.06.2011

Yrd. Doç. Dr. Özlem Kaf Hasırcı Dr. Fatma Sadık

Öz

The population of this study aiming at detecting reflective thinking tendency of primary school teachers consists of teachers who work at state and private primary schools located in the city of Adana 216 female and 127 male teachers from 20 primary schools 10 of which are state schools and two of which are private ones In order to analyze the data collected by means of Reflective Teaching Tendency Questionnaire YANDE by Semerci 2007 arithmetic mean standard deviation t test ANOVA and LSD tests were used The results of the study show that 1 the primary school teachers have a high tendency level of reflective teaching; 2 female teachers have higher level of tendency compared to male teachers; 3 teachers graduated from the Faculty of Education or Educational Colleges are more open minded than those graduated from other faculties; 4 teachers of small groups 20 or fewer students and big groups 50 students and more have a negative attitude towards their profession; 5 professional status the grade level of the class socio economic level of school environment do not have a significant effect on teachers’ reflective thinking tendency Keywords: Thinking skills reflective thinking primary school teacher primary school

Anahtar Kelimeler

-

Sınıf Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünme Eğilimlerinin incelenmesi

Öz

Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimlerini belirlemek amacıyla yapılan bu araştırmanın evrenini Adana ili merkez ilçelerindeki devlet ve özel ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır Araştırmaya 18 devlet ve ikisi özel okul olmak üzere 20 ilköğretim okulunda görev yapan 216 kadın 127 erkek sınıf öğretmeni katılmıştır Semerci 2007 tarafından geliştirilen Yansıtıcı Düşünme Eğilimlerini Belirleme Ölçeği YANDE kullanılarak elde edilen verilerin analizinde aritmetik ortalama standart sapma t testi ANOVA ve LSD testleri kullanılmıştır Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimlerinin yüksek 1 kadın öğretmenlerin erkek meslektaşlarına göre eğitim fakültesi ve eğitim yüksek okulu mezunu öğretmenlerin diğer fakülte mezunu öğretmenlere göre daha açık fikirli oldukları 2 belirlenmiştir Küçük 20 ve daha az öğrenci ve büyük sınıflarda 50 ve daha fazla öğrenci görev yapan öğretmenlerin mesleklerine karşı daha olumsuz duygular içinde oldukları saptanırken 3 mesleki kıdem okutulan sınıf düzeyi ve görev yapılan okul çevresinin sosyo ekonomik düzeyinin sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimlerinde anlamlı bir farklılık yaratmadığı görülmüştür 4 Anahtar Sözcükler: Düşünme becerileri yansıtıcı düşünme sınıf öğretmeni ilköğretim

Anahtar Kelimeler

Düşünme becerileri, yansıtıcı düşünme, sınıf öğretmeni, ilköğretim

Kaynakça

• Aslan, G. (2009), Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişki, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aşkar, P., Erden, M. (1987), Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği, Çağdaş Eğitim Dergisi, 12 (121), 8–1.
• Aydın, A. (1998), Sınıf yönetimi (9. Baskı), Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bataineh, R.F., El Karasneh, M.S., Barakat,A.A., Bataineh, R. F. (2007), Jordanian pre- service teachers’ perceptions of the portfolio as a reflective learning tool, Asia- Pacific Journal of Teacher Education, 35(4), 435–454.
• Brooks G., Brooks, M G. (1999), The courage to be constructivist, Educational Leadership, November, 18-24.
• Can, G. (1987), Öğretmenlik meslek anlayışı üzerine bir araştırma (Ankara
• okullarında), Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 159–170.
• Cruickshank D.R. , Bainer D.L. , Metcalf K.K. (1995), The Act of Teaching, McGraw- Hill, USA.
• Çelebi, C. (2006), Ayrıntı yapılandırmacılık yaklaşımına dayalı işbirlikli öğrenmenin ilköğretim 5.sınıf sosyal bilgiler dersinde öğrenci erişi ve tutumlarına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, , Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çelenk, S. (1988), Eğitim yüksekokulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çelik, V. (2003), Sınıf yönetimi (2. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Delen, H. (1998), Temel eğitim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde kubaşık öğrenme yönteminin akademik başarıya etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Delil, A., Güleş, S. (2007), Yeni ilköğretim 6. sınıf matematik programındaki geometri ve ölçme öğrenme alanlarının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı açısından değerlendirilmesi, CBÜ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XX (1), 35-48.
• Dewey, J.(1957), Nasıl düşünürüz?, (Çev: B. Arıkan, S. Akdeniz, O. Etker), İstanbul: Muallimler Cemiyeti Yayınları, 3.
• Doğanay, A. (2007), Üst düzey düşünme becerilerinin öğretimi, A. Doğanay (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri, Ankara: PegemA Yayıncılık, 279-331.
• Dolapçıoğlu, S. D. (2007), Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerinin değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Ekiz, D. (2006), Self-observation and peer observation : Reflective diaries of primary student- teachers, Elementary Education Online.5 (1) ,47-57.
• Erginel, S. Ş. (2006), Developing reflective teachers: A study on perception and improvement of reflection in pre-service teacher education, Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güney, K. (2008), Mikro-yansıtıcı öğretim yönteminin öğretmen adaylarının sunu performansı ve yansıtıcı düşünmesine etkisi, Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Işık, H. (2004), Öğrenme ortamlarının fiziksel düzeni, M. Şişman ve S. Turan (Ed.), Sınıf yönetimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık, 141–154.
• İnce, V. M. (2006), İlköğretim 3,4,5,6,7 ve 8.sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Karadağ, M. (2010), Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği), Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kaya, A. ve Büyükkasap, E. (2005), Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin
• profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum Örneği,
• Kastamonu Eğitim Dergisi, 2, 367–380.
• Kılınç, H. H. (2010), İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kirk, R. (2000), A study of the use of a private chat room to increase reflective thinking in pre-service teachers, [Online],www.ebscohost.com, Erişim Tarihi: 01.12.2009.
• Korkmaz, G. (2010), İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesini algılama düzeyleri ve mesleki tutumlarının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Köksal, N., Demirel Ö. (2008), Yansıtıcı düşünmenin öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamalarına katkıları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 189–203.
• Küçük, B.(2008), İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde işbirlikli öğrenme yönteminin demokratik tutum üzerindeki etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Lee, H. J. (2005), Understanding and assessing preservice teachers’ reflective thinking, Teaching and Teacher, 21 (1), 699–715.
• Mahiroğlu, A., Buluç, B. (2003), Ortaöğretim kurumlarında fiziksel ceza uygulamaları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış 1 (1), 81-93.
• Meral, E. (2006), Yeni (2006) ilköğretim İngilizce programını uygulayan öğretmenlerin eleştirel ve yansıtıcı düşünmeleri, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2002), Öğretmen yeterlikleri, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Moallem, M. (1997), The content and nature of reflective thinking: A case of an expert middle school science teacher, The Clearing House, 70 (3), 143–51.
• Norton, J.L. (1994), Creative thinking and locus of control as predictors of reflective thinking in preservice teachers, [Online], http://eric.ed.gov/ERICDocs/data/, Erişim tarihi 21.12. 2009.
• Öner, Ü. (2007), İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersi tarih konularının öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Övet, O. (2006), Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özcan, T. (2002), İlköğretim sosyal bilgiler dersinin genel amaçlarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi “Kilis ilinde bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Özpolat, R. A., Sezer, F., İşgör, İ. Y., Sezer, M. (2007), Sınıf öğretmenlerinin yeni ilköğretim programına ilişkin görüşlerinin incelenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 174, 206-213.
• Öztürk, B., Koç, G., Şahin, F. T. (2003), Sınıf öğretmenlerinin öğrencileri arasında ayrım yapma durumu ve bu ayrımın bazı değişkenler açısından incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış, 1(1), 109–118.
• Özyurt, B.E. (2006), Cinsiyet, Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Editörler), Eğitimde bireysel farklılıklar (2. Baskı), Ankara: Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 317–346.
• Parsons, M., Stephensons, M. (2005), Developing reflective practice in student teachers: collaboration and critical partnerships, Teachers and Teaching, 11 (1), 95–116.
• Pedro, J.Y. (2005), Reflection in teacher education: exploring pre service teacher’s meanings of reflective practice, Reflective Practice, 6 (1), 49–66.
• Powell, E. (2005), Conceptualising and facilitating active learning: Teachers’ video- stimulated reflective dialogues , Reflective Practice, 6 (3), 407–418.
• Rodgers, C. (2002), Defining reflection: another look at John Dewey and reflective thinking, [Online], http://www.jcu.edu/education, Erişim Tarihi 30.03.2010.
• Saracaloğlu, A. S. (1993), Fen ve edebiyat fakülteleri öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, İzmir I. Eğitim Kongresi Bildirileri, 565–569, İzmir: Buca Eğitim Fakültesi Yayını.
• Schön, D. (1983), Reflective practitioner- how professionals think in action, basic books, [Online], http://www.sopper.dk/speciale/arkiv/book49.pdf, Erişim tarihi: 15.03. 2010.
• Schweiker-Marra, K., Holmes J.H. Pula, J.J. (2003), Training promotes reflective thinking in pre-service teachers, [Online], www.ebscohost.com, Erişim Tarihi: 01.12.2009.
• Semerci, Ç. (2008), Mikro yansıtıcı öğretim yönteminin öğretmen adaylarının sunu performansı ve yansıtıcı düşünmesine etkisi, Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Semerci Ç. (2007), Öğretmen ve öğretmen adayları için yansıtıcı düşünme eğilimi (YANDE) ölçeğinin geliştirilmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(3), 729-754.
• Sürücü, A. (1997), Öğretmenlik formasyonu alan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Şahin, N. (1992), Arifiye Anadolu Öğretmen Lisesi 3. sınıf öğrencilerinin öğretmenliğe ilişkin tutumlar, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, A.E. (2004), Meslek olarak öğretmenlik, V. Sönmez (Ed.), Öğretmenlik mesleğine giriş (Yenilenmiş 4. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık, 261-306.
• Taggart, G.L., Wilson, A.P. (2005), Promoting reflective thinking in teachers in 50 action strategies , USA: Corwin Pres.
• Tezcan, M. (1996), Eğitim sosyolojisi (10. Baskı), Ankara: Feryal Matbaa.
• Tok, Ş. (2008), Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarına, performanslarına ve yansıtmalarına etkisi, Eğitim ve Bilim, 33 (149), 104–117.
• Toprak, İ. (2005), İlköğretim fen ve teknoloji 4.sınıf öğretmen kılavuz kitabı, Ankara: Gün Yayınları.
• Tümkaya, S. (1996), Öğretmenlerdeki tükenmişliğin sosyo-demografik özellikler ve iş
• ortamı ile ilişkisi, III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Sözlü
• Bildiri, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Üstün, E., Erkan S., Akman B. (2004), Türkiye’de okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 129-136.
• Yazgan İnanç, B., Bilgin, M., Kılıç Atıcı, M. (2007), Gelişim psikolojisi (3. Baskı),
• Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Yorulmaz, M. (2006), İlköğretim I. kademesinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünmeye ilişkin görüş ve uygulamalarının değerlendirilmesi (Diyarbakır ili örneği), Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.