Ses Temelli Cümle Yöntemi İle İlkokuma Yazma Öğretim Sürecinde Karşılaşılan Güçlükler Ve Bu Güçlüklerle Baş Etme Stratejilerinin Belirlenmesi: Şırnak İli Örneği

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 3, 319 - 342, 01.09.2011

Yrd. Doç. Dr. Ayten İflazoğlu Saban Vehibe Yiğit

Öz

The purpose of this descriptive study is to identify the problems which teachers face while teaching basic reading and writing with sound based sentences method and defined of this problems to succeed strategy This study has been done 70 first grade teachers from 31 schools who work in primary schools located in Şırnak in the educational year of 2008–2009 Qualitative data were obtained with 3 different discuss from a simple random sample consisting of 11 first grade teachers Quantitative data were obtained from 59 first grade teachers working in prmary schools in Şırnak Qualitative data were collected through the semi structured interview forms Quantitative data were obtained by a survey The problems which faced to learning Literacy Education Process with the Sound Based Sentences Method and defined of this problems to succeed strategy survey and Student Identification Forms The data obtained with interviews were analyzed by descriptive analyses The data obtained by the surveys and student identification forms were analyzed by computing the frequencies and the percentages Results showed that non native language is Turkish children were continuing students at schools in different situations they were experiencing similar difficulties Teachers working at the school where non native language is Turkish students attend indicated the difficulties which their students faced as that; can’t Express himself little word knowledge using long time for learning pronunciation disorders deficiency of materials not understand from reading anything can’t answer the question which asked him her and forgetting the learnings Teachers working at the school where bilingual students attend explained the struggle method of this problems as that; using the visual materials activities for learning word knowledge individual working continual repeating doing some activities like sing reading story and using of similarly sounding words in folk narratives using body language and facial expression etc Keywords: Basic reading and writing Native language Sound based sentence method

Anahtar Kelimeler

-

SES TEMELLİ CÜMLE YÖNTEMİ İLE İLKOKUMA YAZMA ÖĞRETİM SÜRECİNDE KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER VE BU GÜÇLÜKLERLE BAŞ ETME STRATEJİLERİNİN BELİRLENMESİ: (ŞIRNAK İLİ ÖRNEĞİ)

Öz

Bu araştırma “Ses Temelli Cümle Yöntemi” ile ilkokuma yazma öğretirken öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler ve bu güçlüklerle baş etme stratejilerini belirlemek amacıyla yapılmış betimsel bir çalışmadır. Araştırma 2008-2009 eğitim-öğretim yılında Şırnak il sınırları içinde yer alan 31 ilköğretim okulunda görev yapan 70 birinci sınıf öğretmeni ile yürütülmüştür. Veriler öncelikle örneklem seçme yönteminin kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ile seçilen 11 birinci sınıf öğretmeni ile ilkokuma yazma öğretimi sürecinde 3 ayrı görüşme yapılarak toplanmıştır. Daha sonra Şırnak ili merkez ilçesinde bulunan okullarda 59 birinci sınıf öğretmenine öğretim yılı sonunda anket uygulanmıştır. Araştırmada veriler araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları, “Ses Temelli Cümle Yöntemi ile Okuma Yazma öğretim Sürecinde Karşılaşılan Güçlükler ve Bu Güçlüklerle Baş Etme Stratejilerini Belirlenme Anketi” ve öğrenci tanıma formları kullanılarak toplanmıştır. Görüşmelerde elde edilen veriler için betimsel analiz kullanılmış, anket ve öğrenci tanıma formlarından elde edilen verilerin analizinde yüzde ve frekans hesaplamaları yapılmıştır. Sonuç olarak ana dili Türkçe olmayan çocukların devam ettiği okullarda farklı durumlardaki (hiç Türkçe bilmeyen, okulöncesi eğitim almamış ve okulöncesi eğitim almış) öğrencilerin benzer güçlükler yaşadıkları belirlenmiştir. Ana dili Türkçe olmayan çocukların devam ettiği okullarda çalışan öğretmenler öğrencilerinin okuma-yazmayı öğrenirken karşılaştıkları güçlükleri; kendini ifade edememe, kelime dağarcıklarının az olması, öğrenmelerinin zaman alması, telaffuz bozuklukları, araç gereç kullanımını bilmeme, okuduğunu anlayamama, sorulan sorulara cevap verememe, öğrendiklerini çabuk unutma şeklinde sıralamışlardır. Bu güçlüklerle baş etme yollarını ise; görsel materyalleri ağırlıklı olarak kullanma, kelime dağarcıkları geliştirici etkinlikler yapma, bireysel olarak birebir ilgilenme, sürekli tekrar yapma, şarkı, tekerleme, masal vb etkinliklere çok yer verme, konuşurken vücut dili, jest ve mimikleri çok kullanma şeklinde sıralamışlardır.

Anahtar Kelimeler

İlkokuma yazma öğretimi, Ana dili, Ses temelli cümle yöntemi

Kaynakça

• Acat M. B., ve Özsoy U. (2006). Ses temelli cümle yöntemiyle ilkokuma-yazma öğretiminde karşılaşılan güçlükler, Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı (s.15-37). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akyol, H. (2008). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi (7.baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bektaş, A. (2007). Ses temelli cümle yöntemiyle gerçekleştirilen ilk okuma yazma öğretiminin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Adana.
• Çelenk, S. (2006). Etkinlik temelli ilkokuma ve yazma öğretimi. İstanbul: Morpa Yayıncılık
• Çelenk, S. (2007). İlkokuma ve yazma programı ve öğretimi. (6.Baskı). Ankara: Maya Akademi.
• Güneş, F. (2007). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayınları.
• Howe, M. J. A. (2001). Öğrenme psikolojisi. (Çev. Ebru Kılıç) İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Kavcar, C. , Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2005). Türkçe öğretim. (7.Baskı) Ankara: Engin Yayınevi.
• Keskinkılıç, K. ve Keskinkılıç, S. (2007). Türkçe ve ilkokuma yazma öğretimi. (3.Baskı). Ankara: PagemA Yayıncılık
• Köksal, K. (1999). Okuma yazma öğretimi. (1.Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• MEB. (2005). İlköğretim (1 – 5. Sınıflar) Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Öz, F. (2005). Uygulamalı ilkokuma yazma öğretimi. (5.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık
• Özsoy, U. (2006). Ses temelli cümle yöntemiyle okuma yazma öğretiminde karşılaşılan güçlükler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Sağır, M.(2002). İlköğretim Okullarında Türkçe Dil Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Sarı, M. (2001). İki dilli çocukların çözümleme yöntemiyle okuma- yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Adana.
• Uğuz, S.(2006). Ses temelli cümle yönteminin öğretmenler tarafından algılanma biçimleri ve uygulamada karşılaşılan güçlükler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon Karahisar.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Wood, D. (2003). Çocuklarda düşünme ve öğrenme (Çev: E. Kılıç), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım,