THE REACTIVE LANGUAGE OF BIRDS IN WORKS OF ART: A COMPARATIVE STUDY OF SAIT FAIK, RACHEL CARSON, DAPHNE DU MAURIER, AND HITCHCOCK

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 2, 954 - 967, 20.10.2024

Şükrü Can Balta

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1481809

Öz

Throughout history, various nations have ascribed special meanings to objects, plants and animals, alongside humans. Birds are also included to this aforesaid classification. The relationship between humans and birds has not followed a fixed trajectory, as birds carry both positive and negative connotations. Art often reflects the emotional and intellectual life of the public, and thus, it is possible to encounter similar and relative representations of birds within the cultural and religious framework in works of art. In Sait Faik's Last Birds, Daphne Du Maurier's “Birds” and Rachel Carson’s Silent Spring, the concrete and symbolic impact of birds is highly pronounced. Also, Alfred Hitchcock, who was inspired by Du Maurier's story “The Birds” and transformed the literary text into a film called The Birds, effectively utilized from the resonant function of birds. The aforementioned texts and works did not only attract attention in their own period in terms of content and fiction. As a matter of fact, the messages that maintain their topicality are still being discussed by the public. Although reactive symbolism varies depending on time, culture and belief systems, complementary features draw attention in the artistic products analyzed. This study, which is both interdisciplinary and comparative, integrates traditional and contemporary interpretations.

Anahtar Kelimeler

Artworks, Birds, Interdisciplinarity, Comparative Analysis

SANAT ESERLERİNDE KUŞLARIN TEPKİSEL DİLİ: SAİT FAİK, RACHEL CARSON, DAPHNE DU MAURİER VE HİTCHCOCK KIYASI

Öz

Tarih boyunca çeşitli milletler tarafından insanlarla birlikte birtakım nesnelere, bitkilere ve hayvanlara özel anlamlar yüklenmiştir. Kuşlar da sözü edilen bu etkileşim sınıflandırmasına dâhildir. İnsan ve kuş arasındaki ilişki sabit bir çizgide ilerlememiştir. Dolayısıyla kuşlar, olumlu olduğu kadar olumsuz çağrışımlar da taşımaktadır. Sanat, halkın duygu ve düşünce varlığının da izini sürmektedir. Bu sebeple sanat eserlerinde, kuşların kültür ve inanç eksenindeki benzer ve göreceli temsillerine erişmek mümkündür. Sait Faik’in “Son Kuşlar” ile Daphne Du Maurier’in “Kuşlar” metninin yanında Rachel Carson’un Sessiz Bahar eserinde, kuşların somut ve simgesel etkisi oldukça baskındır. Ayrıca Du Maurier’in “Kuşlar” hikâyesinden esinlenerek edebî metni Kuşlar adıyla sinema filmine dönüştüren Alfred Hitchcock da kuşların yankı uyandırıcı işlevinden yararlanmıştır. Adı geçen metinler ve eserler, içerik ve kurgu açısından sadece kendi döneminde ilgi görmemiştir. Nitekim güncelliğini muhafaza eden iletiler, hâlen kamuoyu nezdinde tartışılmaktadır. Tepkisel sembolizm, zamana, kültüre ve inanç sistemine göre değişkenlik gösterse de ele alınan sanat ürünlerinde, birbirini tamamlayıcı vasıflar dikkat çekmektedir. Karşılaştırmalı olduğu kadar disiplinler arası bir analiz niteliği taşıyan çalışmada, geleneksel ve çağdaş yorumlar bir arada kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat Eseri, Kuşlar, Disiplinler Arasılık, Karşılaştırmalı Analiz

Kaynakça

• Abasıyanık, S. F. (2016). Son kuşlar. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Aça, M. (1999). Tufan’ın kuşları ve kozı körpeş-bayan sulu destanındaki bazı kuşlar. Millî Folklor, 11 (42), 53-57.
• Balta, Ş. C. (2023). 1950 sonrası Türk hikâyesinde çevre vurgusu: Ekoeleştirel değini ve duyumsayıcı bilinç. Nobel Bilimsel Eserler.
• Boratav, P. N. (2012). Türk mitolojisi. BilgeSu Yayıncılık.
• Burton, A. (2023). Suffering sparrows. Frontiers in Ecology and the Environment, 21 (4), 212-212. https://doi.org/10.1002/fee.2632
• Carson, R. (2011). Sessiz bahar (Ç. Güler, Çev.). Palme Yayıncılık.
• Çoruhlu, Y. (2006). Türk mitolojisinin anahatları. Kabalcı Yayınevi.
• Doğan, D. M. (2020). Büyük Türkçe sözlük. Yazar Yayınları.
• Du Maurier, D. (1973). Kuşlar (N. Arca, Çev.). Gündüz Yayınları.
• Erhat, A. (2015). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Kabak E. ve Edman T. B. (2019). “The Raven”: An odyssey through norse mythology. Turkish Studies, 14 (2), 583-596. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.22624
• Kakış, Ö. (2019). Türk sanatında kanat imgesi. (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Leppert, R. (2017). Sanatta anlamın görüntüsü (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Naci, F. (2008). Sait Faik’in hikâyeciliği. Yapı Kredi Yayınları.
• Ögel, B. (2002). Türk mitolojisi-c.2. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özdağ, U. (2011). Sessiz Bahar’dan sonra ses getiren elli yıl: kadın, çevre, sağlık. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28 (2), 179-200.
• Roux, J. P. (2005). Orta Asya’da kutsal bitkiler ve hayvanlar. Kabalcı Yayınevi.
• Taner, H. (2021). Sait Faik üzerine. Adil İzci (Yay. Haz.), Anılarda Sait Faik (ss. 147-149). Varlık Yayınları.
• Thorgilsson, A. (1898). Settlement of Iceland (T. Elwood, Trans.). T. Wilson.
• Tyni H. ve Sotamaa O. (2014). Material culture and Angry Birds. Nordic DİGRA Conference, Sweden, 1-15.
• Uraz, M. (1994). Türk mitolojisi. Düşünen Adam Yayınları.
• Uyguner, M. (1983). Sait Faik Abasıyanık. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Van Tieghem, P. (2017). Mukayeseli edebiyat (Y. Ş. Kılıçel, Çev.). Büyüyenay Yayınları.
• Wenny D. G., Şekercioğlu Ç. H. ve Whelan Christopher J. (2016). Why birds matter. The University of Chicago Press. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226382777.001.0001
• Wood, R. (2004). Hitchcock sineması (E. Yılmaz, Çev.). Kabalcı Yayınevi.