Bazı Domates Çeşitlerinin Milas (Muğla) Tarla Koşullarında Tuta absoluta’nın Ergin Öncesi Popülasyon Yoğunluklarına Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 36 Sayı: 1, 149 - 156, 30.06.2021

Yaşar Mutlu Türkmen Cengiz Kazak

Öz

Bu çalışmada, Milas (Muğla)’da tarla koşullarında yetiştiriciliği yapılan Solanum lycopersicum L. cv. 5656 (VO-506), BT-236, BT-Tokat F1 çeşitleri ile geleneksel Pembe domates çeşidinin Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta Meyrick’nın ergin öncesi dönemlerinin popülasyon yoğunluklarına etkileri araştırılmıştır. T. absoluta bulaşıklık oranları 2014 yılı üretim sezonunda bildirilen çeşit sırasına göre %17.62, 19.21, 23.02 ve 13.18 olarak gerçekleşmiştir. Bu değerler 2015 yılı üretim sezonunda ise aynı çeşit sırasına bağlı olarak %6.39, 4.28, 7.39 ve 4.28 olmuştur. Çalışmada kullanılan domates çeşitlerinde belirlenen vuruk meyve oranları 2014 yılı üretim sezonu için Pembe, BT-Tokat, 5656 ve BT-236 çeşitlerinde sırasıyla %14.52, 22.65, 25.40 ve 31.99; 2015 yılı üretim sezonunda ise %5.30, 16.83, 10.24 ve 16.67 olarak saptanmıştır. Her iki yıl için de tüm sonuçlar bir arada değerlendirildiğinde T. absoluta’ya karşın en tolerant çeşit Pembe olurken bunu 2014 yılı üretim sezonunda 5656, BT-236, BT-Tokat; 2015 yılı üretim sezonunda ise BT-236, 5656, BT-Tokat çeşitleri izlemiştir.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, Domates çeşitleri, Muğla

Destekleyen Kurum

Çukurova Üniversitesi Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

FDK-2014-3036

Teşekkür

Bu çalışmayı FDK-2014-3036 proje numarası ile destekleyen Çukurova Üniversitesi Araştırma Projeleri Birimi’ne teşekkür ederiz.

Effects of Some Tomato Cultivars on Population Densities of Immature Stages of Tuta absoluta in Milas (Muğla) Field Conditions

Öz

Bu çalışmada, Milas (Muğla)’da tarla koşullarında yetiştiriciliği yapılan Solanum lycopersicum L. cv. 5656 (VO-506), BT-236, BT-Tokat F1 çeşitleri ile geleneksel Pembe domates çeşidinin Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta Meyrick’nın ergin öncesi dönemlerinin popülasyon yoğunluklarına etkileri araştırılmıştır. T. absoluta bulaşıklık oranları 2014 yılı üretim sezonunda bildirilen çeşit sırasına göre %17.62, 19.21, 23.02 ve 13.18 olarak gerçekleşmiştir. Bu değerler 2015 yılı üretim sezonunda ise aynı çeşit sırasına bağlı olarak %6.39, 4.28, 7.39 ve 4.28 olmuştur. Çalışmada kullanılan domates çeşitlerinde belirlenen vuruk meyve oranları 2014 yılı üretim sezonu için Pembe, BT-Tokat, 5656 ve BT-236 çeşitlerinde sırasıyla %14.52, 22.65, 25.40 ve 31.99; 2015 yılı üretim sezonunda ise %5.30, 16.83, 10.24 ve 16.67 olarak saptanmıştır. Her iki yıl için de tüm sonuçlar bir arada değerlendirildiğinde T. absoluta’ya karşın en tolerant çeşit Pembe olurken bunu 2014 yılı üretim sezonunda 5656, BT-236, BT-Tokat; 2015 yılı üretim sezonunda ise BT-236, 5656, BT-Tokat çeşitleri izlemiştir.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta, Domates çeşitleri, Muğla

Proje Numarası

FDK-2014-3036

Kaynakça

• Abak, K., 2016. Türkiye’de Domatesin Dünü, Bugünü ve Yarını. www.turktob.org.tr /dergi/makaleler/dergi17/TTOB_Dergi17_WEB-8_13.pdf. Erişim tarihi: 11.01.2018
• Anonim, 2011. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü (Web Sayfası: www.tarim.gov.tr), Domates Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele (Çiftçi Eğitim Serisi: 7) (5-6).
• Dias, D.M., Resende, J.T., Marodin, J.C., Mantos, R., Lustosa, I.F., Resende, N.C., 2016. Acyl sugars and whitefly (Bemisia tabaci) resistance in segregating populations of tomato genıtypes. Genetics and Molecular Research, 2: 7-15.
• Dos Santos, A.C., Bueno, R.C.O.F., Vieiria S.S., Bueno, A.D.F., 2011. Efficacy of insecticides on Tuta abssoluta (Meyrick) and other pests in pole tomato. Bioassay: 6:4, 1-6.
• Ecole, C.C., M.C. Picanceo, R.N.C. Guedes and S. H. Brommonsschenkel, 2001. Effect of cropping season and possible compounds involved in the resistance of Lycopersicon hirsutum f. typicum to Tuta absoluta (Meyrick) (Lep., Gelechiidae) Journal of Applied Entomology, 125, 193-200.
• EPPO, 2009. Pests and diseases. In European and Mediterranean Plant Protection Organisation Reporting Service. http://archives.eppo.org/EPPOReporting/ 2009/Rse-0908.pdf (Erişim tarihi: 11 Mart 2015).
• Karut, K., Kazak, C., Döker, İ., Ulusoy, M.R., 2011. Mersin ili domates seralarında Domates yaprak galeri güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın yaygınlığı ve zarar durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35 (2): 339-447.
• Kasap, İ., Gözel, U., Özpınar, A., 2011. Yeni bir zararlı; domates güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae). Çanakkale Tarım Sempozyumu (Dünü, Bugünü, Geleceği) Bildirileri, s. 284.
• Kılıç, T., 2010. First record of Tuta absoluta in Turkey (Meyrick, 1917). Phytoparasitica, 38 (3): 243-244.
• Leite, G.L.D., Picanço, M., Guedes, R. N. C., Zanuncio, J.C., 2001. Role of plant age in the resistance of Lycopersicon hirsutum f. glabratum to the tomato leafminer Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae). Scientia Horticulturae 89: 103–113.
• Mahmoud, Y.A., Salem, H.A., Shalaby, E.M., Abdel-Rezak, A.S., Ebadah, I.M.A., 2014. Effect of certain low toxicity insecticides against Tomato leaf miner, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) with reference to their residues in harvested tomato fruits. International Journal of Agricultural Research, 9 (4): 210-218.
• Mamay, M., Yanık, E., 2012. Şanlıurfa’da domates alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin ergin popülasyon gelişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2012, 2 (3): 189-198.
• Manavoğlu, M., Kayahan, A., Karaca, İ., 2019. Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) ile Mücadelede Topraktan Uygulanan Bazı Pestisitlerin Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23 (1): 133-139.
• Neiva, I.P., Andrade, Jr.V.C., Maluf, W.R., Oliveira, C.M., Manuel, G.M., 2013. Role of allelocehmicals and trichome density in the resistance of tomato to whitefly. Cinênc. Agrotec. 37 (1): 61-67.
• Oliveira, C. M., Andrade J, V. C., Maluf, W. R., Neiva, I. P., Maciel, G. M., 2012. Resistance of tomato strains to the moth Tuta absoluta imparted by allelochemicals and trichome density. Ciência e Agrotecnologia, 36 (1), 45-52.
• Rostami, E., Madadi, H., Abbasipour, H., Alahyari, H. and Cuthbertson, A.G.S., 2017. Life Table parameters of the tomato leaf miner Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiiade) on different tomato cultivars. Journal of Applied Entomology, 141, 88-96.
• Ryan, M.F., 2002. Insect Chemoreception Fundamental and Applied, 236. p. Oliveira F. A., Silva, D. J. H. and Leite, G.L.D., 2009. Resistance of 57 greenhouse-grown accessions of Lycopersicon esculentum and three cultivars to Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Scientia Horticulturae 119: 182–187.
• Salama, H.S.A.E., Abdel-Khalek, I., Fouda, I.M., Ebadah, I., Shehota, I., 2015. Some Ecological and Behavioral Aspects of the Tomato Leaf Miner Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Ecologia Balkanica, 7 (2): 35-44.
• Silva, D.B., Bueno, V.H.P., Jr. Lins, C.J., Van Lenteren, J.C., 2015. Life history dataand population growth of Tuta absoluta at constant and alternating temperatures on two tomato lines. Bulletin of Insectology 68 (2): 223-232.
• Siqueira, H.A.A., Guedes, R.N.C., Fragoso, D.B. and Magalhaés, 2001. Abamectin resistance and synergism in Brazilian populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). International Journal of Pest Management, 47 (4), 247-251.
• Silva, D.B., Bueno, V.H.P., Jr. Lins, C.J., Van Lenteren, J.C., 2015. Life history dataand population growth of Tuta absoluta at constant and alternating temperatures on two tomato lines. Bulletin of Insectology 68 (2): 223-232.
• Sohrabi, F., Nooryazdan, H., Gharati, B. and Saeidi, Z., 2016. Evaluation of ten tomato cultivars for resistance against tomato leaf miner, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) under field infestation conditions. Entomologia Generalis, 36 (2): 163-175.
• Sridhar, V., Sadashiva, A.T., Rao, V.K., Swathi, P. AND Gadad, H.S., 2019. Trichome and biochemical basis of resistance against Tuta absoluta in tomato genotypes. Plant Genetic Resources, 1-5. doi: 10.1017/S147926211800062X.
• Urbaneja, A., Vercher, R., Navarro, V., Porcuna, J. L. & García-Marí, F., 2007. La polilla del tomate, Tuta absoluta. Phytoma-España, 194: 16-24.