HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR’IN ROMANLARINDA ÇİRKİNLİK VE ÇİRKİNLİĞİN TEMSİL BİÇİMLERİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 3, 1 - 16, 22.12.2021

Beyhan Kanter

Öz

Bedene dair algı ve yargılar, genellikle toplumların estetik
standartları ve kabulleri bağlamında ortaya çıkarak zaman
içerisinde kökleşir. Kurmaca metinlerde de etiyle kemiğiyle
var olan ve bir hayat kurgusunu temsil eden karakterlerin
bedensel özelliklerinin tasvirine ağırlıklı olarak yer verilerek
toplumsala dair estetik kabuller ve yargılar sezdirilir.
Dolayısıyla kurmaca metinlere bakıldığı zaman özellikle
çirkinlik ya da biçimsizlik üzerinden tanımlanan
karakterlerin trajik bir etkiye maruz kaldıkları ya da komik
olarak etiketlendikleri görülmektedir. Realist bir yaklaşımı
benimseyen Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında da
beden tasvirleri geniş yer tuttuğu için güzellik ve çirkinlik,
toplumsal kabuller bağlamında kurguya dahil edilir.
Gürpınar’ın romanlarında güzellik-çirkinlik gibi toplum
tarafından belirlenen estetik kabuller, kimi zaman kurgunun
temelini oluşturduğu gibi kimi zaman karakterlerin sosyal
hayatla kurdukları bağı etkileyen unsurlar olarak önemli bir
yer edinir.
Bu makalede Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında
çirkinlikleriyle ön plana çıkan karakterlerin hayatla ve
toplumsal yaşamla kurdukları bağ irdelenecektir. Makalede,
çirkinliğin kurgularda işleniş biçimi sosyolojik bir
yaklaşımla tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Rahmi Gürpınar, roman, çirkinlik, kamburluk, estetik.

UGLINESS AND ITS REPRESENTATION FORMS IN HUSEYIN RAHMI GURPINAR’S NOVELS

Öz

Perceptions and judgments relating to the body generally
emerge in the context of aesthetic standards and acceptances
of societies and take root over time. In fiction texts, aesthetic
acceptances and judgments about society are implied by
concentrating on the description of the bodily features of the
characters who exist in flesh and blood and represent a life
fiction. Therefore, when it is looked at the fictional texts, it
is seen that especially the characters defined through
ugliness or formlessness are exposed to a tragic effect or
stigmatized as funny. Beauty and ugliness are included in
the fiction in the context of social acceptances because body
depictions have a large place in the novels of Hüseyin
Rahmi Gürpınar, who adopts a realist approach. Hüseyin
Rahmi Gürpınar describes the body characteristics of the
characters and the distinctive aspects of these characteristics
reflected in their behaviours, down to the last detail in his
novels. In Gürpınar’s novels, aesthetic acceptances such as
beauty and ugliness determined by society sometimes form
the basis of fiction and sometimes take an important place as
factors that affect the bond that the characters establish with
social life.
In this article, It is going to be discussed that the bond that
the characters establish with life and the social world, who
come to the forefront with their ugliness in Hüseyin Rahmi
Gürpınar’s novels. In the article, It is going to be analyzed
how ugliness is handled in the fictional world through a
sociological approach.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Rahmi Gürpınar, novel, ugliness, hunchback, aesthetic.

Kaynakça

• Aslan, Bahtiyar (2018) “Abject/Norm Dışı Bir Beden Olarak Seyit Lütfullah”, Bir Güneş Avcısı Ahmet Hamdi Tanpınar (Ed. İ. Şahin, D. Tepe, Nurcan Ankay), İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• Bergson, Henri (2015) Gülme Komiğin Anlamı Üstüne Deneme, (Çev. Yaşar Avunç), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gürpınar, Hüseyin (2012) Tebessüm-i Elem (Haz. Emre Taylan), İstanbul: Everest Yayınları.
• Gürpınar, Hüseyin Rahmi (2010) Cehennemlik, İstanbul: Everest Yayınları.
• Gürpınar, Hüseyin Rahmi (2021a) Şık, (Haz. Dilek Herkmen), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gürpınar, Hüseyin Rahmi (2021b) Mürebbiye, (Haz. Ayşe Şeker), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gürpınar, Hüseyin Rahmi (2021c) Şıpsevdi, (Haz. Habibe Demir), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gürpınar, Hüseyin Rahmi (2021d) Hayattan Sahifeler, (Haz. İlhan Sadıkoğlu), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Henderson, Gretchen E. (2018) Çirkinliğin Kültürel Tarihi (Çev. Ayşe Müge Çavdar), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Hüküm, Muhammed (2017) Şair- Sosyolog Kemal Tahir, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Kanter, Beyhan (2019) Kurmaca Bedenler Türk Romanında Bir Söylem Biçimi Olarak Beden (1923- 1980), İstanbul: Kesit Yayınları.
• Moran, Berna (1997) Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sagaert, Claudine (2017) Kadın Çirkinliğinin Tarihi (Çev. Serdar Kenç), İstanbul: Mayakitap.
• Uşaklıgil, Halit Ziya (1993) Bir Şi’r-i Hayal, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Yalçınkaya, Mehmet (2019)” Mizahi Bir Tür Olan İroninin Nesnede İnsanda ve Yaşamda Yansıması”, Mizah Kitabı, (Ed. Yalçın Kahya), İstanbul, TEDEV Yayınları, s.195-212.
• Yalçınkaya, Mehmet ve Yılmaz, Victoria Bilge (2020) Humour In Turkish Literature, Ankara: Nobel Yayınları.