علاقة السنة بالوحي

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 270 - 289, 18.01.2023

Saffet Sancaklı

Öz

إن لظاهرة الوحي أهمية خاصة في دين الإسلام، لأن الإسلام مبني على الوحي أساسا. ولا تقتصر ظاهرة الوحي على القرآن الكريم . ومن أهم المسائل التي تناقش بكثرة في أوساط العلم اليوم، علاقة الوحي بالسنة. والدراسات العلمية بشأن علاقة السنة بالوحي كثيرة جدا. إن علاقة السنة بالوحي كانت مسألة ملفتة للنظر ومثيرة للجدل عبر التاريخ وتحتفظ بقدْرِها وأهميتها في يومنا الحاضر، وذلك لكونها تحدد نطاق مسائل كثيرة خطيرة. يحدد موضوع علاقة السنة بالوحي؛ مكانة السنة في الدين، ودور السنة في الشتريع، ويكشف العديد من القضايا مثل علم النبي بالغيب. تتضرر مكانة النبي ومهمته في حال إنكار علاقة السنة بالوحي وبالتالي لا يمكن الحديث عن دور السنة في التشريع. ونظرا لأهمية علاقة الوحي بالسنة فقد قسم العلماء المسلمون الوحي إلى متلو وغير متلو وأتو بتصنيف مهم وأرادوا وضع النقاط على الحروف هكذا. وفي الوقت نفسه قسموا السنة حسب علاقتها بالوحي بالاستناد إلى بعض الأدلة التي تركز على كون النبي بشرا وصاحب رسالة. وحاولوا في هذا السياق تحديد مكانة السنة بشكل واضح. ونحن بدورنا حاولنا تسليط الضوء على علاقة السنة بالوحي حسب الأدلة الشرعية وآراء العلماء. وأوردنا كل الآراء العلمية المختلفة بما فيها الآراء السلبية فيما يتعلق بهذا الموضوع وحاولنا الرد على الآراء السلبية

Anahtar Kelimeler

الوحي, السنة, العلاقة, الوحي المتلو, الوحي الغير المتلو

SÜNNET VAHİY İLİŞKİSİ

Öz

İslâm dininde vahiy olgusunun fevkalade önemli bir yeri vardır. Çünkü din, mahza vahye dayanmaktadır. Tabii ki, bu vahiy salt Kur’ân vahyinden ibaret de değildir. Günümüzün en çok tartışılan ve gündeme gelen konulardan birisi kuşkusuz sünnet-vahiy ilişkisidir. Bu konuyla ilgili olarak yapılan ilmi çalışmaların sayısı da hayli çoktur. Tarihte ve günümüzde meselenin bu derece yoğun ilgi çekmesinin en büyük sebebi; bu konunun pek çok hayati meseleyi belirlemesidir. Örneğin sünnet-vahiy ilişkisi konusu; sünnetin dindeki konumunu, sünnetin bağlayıcılığını, sünnetin hüküm koyma yetkisini, Hz. Peygamber’in gaybı bilmesi gibi pek çok konuyu belirlemekte ve ortaya koymaktadır. Şayet sünnet-vahiy ilişkisi inkâr edildiği takdirde domino taşlarının peş peşe yıkılması gibi Hz. Peygamber’in konumu ve misyonu zedelenmiş olacaktır. Sünnetin teşri’ değerinden de bahsedilemez olacaktır. Bundan dolayı tarihi süreç içerisinde ehli-i sünnet âlimleri, vahyi; vahy-i metlüv ve vahy-i gayr-i metlüv şeklinde kategorize etmişlerdir. Böylece taşları konulması gereken yerlere yerleştirmişlerdir. Aynı zamanda sünnetin vahiyle olan ilişkisini de değişik delilleri zikrederek bir takım tasnifler yapmaya çalışmışlardır. Bu deliller, peygamberimizin hem beşer, hem de Resul kimliğine işaret etmektedir. Bu bağlamda da sünnetin konumunu ve vizyonunu daha net bir şekilde ortaya koymaya çalışmışlardır. Biz de bu çalışmamızda sünnet-vahiy ilişkisi konusunu deliller muvacehesinde ve âlimlerimizin görüşleri istikametinde ortaya koymaya çalıştık. Böylece olumsuz olabilecek bazı görüşlere de ilmi cevaplar vermeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

VAHİY, SÜNNET, İLİŞKİ, VAHY-İ METLÜV, VAHY-İ GAYR-İ METLÜV

Kaynakça

• Demirci, Muhsin, Vahiy Gerçeği, Marmara Ünv. İlh. Fak. Vakfı Yay., İst, 1996.
• Duman, Zeki, Vahiy Gerçeği, Fecr Yay., Ank., 1997. Elmalılı, Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili (I-IX; Eser Kitabevi, İstanbul, tarihsiz.
• Erdoğan, Mehmet, Akıl-Vahiy Dengesi Açısından Sünnet, Marmara Ü.İ.F.V. Yay., İst., 1995.
• İbn Teymiyye, Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalîm b. Teymiyye, Tefsir Üzerine (Adnan Zerzur Şerhiyle birlikte trc. Harun Ünal), Pınar Yay., İst., 1985.
• Kastallânî Muslihuddin (ö. 923/1517), el-Mevâhibü’l-Ledünniye Tercümesi (I-II), (Terc. Şair Abdülbaki, Sadeleştiren: İ. Turgut Ulusoy), Hisar Yay., İst., 1984.
• Kara, Necati, Kur’an-Sünnet Bütünlüğü, İhtar Yay., Erzurum, 1995.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri, İslam Düşüncesinde Sünnet, İkinci bsk. Ankara Okulu Yay., Ankara, 1996.
• Koçkuzu, Ali Osman, Hadiste Nasih Mensuh, Marmara Ü.İ.F.V. Yay., İst., 1985.
• Koçyiğit, Talat, Hadis Istılahları, İkinci bsk., A.Ü.İ.F. Yay., Ankara, 1985.
• Muhammed, Ebu Şehbe, Sünnet Müdafası (I-II), Terc. Mehmet Görmez. M. Emin Özafşar, Rehber Yay., Ankara, 1990.
• Hamidullah, Muhammed, Kur’an-ı Kerim Tarihi (Terc. Salih Tuğ), Marm. Ünv. İlah. Fak. Vakfı Yay., İst., 1993.
• Şâtıbî, İbrahim b. Musa, el-Muvâfakât (Terc. Mehmet Erdoğan), İz Yay., İstanbul, 1990.
• Toksarı, Ali, Delil Yönünden Sünnet, Rey Yay., Kayseri, 1994.
• Uğur, Mücteba, H. I. Asırda İslam Toplumu, İstanbul, 1980.