Örgütsel Muhalefet Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 75 - 86, 12.09.2017

Yahya Altınkurt Elif Iliman Püsküllüoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, Kassing (1998b)
tarafından geliştirilen Örgütsel Muhalefet Ölçeği’ni Türkçeye uyarlamaktır. Bu
amaç doğrultusunda ölçek Muğla ilindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev
yapan öğretmenlere iki kez uygulanmıştır. Birinci uygulamadan elde edilen
veriler ile Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. AFA sonucunda orijinal
ölçekle uyumlu 3 faktörden oluşan bir yapı ortaya çıkmıştır. Bu faktörler, yöneticilere ifade edilen muhalefet
(YM), meslektaşlara ifade edilen
muhalefet (MM) ve okul dışı kişilere
ifade edilen muhalefet (DM) olarak isimlendirilmiştir. Bu 3 faktör ölçeğin
toplam varyansının %53.89’unu açıklamaktadır. Ölçek 16 maddeden oluşmaktadır.
Ölçek maddeleri “1-hiç katılmıyorum, 5-tamamen katılıyorum” aralığında
puanlanmaktadır. İkinci uygulamadan elde edilen veriler ile doğrulayıcı faktör analizi
(DFA) yapılmıştır. AFA sonucu ortaya çıkan 16 maddeden ve 3 faktörden oluşan
yapı DFA ile incelenmiştir. Analizler sonucunda ölçeğin iyi uyum sağladığı
görülmüştür (χ²/sd=2.45, RMSEA= .077, NFI=.88, NNFI=.91, CFI= .93,
IFI=.93, RMR= .078, SRMR= .077, GFI=.89, AGFI=.85). Ölçeğin güvenirliği için madde toplam korelasyonları
ve Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı incelenmiştir. Sonuç olarak, Örgütsel
Muhalefet Ölçeği’nin Türkçe çalışmalarda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir
bir ölçme aracı olduğuna karar verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhalefet, örgütsel muhalefet

Kaynakça

• Aksel, S.F. (2013). Relationship between workplace democracy and organizational dissent (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Ağalday, B., Özgan, H. Arslan, M.C. (2014). İlkokul ve ortaokullarda görevli yöneticilerin örgütsel muhalefete ilişkin algıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(3), 35-50.
• Brinsfield, C. H., Edwards, M. S. & Greenberg, J. (2009). Voice and silence in organizations: Historical review and current conceptualization. In J. Greenberg & M. S. Edwards (Eds.) Voice and silence in organizations. Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
• Büyüköztürk, S. (2013). Sosyal bilimler icin veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Byrne, B.M. (2009). Structural equation modelling with LISREL, PRELIS and SIMPLIS: Basic concepts, applications, and programming. New York: Pyschology Press.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Dağlı, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 198-218.
• Dağlı, A. & Ağalday, B. (2014). Öğretmenlerin örgütsel muhalefetin sonuçlarına ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 170-182.
• Garner, J. T. (2012). Making waves at work: Perceived effectiveness and appropriateness of organizational dissent messages. Management Communication Quarterly, 26(2), 224-240.
• Garner, J. T. (2013). The process of co-constructring organizational dissent and dissent effectiveness. Management Communication Quarterly, 27(3), 373-395.
• Gorden, W. I. (1988). Range of employee voice. Employee Responsibilities and Rights Journal, 4(1),283-299.
• Hirschman, A. O. (1970). Exit, voice and loyalty, responses to decline in firms, organizations and states. Cambridge: Harvard University Press.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6, 53-60.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Lincolnwood: Scientific Software International Inc.
• Kadı, A. & Beytekin, O.F. (2015). Okul kültürü ve örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkinin mesleki değerler aracılığıyla araştırılması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 71-97.
• Kassing, J. (1998a). Articulating, antoganizing, and displacing: A model of employee dissent. The Electronic Journal of Communication Studies, 8(1). Erişim 13.01.2017, http://www.cios.org/EJCPUBLIC/008/1/00814.HTML
• Kassing, J. (1998b). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly, 12(2), 183-229.
• Kassing, J. W. (2000). Investigating the relationship between superior-subordinate relationship quality and employee dissent. Communication Research Reports, 17, 58-69.
• Kassing, J. (2001). From the looks of things, assesing perceptions of organizational dissenters. Management Communication Quarterly, 14(3), 442-470. Kassing, J. (2011). Dissent in organizations. Malden: Polity Press.
• Kassing, J. & Armstrong, T.A. (2002). Someone’s going to hear about this, examining the association between dissent-triggering events and employees’ dissent expression. Management Communication Quarterly, 16(1), 39-65.
• Kassing, J. & Avtgis, T.A. (1999). Examining the relationship between organizational dissent and aggressive communication. Management Communication Quarterly, 13(1), 100-115.
• Kaya, Ç. (2016). Kontrol odağı ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(46), 81-96. Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. London: Sage.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modelling. New York: Guilford Press.
• Korucuoğlu, T. (2016). Örgütsel güç oyunları ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi II. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdemir, M. (2010). Ankara ili kamu genel liselerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir, M. (2011). Lise yöneticilerinin öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışlarına ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1895-1908.
• Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Ankara İli Örneği). Eğitim ve Bilim, 38(168), 113-128.
• Ötken, A.B. & Cenkci, T. (2013). Beş faktörlü kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 41-51.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Yıldız, K. (2014). Örgütsel muhalefet. Akademik Bakış Dergisi, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 43.