Asbest Maruziyeti ve Etkileri

Year 2017, Volume: 10 Issue: 1, 1 - 5, 01.06.2017

Merve Güneş Alper Güneş , Nurdane İlbeyli Bülent Kaya

Abstract

Asbest büyük oranda silisyum ile oksijen ve bunların yanında Ca, Mg, Fe, Na, H, gibi elementleri içeren lifsi yapıda bir maddedir. Genel olarak serpantin asbest ve amfibol asbest olmak üzere iki ayrı türü bulunmaktadır. Bileşimindeki kimyasal bağlar ve lifsi yapılar asbesti güçlü fiziksel-kimyasal etkenlere karşı dayanıklı kılmakta ve ısı geçirmez bir ürün olmasını sağlamaktadır. Bu eşsiz özellikler asbestin endüstride büyük bir yer edinmesini sağlamış, 20. yy. başlarından itibaren otomotiv, tekstil, inşaat gibi farklı alanlarda yaygın olarak kullanılmıştır. Asbest kulanımı, 1960’larda işçilerde mezotelyoma ve akciğer kanseri gibi rahatsızlıkların saptanmasıyla kısıtlanmaya ve yasaklanmaya başlamıştır. Yasal düzenlemelere rağmen geçmiş yıllardaki yoğun kullanım sonucu günümüzde gemi sökümü ve kentsel dönüşüm gibi alanlarda asbest maruziyeti söz konusudur. Bunun yanında doğal çevre de asbest maruziyetine neden olmaktadır. Günümüzde Dünya’da 2 milyon ton asbest rezervi bulunduğu düşünülmektedir ve bu rezervler çevresinde yaşayan insanlar risk altında kalmaktadır. Mezotelyoma, akciğer kanseri, asbestosis gibi ciddi akciğer rahatsızlıklarından korunmak için asbest sökümünün yetkili kişilerce yapılması ve doğal çevrelerin rehabilite edilmesi gerekmektedir.

Keywords

Asbest, gemi sökümü, kentsel dönüşüm, mezotelyoma

References

• Atabey E. 2014. Türkiye asbest haritası (Çevresel asbest maruziyeti akciğer kanseri-mezotelyoma). Tuberk Toraks. 63(3), 199-219.
• Tümer S. 2012. Asbest, Sdugeo e-dergi. 3(1). edergi.sdu.edu.tr/index.php/sdugeo/article/viewFile/3281/2820
• Kumbasar I. 1977. Silikat Mineralleri. Teknik Üniversite Matbaası, İstanbul.
• Type of Asbestosis. http://www.asbestosic.com/types-of-asbestos/
• MTA Bilgi Merkezi Krizotil. http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/krizotil
• Eastaugh N, Walsh V, Chaplin T, Siddall R. 2008. Pigment Compendium: A Dictionary and Optical Microscopy of Historic Pigments. Elsevier. Italy.
• Erkan Y. 2011. Kayaç Oluşturan önemli minerallerin Mikroskopta İncelenmeleri. TMMOB Jeoloji Müh. Odası Yayınları, Ankara.
• Craighead JE, Gibbs AR. 2008. Asbestos and Its Diseases. Oxford University Press.
• Webster P. 2005. White Dust Black Death: The Tragedy of Asbestos Mining at Baryulgil. Trafford Publishing, Victoria.
• Sporn, TA. 2011. Mineralogy of Asbestos. In: Malignant Mesothelioma, Recent Results in Cancer Research (ed. Tannapfel A). 189, Springer-Verlag Berlin Heidelberg
• Van Horssen, J. 2016. A Town Called Asbestos: Environmental Contamination, Health, and Resilience in a Resource Community, UBC Press, Vancouver, Toronto.
• Virta RL. 2006. Worldwide asbestos supply and consumption trends from 1900 through 2003: U.S. Geological Survey Circular 129.
• Frank AL, Joshi TK. 2014. The Global Spread of Asbestos. Icahn School of Medicine at Mount Sinai. Annals of Global Health. 80:257-262
• Longo WE, Rigler MW, Slade J. 1995. Crocidolite asbestos fibers in smoke from original Kent cigarettes. Cancer Res. 55(11):2232-5.
• Kato M. 2011. Persistent Thorns: Responsibility for Asbestos Disasters. In: Asbestos Disaster: Lessons from Japan’s Experience (ed. Miyamoto K, Morinaga K, Hiroyuki M) Springer, Tokyo.
• Wagner JC, Sleggs CA, Marchand P. Diffuse pleural mesothelioma and asbestos exposure in the North Western Cape Province. Br J Ind Med. 1960;17:260-71.
• McCulloch, J, Tweedale, G. 2008. Defending the Indefensible: The Global Asbestos Industry and its Fight for Survival. Oxford University Press, USA.
• U.S. Geological Survey. 2017. Mineral commodity summaries 2017: U.S. Geological Survey. 202 p.
• Bulut G. 2011. Sivas İli Yıldızeli Ve Ulas İlçeleri Köylerinde Çevresel Asbest Maruziyetine Bağlı Hastalıkların Araştırılması. (Uzmanlık Tezi) Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Sivas.
• Atabey E. 2015. Madencilikte Maruz Kalınan Asbest, Eriyonit Ve Diğer Mineral Tozları Ve Etkileri (Mezotelyoma-pnömokonyozlar): Tıbbi Jeolojik Değerlendirme http://www.esrefatabey.com.tr/upload/populeryazilar103.pdf
• Resmî Gazete Sayı: 27092. 2008. Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların Ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına Ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik.
• Resmî Gazete, Sayı: 28539. 2013. Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik.
• Şahan R. 2015. Asbest Maruziyetinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönünden İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Gedik Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Boran M. 2016. Gemi Sökümünün Çevresel Etkileri. Yunus Araştırma Bülteni. 4, 329-334.
• Rousmaniere P, Raj N. 2007. Shipbreaking in the Developing World: Problems and Prospects. INT J Occup. Environ. Health. 13:359–368.
• Kaya Y. 2012. Basel Ve Hong Kong Sözleşmeleri Bağlamında Gemi Söküm Endüstrisi: Çevre, Sağlık ve Güvenlik Odaklı Bir Analiz. İşGüç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 14(2), 71-88.
• Stuer-Lauridsen F, Kristensen N, Skaarup J. 2003. Shipbreaking in OECD. Working Report No. 18. The Danish Environmental Protection Agency.
• Hossin M, Islam MM. 2006. Ship Breaking Activities and its Impact on the Coastal Zone of Chittagong, Bangladesh: Towards Sustainable Management. Young Power in Social Action (YPSA).
• Technical guidelines for the environmentally sound management of the full and partial dismantling of ships. Basel Convention series/SBC. ISSN 1020-8364.
• Ünal B. 2007. Asbest Ve Gemi Sökümü. İş sağlığı ve Güvenliği Dergisi. 35.
• Köktrük E ve Köktürk E. 2007. Türkiye’de Kentsel Dönüşüm ve Almanya Deneyimi. 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ankara, 2-6 Nisan 2007.
• Gualtieri, AF. 2012. Mineral fi bre-based building materials and their health hazards. In: Toxicity of building materials (ed. Pacheco-Torgal, F, Jalali, S. Fucic, A.) Woodhead Publishing Limited, Cambridge.
• Smith, DD. 2016 The Health Effects of Asbestos: An Evidence-based Approach. CRC Press, New York.
• O’Reilly KM, Mclaughlin AM, Beckett WS, Sime PJ. 2007. Asbestos-related lung disease. Am Fam Physician. 75(5):683-8.
• Miyamoto, K, Morinaga, K, Mori, H. 2011. Asbestos Disaster. Springer, New York.
• Churg A, Wright JL, Hobson J, and Stevens B. 1992. Effects of cigarette smoke on the clearance of short asbestos fibres from the lung and a comparison with the clearance of long asbestos fibres. Int J Exp Pathol. 73(3): 287–297.
• ATSDR (Agency for Toxic Substances and Disease Registry, Division of Health Assessment and Consultation). 2003. Report on the Expert Panel on Health Effects of Asbestos and Synthetic Vitreous Fibers: The Influence of Fiber Length.
• Donaldson K, Poland CA, Murphy FA, MacFarlane M, Chernova T, Schinwald A. 2013. Pulmonary toxicity of carbon nanotubes and asbestos — Similarities and differences. Advanced Drug Delivery Reviews. 65(15):2078-86
• Xu A, Zhou H, Yu DZ, Hei TK. 2002. Mechanisms of the Genotoxicity of Crocidolite Asbestos in Mammalian Cells: Implication from Mutation Patterns Induced by Reactive Oxygen Species. Environmental Health Perspectives. 110 :10 .
• Nelson HH, Almquist LM, LaRocca JL, Plaza SL, Lambert-Messerlian G, Sugarbaker DJ, Bueno R, Godleski JJ, Marsit CJ, Christensen BC, Kelsey KT. 2011. The relationship between tumor MSLN methylation and serum mesothelin (SMRP) in mesothelioma. Epigenetics. 6: 1029–34.
• Ohar JA, Cheung M, Talarchek J, Suzanne E. Howard, Timothy D. Howard, Hesdorffer M, Peng H, Rauscher FJ, Testa JR. 2016. Germline BAP1 Mutational Landscape of Asbestos-Exposed Malignant Mesothelioma Patients with Family History of Cancer. Cancer Res. 76(2).
• Trivedi AK, Ahmad I. 2013. Genotoxicity of chrysotile asbestos on Allium cepa L. meristematic root tip Cells. Current Science. 105(6), 25.
• Jung M, Davis WP, Taatjes DJM, Churg A, Brooke T. 2000. Asbestos and Cigarette Smoke Cause Increased DNA Strand Breaks and Necrosis in Bronchiolar Epithelial Cells in VivoFree Radical Biology & Medicine. 28(8), 1295–1299.
• Burmeister B, Schwerdtle T, Poser I, Hoffmann E, Hartwig A, Müller W-U, Rettenmeier AW, Seemayer NH, Doppe E. 2004. Effects of asbestos on initiation of DNA damage, induction of DNA-strand breaks, P53-expression and apoptosis in primary, SV40-transformed and malignant human mesothelial cells. Mutation Research. 558, 81–92.
• Özbolat Z. 2011. Çevresel Asbest Maruziyetine Bağlı Benign Akciğer Hastalıklarında Mononükleer Lökosit DNA Hasarının Araştırılması. (Uzmanlık Tezi), Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Şanlıurfa.
• Das TK, Wati MS, Fatima-Shad K. 2015. Oxidative Stress Gated by Fenton and Haber Weiss Reactions and Its Association With Alzheimer’s Disease. Arch Neurosci. 2(2): e20078.
• Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı. 2012. Türkiye Mezotelyoma Çalışma Grubu Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Esogü Akciğer Ve Plevra Kanserleri Araştırma Merkezi.