Biyolojik çeşitlilik ve kültürel mirasın önemli bir bileşeni olan yerel çeşitler (YÇ) yetiştiği çevre koşullarına adapte olmuş, resmi ıslah programına alınmamış, yetiştiricinin kullanım, bilgi, alışkanlık ve gelenekleri ile yakından ilişkili değişken bir populasyon olarak tanımlanmaktadır. Yerel çeşitler coğrafik, ekolojik izolasyon ve tarımı yaygın olmayan türlere ait olmaları nedeniyle günümüze kadar gelebilmişlerdir. Yüksek verimli modern çeşitlerin doğrudan doğruya yerel çeşitlerin yerini alması, tescil edilmemiş tohumluk satışının yasak olması nedeniyle yerel çeşit yetiştiriciliği giderek azalmaktadır. Özellikle kendi tüketimleri için bu çeşitleri yetiştiren ve muhafaza eden kişilerin yaşlı olması nedeniyle bu çeşitler onlarla birlikte giderek kaybolmaktadır. Ülkemizde yetiştirilen yerel çeşitlere ait tam bir liste mevcut olmayıp, şu an hangilerinin yetiştirildiği ya da tamamen kaybolduğu tam anlamıyla bilinmemektedir. Yerel çeşit çeşitliliğinin sistematik, koordine ve entegre in situ ve ex situ koruması ulusal yerel çeşit yönetim planının geliştirilmesi ile mümkündür. Yerel çeşit ulusal yönetim planı, yerel çeşitlerin koruma ve kullanımında ulusal yaklaşımı ana hatları ile belirten bir belgedir. Yerel çeşitlerin listesi, dağılımı, yetiştiriciliği ve kullanım uygulamaları, tehdit değerlendirmesi, koruma durumları ve öncelikler yanında yetiştiriciler, ıslahçılar ve diğer kullanıcı bilgilerini de içerebilir. Ulusal yönetim planının geliştirilmesinde temel adım ulusal yerel çeşit checklist ve envanterinin hazırlanmasıdır. Envanterlerin hazırlanması tarımsal biyoçeşitliliğin korunmasında bir başlangıç noktasıdır. Dolayısıyla gelecek nesiller için yerel çeşit çeşitliliğinin kayıtlanması, ex situ ve in situ sistematik koruma durumlarının tanımlanması ve uygulanabilmesi, değişikliklerin izlenebilirliği, değişen pazar taleplerinin karşılanmasında yerel çeşit kullanımlarını artırma ve ülkemiz gıda güvenliğine katkı sağlaması bakımından ulusal yerel çeşit envanterinin hazırlanması öncelik taşımaktadır.
envanter ex situ ve in situ koruma ulusal yönetim planı yerel çeşit
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Derleme |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2017 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 10 Sayı: 1 |