PREDICTION OF PUBLIC BUS TRANSPORT DEMAND AND BUS FARE ANALYSES IN URBAN AREAS: AS A DENIZLI CASE STUDY

Yıl 2010, Cilt: 12 Sayı: 1, 47 - 61, 01.01.2010

Cenk Ozan Halim Ceylan Soner Haldenbilen A Bora Yaşar

Öz

Traffic congestions have increased in large and medium size cities in developed and developing countries
because of changes in mode choices and increase on demand for private vehicles. In addition, increase on
expectations for comfort and access has led to frequent use of private vehicles and caused decrease on the use of
urban mass transportation. Mass transportation systems should ensure equilibrium of demand and supply to
provide desired level of service. Therefore, while mass transportation systems are being planned, demand for
other systems should be determined and taken into consideration in planning. Furthermore, public transport
demand should be managed because of rapid population growth and migration. The purpose of this study is to
determine the current use of mass transportation and estimate the future demand for mass transportation
accordingly and compose mass transportation management patterns for future.
In this study, urban public bus transport system in Denizli has been evaluated and the bus fare analyses
are carried out taking into account future demand with the operating costs. The demand analyses including the
Kraft Demand Model, fixed mobility factor and average annual growth rate are performed. Under different
scenarios supply demand analyses were conducted. Results showed that bus fare in current and future cases can
be easily determined. It also showed that Kraft Demand Model may be used for demand and bus fare analyses.

Anahtar Kelimeler

Public transport, demand analysis, demand modeling

KENTİÇİ OTOBÜS TAŞIMACILIĞINDA TALEP TAHMİNİ VE FİYAT ANALİZLERİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ

Öz

Kentiçi ulaşım sistemlerindeki türel ayrım oranlarının ve özel araçlara olan talebin hızla değişmesinden
dolayı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki orta ve büyük ölçekli şehirlerde trafik sıkışıklığı ve tıkanıklarını
hızla artmaktadır. Ayrıca, konfor ve erişebilirlik beklentilerinin de yükselmesi, özel araç kullanımını artırmakta
ve toplu taşım kullanım oranının azalmasına neden olmaktadır. Toplu taşım sistemleri, arzu edilen servis
kalitesini sağlayabilmek için arz ve talep arasındaki dengeyi sağlamalıdır. Bu nedenle, bir toplu taşım sistemi
tasarlanırken diğer tüm sistemlere olan talep belirlenmeli ve bu talepler tasarımda hesaba katılmalıdır. Ayrıca,
hızlı nüfus artışı ve köyden kente göçün artması nedeniyle artan toplu taşım talebinin yönetilmesi gerekliliği
açıktır. Bu sebeple değinilen konuların önemi doğrultusunda, toplu taşım talebinin belirlenmesi, tahmin edilmesi
ve geleceğe yönelik olarak toplu taşım yönetim şekillerinin oluşturulması bu çalışmanın önemini açıkça ortaya
koymaktadır.
Çalışma kapsamında, Denizli kentinde kentiçi otobüsle toplu taşıma sisteminin değerlendirilmesi yapılmış ve
geleceğe yönelik talep tahmini ile birlikte işletme maliyetlerini de dikkate alarak bilet fiyat analizleri yapılmıştır.
Yapılan analizlerde otobüsle toplu taşım talebi, talebe dayalı yıllık ortalama artış oranı, Kraft Talep Modeli, sabit
mobilite faktörü kullanılmıştır. Tahminlere bağlı olarak geliştirilen farklı senaryolar altında arz-talep analizi
yapılmıştır. Sonuçlar, Kraft Talep modelinin kentiçi otobüs taşımacılığına olan talebin belirlenerek bilet
ücretlerinin bugün ve gelecekte kolaylıkla planlanabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplu Taşım, talep analizi, talep modellemesi

Kaynakça

• Ceylan, H., Başkan, Ö., Haldenbilen, S., Ceylan, H., “Şehiriçi Toplu Taşım Sorunları Ve Çözüm Yöntemleri: Denizli Örneği”, 5. Kentsel Altyapı Ulusal Sempozyumu, Hatay, 2007, s. 132.
• Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), İstatistik Yıllığı, 2008 http://www.kgm.gov.tr
• Ongkittikul, S. and Geerlings, H., “Opportunities for innovation in public transport: Effects of regulatory reforms on innovative capabilities”, Transport Policy, 2006, pp 1–11.
• Pucher, J., Korattyswaroopam, N., and Ittyerah, N., “The Crisis of Public Transport in India: Overwhelming Needs but Limited Resources”, Journal of Public Transportation, 7(3), 2004, pp 95-113.
• Singh, S.K., “Review of Urban Transportation in India”, Journal of Public Transportation, Vol. 8(1), 2005, pp 79-97.
• Sohail, M., Maunder, D.A.C. and Cavill, S., “Effective regulation for sustainable public transport in developing countries”, Transport Policy, 2005, pp 1–14.
• TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu, 2009, http://www.tuik.gov.tr
• UAP Denizli Belediyesi Ulaşım Ana Planı, Final Raporu, 2002.
• UTFB Urban Transport Fact Book, 2005 http://www.publicpurpose.com/ut- intlmkt95.htm
• Yaşar, A.B., “Kentiçi Otobüs Taşımacılığında Talep Tahmini”, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eylül 2009, Denizli, 70 sayfa.