Ekonomik Hayatın Klasik Türk Şiirindeki Yansımaları ve Devalüasyon/Enflasyon Temalı Bir Şiir Örneği

Yıl 2022, Cilt: 29 Sayı: 29, 165 - 177, 30.12.2022

Ahmet Arı Seda Duranoğlu

Öz

Divan edebiyatının, hayatın her cephesini yoklayan bir edebiyat olduğunu ortaya koyan pek çok bilimsel çalışma yapılmıştır. Bununla birlikte, özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarından sonra yapılan yönlendirmelerle oluşan “sosyal hayattan kopuk” olduğu şeklindeki yanlış algı, ne yazık ki varlığını hala devam ettirmektedir. Divan edebiyatındaki sosyal muhtevaya yönelik yeni çalışmalar, söz konusu yanlış algının ortadan kalkmasına katkı yapacaktır.
Ekonomik hayatla ilgili hususlar, Divan edebiyatının sosyal muhtevası içerisinde önemli bir yer tutar. Divan edebiyatında başta siyasetnameler olmak üzere, kimi müstakil eserlerde ve Divanlarda devletin ekonomik durumu ile ilgili sorunlar ile bu sorunların çözümüne dair önemli bilgiler yer almaktadır. Divan şiirinde, ticari hayatın en önde gelen aracı olan para ve para birimleri ile ilgili beyitlerin sayısı azımsanamayacak kadar çoktur. Bu doğrultuda ekonomik hayata dair pek çok husus, özellikle ekonomik sıkıntılar şiirlerde geniş ölçüde yansıtılmıştır.
Çalışmamızın konusunu teşkil eden şiirde de parasal bir olgu olarak kabul edilen enflasyon işlenmektedir. Orijinal bir örnek olarak bu şiir, Divan edebiyatında sosyal muhtevanın nerelere kadar uzanabileceğini göstermesi bakımından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Divan Edebiyatı, Sosyal Hayat, Ekonomi, Para, Enflasyon.

Kaynakça

• AKYILDIZ, Ali (2007), “Para”, TDVİA, C. 34, ss.163-166. AYSAN, Mustafa A. (2018), “Dünyada ve Osmanlı Devleti’nde Enflasyon”, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 14, ss. 92-123.
• BİLGİN, Emrah (2021), “Siyasetnâmelerde ve Divan Şiirinde Ekonomik Düzeni Bozduğu Belirtilen Bazı İktisadi ve İdari Sorunlar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 31, S. 1, ss. 79-104.
• ÇETİNKAYA, Ülkü (2009). “Divan Şiirinde Sosyal Hayattan Yansımalar: Necatî ve Hayretî’nin Arpa Kıtlığını Anlatan İki Manzumesi”. Türkbilig, S. 17, ss. 47-55.
• DİLÇİN, Cem (1999), “Türk Kültür Kaynağı Olarak Divan Şiiri”, Türk Dili Dergisi, S. 571, ss. 618-626.
• EAGLATON, Catherine ve Jonathan Williams (2011). Paranın Tarihi (çev. Fadime Kahya). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• İNALCIK, Halil (1996), “Filori”, TDVİA, C. 13, ss. 106-107.
• KÖPRÜLÜ, Fuad (1934), Eski Şairlerimiz Divan Edebiyatı Antolojisi, İstanbul: Muallim A. Halit Kitaphanesi.
• Nâbî Dîvanı (1997) (Haz. Ali Fuat Bilkan), (II Cilt), İstanbul: MEB Yayını.
• Necatî Bey Divanı (1992), (Haz. Ali Nihat Tarlan) Ankara: Akçağ Yayınları.
• PAMUK, Şevket (2002), “Kuruş”, TDVİA, C. 26, ss. 458-59.
• PAMUK, Şevket (2012), Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme, (2. Baskı), İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• PAMUK, Şevket (2014), Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları, (5. Basım), İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• PERE, Nuri (1968), Osmanlılarda Madeni Paralar, İstanbul: YKB Nümismatik Yayınları.
• SAHİLLİOĞLU, Halil (1989), “Akçe”, TDVİA, C. 2, ss. 224-27.
• TABAKOĞLU, Ahmet (2014), Türkiye İktisat Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TEKİN, Oğuz (2009). “Sikke”, TDVİA, C. 37, ss. 179-184. Türk Dil Kurumu (1988), Türkçe Sözlük Ankara: TDK Yayını.
• YARAN, Rahmi (1992). “Bidʿat”, TDVİA, C. 6, ss. 129-131.
• YÜKSEL, Yahya (2015), “Nâbî Dîvânında Ticârî ve İktisâdî Unsurlar”, Journal of Turkish Studies, C. 10, S. 8, ss. 2285- 2312. YÜKSEL, Yahya (2019), “Divan Şiirinde Ticȃrî Unsur ve Maddî Değer Olarak Para Birimleri”, Jaurnal Of Turkısh Language and Literature, C. 5, S. 3, ss. 556-582.
• YÜKSEL, Yahya (2019a), “Divan Şiirinde Para Birimlerinin Gerçek Anlamı Dışında Kullanımı”, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, C. 3, S. 1, ss. 75-95.