KUR’AN’I TERCÜME ETMİŞ OLAN MÜSLÜMAN HANIMLAR

Yıl 2022, Cilt: XXV Sayı: 2, 280 - 322, 04.01.2023

Hidayet Aydar

Öz

Kur’an-ı Kerim erkekler gibi hanımlar tarafından da tercüme edilmiştir. Kur’an’ı tercüme eden hanımların bir kısmı Müslüman bir ailede doğup ytişmiş Müslüman hanımlar iken, bir kısmı da gayr-i Müslim bir aile içinde doğup yetişmiş gayr-i Müslim hanımlardır. Gayr-i Müslim bir aile ortamında doğup yetişen ancak daha sonra İslam’a giren mühtedi Kur’an mütercimi hanımlar da vardır. Bu çalışmada sadece Müslüman bir aile ortamında yetişip büyüyen Müslüman kadınların Kur’an’ın tercümesine yönelik faaliyetleri ele alınmaktadır. Ancak önce giriş kısmında hanımların tefsir alanındaki çalışmaları kısaca hatırlatılmaktadır. Daha sonra Kur’an’ı tercüme eden ilk Müslüman hanım olarak tespit ettiğimiz Banu Kevkeb’ten başlamak üzere günümüze kadar Kur’an’ı tercüme etmiş olan kadınlar ele alınmaktadır. Öncelikle tespit edilebildiği kadarıyla Kur’an’ı tercüme eden hanımların kısaca hayatı verilmektedir. Daha sonra Kur’an’la olan münasebetleri üzerinde durulmaktadır. Ardından yaptıkları Kur’an tercümeleri işlenmektedir. Bu hanımların neden Kur’an’ı tercüme etmeye ihtiyaç duydukları hususu irdelenmektedir. Kadınların tercümelerinde nasıl bir usul takip ettikleri ve hangi tercüme yöntemini esas aldıkları çalışmada üzerinde durulan temel konulardandır. Şayet mütercim, parantez cümlesi kullanmışsa veya dipnot sistemine göre hareket etmiş ise bunu neye göre ve nasıl yaptığı ortaya konmaya çalışılmaktadır. Hanımların yaptığı tercümelerde yorum eksenli mi yoksa literal bir yaklaşım mı benimsedikleri de irdelenmektedir. Hanımların tercümelerini yaparken esas aldıkları kaynaklar da çalışmada tespit edilmektedir. Bazı hanımlar Kur’an’ın tamamını çevirirken bir kısmı da Kur’an’ın bazı cüzlerini, bazı surelerini, hatta seçilmiş bazı ayetlerini tercüme etmeyi tercih etmişlerdir. Bu çalışmada sadece tam Kur'an tercümesi yapmış olanlar ele alınıp işlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Müslüman Hanımlar, hayatları, Kur’an tercümeleri, tecümelerin özellikleri, tercümelerin dilleri

Kaynakça

• A Unique Sufi Interpretation Decoding the Quran. çev. Ahmed Hulusi - Aliye Atalay. Sidney: Şahıs Yayını, 1. Basım, 2013.
• Aarab, Ahmed - Lyhyaoui, Karima. “Influence de l’exégèse scientifique sur la traduction de certains versets du Coran Cas de la traduction françaisede Zeinab Abdelaziz”. Mecelletu’l-elsin li’t-terceme 11 (2013), 97-104.
• Abbasian, Gholam-Reza - Nazerian, Samaneh. “Problems and Strategies in Translation of Quranic Divine Attributes”. LAP Lambert Academic Publishing.
• Abdelaziz, Zeinab. Le Qur’ân Traduction du sens de ses Versets. Mısır, 2. Basım, 2009.
• Abdulaziz, Zeyneb. Tercemetu’l-Kur’ân ilâ Eyne Vechâni li Cak Berk. el-Kâhire: Mektebetu Vehbe, 1994.
• Abdullah, Ayşa Zeynep. İndirilme Sırasına Göre Yüce Kur-an’ı Kerim ve Meali. 1 Cilt. İstanbul: Hermes Yayınları, 1. Basım, 2019.
• Adıbelli, Ramazan. “İlk Fransızca Kur’an Tercümesi̇: André Du Ryer Ve L’alcoran De Mahomet Adlı Eseri̇”. bilimname 43/2 (2020), 213-245.
• Ahmed, Hamid Sayed Ekram. Pragmatic Dimensions of Select English Translations of the Holy Quran. India: Aligrah Muslim University, Doktora Tezi, 2017.
• Ahmed, Mohamed - Ahmed, Samira Mohamed. The Koran Complete Dictionary and Literal Translation. Canada: Internet, 1994. http://www.koranlitranslateandtheconspiracy.com/M.%20Ahmed%20Translation.pdf
• aljazeera. “Tercemetun cedîdetun li maânî’l-Kur’âni’l-kerîm bi’l-Fransiyye”. 2004. Erişim 10 Haziran 2022. https://www.aljazeera.net/news/cultureandart/2004/10/8/ترجمة-جديدة-لمعاني-القرآن-الكريم
• Atamov, Mursal. Rus Di̇li̇nde Yayınlanan Kur’ân-ı Keri̇m Çevi̇ri̇leri̇ni̇ni̇n Çevi̇ri̇bi̇li̇m Açısından İncelenmesi̇ (Başarılı Bir Rusça Kur’an Çevirisinin Oluşturulmasına Katkı). Ankara: Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013.
• Aydar, Hidayet. “Dünya Dillerindeki Kur’ân Tercümeleri Üzerine Istatistiksel Bir Değerlendirme”. Tafsir Dergisi 2/1 (2022), 15-84.
• Aydar, Hidayet. Hanım Müfessirler. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1. Basım, 2015.
• Aydar, Hidayet - Atalay, Mehmet. “Female Scholars of Quranic Exegesis In the History of Islam”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2014), 1-34.
• Ayta, Abdurrahman b. es-Seyyid. “Havle tercemeti maânî’l-Kur’âni’l-Kerîm ile’l-luğati’r-Rûsiyye”. Nedvetu Tercemeti Maânî’l-Kur’âni’l-Kerîm Takvîmun li’l-Mâdî, ve Tahtîtun li’l-Mustakbal. 19. el-Medine el-Münevvere: Mucammau’l-Melik Fehd li Tibâati’l-Mushafi’ş- Şerîf, 1. Basım, 1423.
• Bahşâyeşî, Abdurrahim Akîkî. “Tabakât-I müfessirân-I Şîa cild pencem”. Merkez ta’lîmât-I İslâmî, ts. https://ketaab.iec-md.org/TAFSEER_QURAN/tabaqaat_mofasseraan_shia_jeld_5_aqiqi-bakhshaayeshi_16.html
• Balcı, Medine. Kur’an-ı Kerim ve Kelime Meali. 2 Cilt. İstanbul: Ebrar Yayınları, 1. Basım, 1991.
• Bayraktutan, Osman - Demirkol, Nihat. “Türki̇ye’deki̇ Bazı Kadınların Tefsi̇r Çalışmaları”. Uluslararası İslam ve Kadın Çalıştayı 9 Haziran 2018 Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. : 593-605. Iğdır: Iğdır Üniversitesi, 1. Basım, 2018.
• Bazargani, Davood Taghipour. “A Comparative Study on Two Translations of The Holy Qur’an: A Critical Discourse Analysis Approach”. Translations Studies 12/48 (2015), 49-64.
• Behnegarsoft.com. “Terceme-i Kur’ân bâyed bâ niyet ilâhî sûret gîrd”. Haber gezar kitab İran (IBNA). Haber gezer kitab İran IBNA). 22 Mayıs 2012. Erişim 19 Haziran 2022. https://www.ibna.ir/fa/report/138204/ترجمه-قرآن-بايد-نيت-الهي-صورت-گيرد
• Belûşî, Abdulğafûr b. Abdilhak. “Târîhu Tetavvuri Tercemeti Maâni’l-Kur’âni’l-Kerîm ila’l-Luğati’l-Fârısiyye”. Nedvetu Tercemeti Maânî’l-Kur’âni’l-Kerîm Takvîmun li’l-Mâdî, ve Tahtîtun li’l-Mustakbal. 1-72. el-Medine el-Münevvere: Mucammau’l-Melik Fehd li Tibâati’l-Mushafi’ş- Şerîf, 1. Basım, 1423.
• Bilgi Görüntüleme. “Doç. Dr. Necla Yasdıman Demirdöven”. 2022. Erişim 21 Temmuz 2022. https://ubs.ikc.edu.tr/ABPDS/AcademicInformation/BilgiGoruntulemev2/Index?pid=Dy5OS0KXb!xBBx!xIs4U4dxfnIg!xGGx!!xGGx!
• Birincî, Nedâ Muhammed Cemîl. “İşkâliyyetu tercemeti maânî ba’di’l-husûsiyyât en-nahviyye fi’l-Kur’âni’l-Kerîm dirâse mukârine”. Mecelletu’l-buhûs ed-dirâsât el-İslâmiyye 14 (2016), 179-257.
• Cebeci, Büşra. “Türkiye’de Kur’an meali hazırlayan ilk kadın, Ayşa Zeynep Abdullah anlatıyor”. Medyascope (blog), 2019. https://medyascope.tv/2019/10/11/medyascope-ozel-haber-turkiyede-kuran-meali-hazirlayan-ilk-kadin-aysa-zeynep-abdullah-anlatiyor/
• Cihangir, Sonia. Kadına Dair Hurafeler ve Gerçekler. İstanbul: Ozan Yayıncılık, 2016.
• CPS International. “Dr Farida Khanam - A Profile | CPS International”. 2016. Erişim 10 Haziran 2022. https://cpsglobal.org/content/dr-farida-khanam-profile
• Dergah-ul-Kuran. “Medine Balcı Kimdir?” Erişim 29 Haziran 2022. https://www.dergahulkuran.com/sayfa/medine-balci-kimdir
• Derîd, Muhammed Abdulaziz Abdulkadir. Hareketu’t-tercemti’r-Rusiyye li maânî’l-Kur’âni’l-Kerîm. Riyâd: Merkezu’t-Tefsîr li’d-dirâsât el-Kur’âniyye, 1. Basım, 2016.
• Ebû Lihye, Nuruddin. İrân…ve’l-Kur’ân Cuhûdu’l-İrâniyyîn fî hidmeti’l-Kur’âni’l-Kerîm ve ulûmihi kable’s-sevre ve ba’dehâ. Tahran: Dâru’l-Envâr li’n-neşr ve’t-tevzî’, 1. Basım, 2020.
• Elimam, Ahmed Saleh. Marked Word Order in the Qur’an and its English Translations: Patterns and Motivations. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 2013.
• Endîşe, Banevi. “Mehrmana”. mehraman blog. Erişim 21 Haziran 2022. http://mehrmana.blogfa.com/post/15
• Ethem, Mürsel. “Rusça Kur’an Çevirilerinin Tanıtımı ve Çeviribilim Açısından İncelenmesi̇ - III (Di̇ğer Di̇llerden Rusçaya Yapılan Kur’an Çevirileri)”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/47 (2016), 1070-1086.
• Ethem, Mürsel. Rusça Kur’an-ı Kerim Çevirileri (Tanıtımı ve Analizi). Ankara: Gece Kitaplığı, 1. Basım, 2017.
• Feyruzcayi, Hüseyin Tek Tebar. “Terceme-i Tahira Saffarzade Terceme-iy irtibat Kur’an-ı Kerim”. Neşreyi Mutlaat-i Terceme-i Kur’an ve Hadis 3 (2015), 27-47.
• Gazete Duvar, “Sonia Cihangir: Din diye kendi fantezilerini ileri sürenler daha tehlikeli”, Text, https://www.gazeteduvar.com.tr/sonia-cihangir-din-diye-kendi-fantezilerini-ileri-surenler-daha-tehlikeli-haber-1508807 (Gazete Duvar) (Gazete Duvar, 04 Ocak 2021).
• Gümüş, Sadrettin. “Cumhuriyet Döneminde (1923-1960 Arası) Meâl Çalışmaları”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 5 (2015), 285-331.
• Günay, İlhami. Başlangıçtan Bugüne Kur’an’ın Türkçe Tefsir ve Tercümesi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1. Basım, 2016.
• Ğazal, Nebil. “Dr. Zeyneb Abdulaziz tauddu tercemeten cedîdeten li maânî âyâti’l-Kur’âni’l-Kerim bi’l-luğati’l-Fransiyye (menkûl)”. Multeka Ehli’t-Tefsir. 2015. Erişim 09 Haziran 2022. https://vb.tafsir.net/forum/القسم-العام/ملتقى-الانتصار-للقرآن-الكريم/42618-دة-زينب-عبد-العزيز-تعدُّ-ترجمة-جديدة-لمعاني-آيات-القرآن-الكريم-باللغة-الفرنسية-منقول
• Hâiri. Kur’ân Farisi Kuhen: Tarih, tahrirha, tahlil. 2 Cilt. Tahran: Merkez Pejuheşi miras mektub, 1. Basım, 2007.
• Haroun, Yazid. “When women and men collaborate to translate the Qur’an: An ‘interactive’ approach””. Paralléles 34/1 (2022), 180-192.
• Hasan, Alâuddin Ferhat. “Târîhu tercemti’l-Kur’âni’l-Kerîm ile’l-luğati’r-Rûsiyye”. Mecelletu’l-elsin li’t-terceme 11 (2013), 105-110.
• Hassen, Rim. “English Translation of the Quran by Women: The Challenges of ‘Gender Balance’ in and Through Language”. MonTI. Monografías de Traducción e Interpretación 3 (2011), 211-230.
• Hassen, Rim. English Translations of the Quran by Women: Different or Derived? Coventry: University of Warwick, Doktora Tezi, 2012.
• Hassen, Rim - Şerban, Adriana. “Translation of Religious Writings”. An Encyclopedia of Practical Translation and Interpteting. ed. Chan Sin-Wai. 325-350. Hong Kong: The Chinese University of Hong Kong, 1. Basım, 2018.
• Hedeb, Mehâ bintu Abdillah b. Muhammed. Kitâbetu’l-Kur’âni’l-Kerîm bi ğayrı resmi’l-Osmânî dirâse târîhiyye ve mevdûiyye. Riyâd: Câmiatu’l-İmâm Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye, Yüksek Lisans Tezi, 1427.
• Humeyd, Afâf Abdulğafûr. “Min cuhûdi’l-mer’ati fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm fi’l-asri’l-hadîs”. Mecelletu kulliyyeti’ş-şerîa ve’d-dirâsât el-İslâmiyye 25 (2007), 165-232.
• Islam and Peace Project. “Dr. Farida Khanam |”. Www.İslamandpeace.Org. Erişim 10 Haziran 2022. https://www.islamandpeace.org/content/dr-farida-khanam
• İhsanoğlu, Ekmeleddin. “Introduction to the History of Translating the Meanings of the Holy Qur’an”. World Bibliography of Translations of the Meanıng of the Holy Quran, Printed Translations, 1515-1980. . XVII-LVI. İstanbul: IRCICA Yayınları, 1986.
• iqna Habergezer beynelmilel Kur’an. “Rivâyet gezer ez çâlişhâ bâ kâveş der Kur’ân/ Hemkelâm bâ Bânevî mütercim Kur’ân”. Text,Image. iqna.ir. World: iqna.ir. 2014. Erişim 19 Haziran 2022. https://iqna.ir/fa/news/3107882
• Karaalp, Cahit. “Son Dönem Mealleri̇nde Kur’an’in Yeni̇den Yorumlanmasi Çabalari: Tahli̇l Ve Tenki̇t”. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/1 (2019): 55-74.
• Kazzâz, Muhammed Abd Ali Hüseyin. “Hareketu’l-istişrâk er-Rûsi ve tercemetu maânî elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm”. Dirâsât İstişrâkiyye 1 (2014), 231-282.
• Khan, Maulana Wahiduddin - Khanam, Farida. The Quran Translated. New Delhi: Goodword Books, 2009. https://drive.google.com/file/d/1vYUK_xHudcM7HnFwpiVwPGcJzquA6_3j/view
• Khosravi, Habibeh - Pourmohammadi, Majid. “Influence of Translator’s Religious Ideology on Translation: A Case Study of English Translations of the Nobel Quran”. International Journal of English Language & Translation Studies 4/4 (2016), 151-163.
• KimNereli, “Sonia Cihangir Kimdir?” (Erişim 22 Haziran 2022).
• Koçyiğit, Hikmet. “Günümüz Türkçe Kur’an Meâlleri̇ Üzeri̇ne Bi̇r Tasni̇f Denemesi̇”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (15 Aralık 2017).
• Kotecha, Aisha. “Personality of the Month Dr. Shehnaz Shaikh”. Islamic Voice. 2021. https://islamicvoice.com/womans-voice/personality-of-the-month-dr-shehnaz-shaikh/
• Kundûzî, Süleyman b. İbrahim. Yenâbîu’l-mevedde. 8. Baskı. Kâzimiyye: Dâru’l-kutubi’l-Irâkiyye-Kum: Mektebetu’l-Muhammedî, 1385/1966.
• Külünk, Sema Üstün. “The uncharted experience of women translators of the Qur’an in Turkey”. Paralléles 34/1 (2022), 141-151.
• Larzul, Sylvette. “Les premières traductions françaises du Coran, ( XVIIe -XIXe siècles)”. Archives de sciences sociales des religions, Éditions de l’ehess 147 (2009), 157-160.
• Lawrence, Bruce B. The Koran in English: A Biography. Princeton: Princeton University Press, 2017.
• Mahfuz, Muhammed. “El-İstişrâk... Eğlebuhu iddiââtun bâtilatun lem tetaammak fi’l-hadâreti’l-İslâmiyye”. Middle East Online. 29 Ağustos 2016. Erişim 10 Haziran 2022. https://web.archive.org/web/20160829061108/http://www.middle-east-online.com/?id=148792
• Mahmûd, Hadîce Muhammed. Ebrezu cuhûdi’n-nisâi fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm munzu’l-karni’r-râbi’ aşer el-hicrî. Karimeknes79 nâşirûn, 1. Basım, 2021.
• Malik, Fahad M. Performative Utterances: Their Basic and Secondary Meanings with Reference to Five English Translations of the Meanings of the Holy Qur'an. Doktora Tezi, Durham Unıversıty, 1995.
• Mecelletu Sihri’l-hayât. “Dr. Sümeyye Afîfî Tercümânetü’l-Kur’ân ile’l-luğati’r-Rûsiyye”, 20 Şubat 2020. https://www.se7ral7ya.com/2020/02/د-سمية-عفيفي-ترجمانة-القرآن-إلى-اللغة.html
• Mehrizi, Mehdi. “Cinsiyet ve terceme-i Kur’an-ı Kerim”. Beyyinât 49-50 (2006), 33-41.
• Mevsûatu Arîq. “Sümeyye Afîfî”. Erişim 10 Haziran 2022. https://areq.net/m/%D8%B3%D9%85%D9%8A%D8%A9_%D8%B9%D9%81%D9%8A%D9%81%D9%8A.html
• Mohaghegh, Ameneh - Hossein, Pirnajmuddin. “The Trace of Translators’ Ideology: A Case Study of English Translations of the Qur’an”. 3L: The Southeast Asian Journal of English Language Studies 19/1 (2013), 51-64.
• Mordechai Feingold, “The Turkish Alcoran: New Light on the 1649 English Translation of the Koran”, Huntington Library Quarterly 75/4 (2013): 475-501
• Muntehab fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm bi’l-luğateyni el-Arabiyye ve’r-Rûsiyye: et-Terceme el-Mısriyye. Égypte. Conseil supérieur des affaires islamiques, 1997. https://alkindi.ideo-cairo.org/manifestation/13213
• Musa, Sümeyye Muhammed. “Sümeyye Afîfî... Evvelu Mısriyyetin tutercimu maânî’l-Kur’âni’l-Kerim ile’r-Rûsiyye”. Ceridetu’d-Dustur. 2021. Erişim 10 Haziran 2022. https://www.dostor.org/3546453
• Müntedâ’l-ehevât fî tarîqi’l-îmân. “Sümeyye Afîfî... Tercümânetu’l-Kur’ân li’r-Rûsiyye”. 2005. Erişim 10 Haziran 2022. https://web.archive.org/web/20161011192508/http://akhawaat.com/akhawat/showthread.php?t=2791
• Nassimi, Daoud Mohammad. A Thematic Comparative Review of Some English Translations of The Qur'an. Doktora Tezi, The University of Birmingham, 2008.
• Niya, Murteza Kerimi. “Mururi ber terceme kiitab Kur’an niday-i beray-i cihanyan”. Sahife Mubin 40 (2008), 120-128.
• Nooruddin, Allamah. The Holy Qur’ân Arabic Text - English Translation. çev. Amatul Rahman Omar - Abdul Mannan Omar. 1 Cilt. Germany: Muhabbat Sarâ, 1. Basım, 1990. https://ia903105.us.archive.org/23/items/English_Quran/quran.pdf
• Perason, J. D. “Appendix: Bibliography of Translations of the Qur’an into European Languages”. Arabic Literatur to the End of the Umayyad Period. Ed. A.F.L. Beeston, T.M. Johnstone, R.B. Serjeant and G.R. Smith. 502-520. Cambridge: Cambridge University Press, 1983.
• Penâh, Masume Yezdan. “Kur’an Niday-ı beray-ı cihanyan terceme ez ziban-ı Arabai be ziban-ı Farisi ve be ziban-ı İngilizi hem rah ba müfredat vajename”. Beyyinat 51 (2006), 237-240.
• Penâh, Ma’sûme Yezdân. “Kur’an nidây-ı berây-i cihânyân: Terceme ez zibân-ı Arabî be zibân-ı Fârisî ve zibân-i İngilîzî hemrah bâ müfredât”. Gisoom. Erişim 10 Haziran 2022. https://www.gisoom.com/book/1364792/کتاب-قرآن-ندایی-برای-جهانیان-ترجمه-از-زبان-عربی-به-زبان-فارسی-و-زبان-انگلیسی-همراه-با-مفردات-واژه-نامه-و-Key-words/
• Penâh, Ma’sûme Yezdân. Kur’ân zikrun li’l-âlemîn: Terceme Fârısî-Terceme İngilîzî ve cedvel-i müfredât. Tahran: Şeriket-ı intişârât-i ilmî ve ferhengî, 1. Basım, 2017. https://www.gisoom.com/book/11128697/کتاب-قرآن-ذکر-للمعالمین-ترجمه-فارسی-ترجمه-انگلیسی-و-جدول-مفردات/
• Pink, Johanna. “Qur’an Translation Of The Week 64: Polemics And Da’wa Between Egypt, France And Libya: Zeinab Abdelaziz’s Le Qur’an: Traduction Du Sens De Ses Versets”. GloQur The Global Qur’an. 2021.
• rasekhoon.net. “Âşinây-ı bâ Kur’an Zenbeqî”. 2021. Erişim 26 Haziran 2022. https://rasekhoon.net/article/show/1585917/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%82%DB%8C
• rasekhoon.net. “Kevkeb Puurrençber”. 2020. Erişim 11 Temmuz 2022. https://rasekhoon.net/mashahir/show/592321/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A8-%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%B1%D9%86%D8%AC%D8%A8%D8%B1
• Redwan, Afsan Yusuf. “Qur’an Translation Of The Week 100: ‘The Qur’an: English Translation, Commentary And Parallel Arabic Text’ By Maulana Wahiduddin Khan And Prof. Farida Khanam”. GloQur The Global Qur’an.
• Rusiya bi’l-Arabiyye. “Tercemetu maânî’l-Kur’âni’l-Kerîm ile’r-Rûsiyye... Rihletu’s-siâb ve’l-ikâbât ve eseruhâ fi’t-târîhi’s-sakâfe er-Rûsiyye”, 2019. https://russiarab.com/archives/17352/
• Sahifetu’l-İttihad. “Aşîra Kâmil: Enkaztu’l-Müslimîne ğayra’l-Arabi min’t-tercemâti’l-mesmûme”. 2005. Erişim 25 Haziran 2022. https://www.alittihad.ae/article/13673/2005/عشيرة-كامل:-أنقذت-المسلمين-غير-العرب-من-الترجمات-المسمومة
• Shafaqna Shia News Association. “İntikâdhây-i yek mutercim Kur’ân der bâzdîd ez ğurfe şefekna: Hîçkes be harf hây-ı nivîsende tuce nemi kend/Fedây-ı tercem-i Kur’ân evdâ-i hûbî nedâred/ Habergezâri beyne’l-mileli şefeknâ”, 2016.
• Shahrokh, Mohammad Beigi - Samia, Rezai. “Berersi ve mukayese terceme Farisi ve İngilizi Kur’an-ı Kerim Tahire Saffarzade”. Pejuheşname-i Kur’an ve Hadis 10 (2012), 26-85.
• Shaikh, Shehnaz - Khatri, Kausar. The Glorious Quran Word-for-Word Translation to Facilitate Learning of Quranic Arabic. New Delhi: Alhuda Publications, 2007.
• Shaikh, Shehnaz - Khatri, Kausar. The Glorious Qur’an Word-for-Word Translation to facilitate learning of Quranic Arabic. Mumbai: Şahıs Yayını, 2013.
• Shovkhalov, İsmail. Kur’an-ı Kerim’in Rusça Tercümeleri (Mana Doğruluk Bakımından Değerlendirilmesi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Spirit of Islam. “An Interview with Prof. Farida Khanam Women Can Play a Revolutionary Role in Islamic Missionary Tasks”. 2021.
• Süleyman, Ala. “Hivâr maa Dr. Zeyneb Abdulaziz ustâze et-târîh ve’l-hadâre el-Fransiyye bi Câmiati’l-Kâhira: Fransa tetezaamu furad el-Kâtolikiyye rağme zu’mihâ fasla’d-dîn ani’d-devle”. Müntedâ’l-ulemâ (blog), 04 Ekim 2020. Şarqu’l-evsat. “Tercemetun Cedîdetun li maânî’l-Kur’ân bi’l-Fransiyye”. 2003. Erişim 01 Temmuz 2022. https://archive.aawsat.com/details.asp?section=17&article=204648&issueno=9128
• Şemîzî, Sâra. “Genç Hakim”. Beyyinât 49-50 (2006), 207-208.
• Şemîzî, Sârâ. “Genç Hakîm”. Pertal Camii ulum insan. 2006. Erişim 11 Haziran 2022. http://ensani.ir/fa/article/139969/%DA%AF%D9%86%D8%AC-%D8%AD%DA%A9%DB%8C%D9%85
• Şerban, Andriana - Hassen, Rim. “Introduction: Women Translators of Religious Texts”. Paralléles 23 (2022), 3-10. Şeyh, Muhammed Bab. “Tercemetu Andrey Du Ryer li maânî’l-Kur’âni’l-Kerîm; Kırâe fi’l-mehec ve’l-makâsıd”. fi’t-Terceme 5/1 (2017), 46-85.
• Şimşek, Halil. “Turks and Their Translations/ Commentaries on the Qur’ân: An Historical and Bibliographical Survey (Türkler ve Kur’ân Tercüme ve Tefsi̇rleri̇: Tari̇hî Ve Bi̇bli̇yografi̇k Bi̇r İnceleme)”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (2019), 395-419.
• Taaghche.com. “Download ve harîd kitâb âşinây-i bâ Kur’ân Kerîm: Şerh ve terceme-i cüz’-i evvel Ferzâne Zenbaqî”. Erişim 10 Haziran 2022. https://taaghche.com/book/18825/آشنایی-با-قرآن-کریم-شرح-و-ترجمه-ی-جزء-اول
• Tuba. “Date History Dergüzeşt Banu Kevkeb Puurrençber müderris-i Kur’an (1370 ş)”. Erişim 11 Temmuz 2022. http://t27.ir/calender/1791/Library
• Tûhî, Dâlyâ Muhammed es-Seyyid. “Meleffu tercmeti maânî’l-Kur’âni’l-Kerîm Ruvvâdu’l-edeb ve’t-terceme Prof. Dr. Kevser Abdusselam el-Buhayerî”. Mecelletu’l-elsin li’t-terceme 11 (2013), 73-84.
• Uysal, Halil. “Cumhuri̇yet Dönemi̇ Kur’an Araştırmaları”. makâlât 1 (1999), 139-263.
• Yasdıman, Necla. Kur’an Ufku İrablı Kur’an Meali. 3 Cilt. İzmir: DDY Yayınları, 1. Basım, 2017.
• Yıldırım, Serpil. Nüzul Sırasına Göre Bilim, Akıl ve Uygulama Işığında Kuran‐ı Kerim’in Türkçe Anlamı‐Meal ve Sözlük. 1 Cilt. İstanbul: Şahıs Yayını, 1. Basım, 2012.
• Zemin, Zehra Reyahi. “Tarih-i Terceme-i Farısi Kur’an Kerim”. Peyam Cavidan 6 (ts.), 129-142.
• Zeyûb, Abdullah Ahmed. “Cuhûdu’l-mer’ati’l-muâsire fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm”. Dirâsât ulûmu’ş-şerîa ve’l-kânûn 47/2 (2020), 97-115.