TÜRKİYE’DE ENFLASYON HEDEFLEMESİ STRATEJİSİNİN UYGULANMASI

Yıl 2016, Sayı: 17, 136 - 155, 01.12.2016

Bahar Burtan Doğan Zeki Akbakay

Öz

1970’lerden sonra yaklaşık otuz yıl boyunca yüksek enflasyon ile mücadele eden Türkiye, yaşadığı başarısız parasal hedefleme ve döviz kuru hedeflemesinin ardından 22 Şubat 2001’de dalgalı döviz kurunu kabul etmiş ve ekonomide yapısal bir dönüşüm süreci başlamıştır. Bu amaçla Merkez Bankası Yasası’ında önemli düzenlemeler yapılmıştır. Yeni yasaya göre Merkez Bankası’nın temel amacı “fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi” olarak kabul edildi. Fiyat istikrarının öncelikli amaç olmasının gereği olarak 2002’de enflasyon hedeflemesi rejimi kabul edildi. Tam donanımlı bir enflasyon hedeflemesinin ön koşularının yerine getirilmesi için enflasyon hedeflemesi rejimi 2002-2005 yılları arasında örtük bir şekilde uygulanmıştır. Ön koşulların yerine getirilmesinden sonra Türkiye 2006 yılında resmi olarak “açık enflasyon hedeflemesi” stratejisini kabul etmiş ve 2010’a kadar para politikası aracı olarak faiz oranını kullanmıştır. Küresel kriz sonrasında hızlı kredi genişlemesi ve kısa vadeli sermaye akımlarına bağlı olarak artan makro finansal riskler yeni para politikası araçlarının kullanılmasını gerekli kılmıştır. Bu nedenle Merkez Bankası fiyat istikrarı yanında finansal istikrarı da sağlamak için Kasım 2011’den itibaren yeni para politikası araçlarını kullanmaktadır. Bu çalışmanın amacı 2002 yılından itibaren uygulanmakta olan enflasyon hedeflemesi rejiminin gerekçelerini ve genel çerçevesini ortaya koymaktır

Anahtar Kelimeler

Para Politikası, Fiyat İstikrarı, Finansal İstikrar, Enflasyon Hedeflemesi

IMPLEMENTATION OF INFLATION TARGETING STRATEGY IN TURKEY

Öz

After 1970s approximately thirty years Turkey has struggled with high inflation rate. After an unsuccessesful monetary targeting and exchange rate targeting experience Turkey adopted the floating exchange regime on 22 February 2001 and structural transformation process started in the economy. For this purpose significant amendments were made in the Central Bank Law. According to the new law, achieving and maintaining price stability was adoptep as the primary objective of Central Bank. In accordance with the primary objective of price stability, the inflation targeting regime was adopted in 2002. Inflation targeting was implemented between 2002 and 2005 implicitly with an attempt to establish the precondition for full-fledged inflation targeting. Having implemented the preconditions for inflation targeting, Turkey adobted officially “open inflation targeting” in 2006 and has used interest rate as monetary policy instrument until 2010. Rapid cedit growth, short term capital inflows and associated macro-financial risks in the aftermath of the global crisis necessitated the use of new monetary policy instrument. Therefore, Central Bank has been used new policy instrument to ensure financial stability besides price stability since November 2010. The objective of this study is to put out justifications and general framework of inflation targeting which has been implemented in Turkey since 2002

Anahtar Kelimeler

Monetary Policy, Price Stability, Financial Stability, Inflation Targeting

Kaynakça

• Akyüz, Y. ve Boratav, K. (2002). “The Making Of The Turkish Financial Crisis”, Unctad Discussion Papers No.158
• Alper Koray, Kara Hakan, Yörükoğlu Mehmet (2012), “Rezerv Opsiyon Mekanizması”, TCMB Ekonomi Notları, Sayı:2012-28/22
• Atuk Oğuz, Özmen M. Utku, Tekatlı Necati (2011), “Çekirdek Enflasyon Göstergelerinin Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme”, TCMB Ekonomi Notları, Sayı: 2011-01/ 24
• Başçı, E. ve Kara, H. (2011), “Finansal İstikrar ve Para Politikası”, TCMB Çalışma Tebliği NO: 11/08
• Celasun, Oya (1998), “The 1994 Currency Crisis in Turkey”, Policy Research Working Paper 1913
• Çulha, O. Y. ve Kaya N. (2009), “Enflasyon Hedeflemesi Uygulayan Ülkelerde Hesap Verme Araçları”, TCMB Ekonomi Notları, Sayı:09-01/23
• Ekinci, N. K., Ertürk, K. (2004), “Turkish Currency Crisis of 2000-1 Revisited”, CEPA Working Paper 2004-01
• Ermişoğlu Ergun, Oducu Arif, Akçelik Yasin (2013). “Rezerv Opsiyon Mekanizması ve Kur Oynaklığı”, TCMB Ekonmi Notları, Sayı:2013-04/31
• Kara, A. Hakan (2012), “Küresel Kriz Sonrası Para Politikası”, TCMB Çalışma Tebliği No:12/17
• Kara, A. Hakan (2013), “Safeguarding Macroekonomic and Price Stability Amid Capital Flow Volatility”, Note prepared for the BIS Meeting of Central Bank Chief Economists, Basel
• Kara, A. H.ve Orak M. (2008), Enflasyon Hedeflemesi, Ekonomik Tartışmalar Konferansı, İstanbul
• Kesriyeli, Mehtap.(1997), 1980’li Yıllardan Günümüze Para Politikası Gelişmeleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yayınları, No. 97/4
• Orhan, Osman Z., ve Erdoğan, Seyfettin (2008), Para Politikası, 4. Baskı, Ankara
• Özdemir, Metin (2005), Enflasyon Hedeflemesi Teorisi: Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanabilirliği ve Türkiye, (Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa
• Rossı, M.ve Rebucci A. (2004), “Measuring Disinflation Creibility in Emerging Markets: A Bayesian Approach with an Application to Turkey”, IMF Working Paper No. 208
• Serdengeçti, Süreyya (2004), “72. Hissedarlar Genel Kurulu Olağan Toplantısı Açıs Konusması”, TCMB, Ankara
• Serdengeçti, Süreyya (2005a), “73. Hissedarlar Genel Kurulu Olağan Toplantısı Açıs Konusması”, TCMB, Ankara
• Sereengeçti, Süreyya (2005b), “Dolarizasyon/Ters Dolarizasyon” TCMB, Eskişehir
• TUSİAD (1995), 1995 Yılına Girerken Türk Ekonomisi, Yayın No: TUSİAD-T/95
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2001a), 2002 Yıllık Rapor, Ankara, http://www.tcmb.gov.tr, (Erişim:25.11.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2001b), Para Politikası Raporu, ,http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/main+menu/yayinlar/raporla r/yillik+rapor,(erişim:23.05.201)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2001c), Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı, http://www.tcmb.gov.tr /wps/wcmconnect/9d16883c-c298-4863 e6054973ce6b/ program.pdf?MOD= AJPERES, (erişim:11.11.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2002a), 2002 Yılında Para ve Kur Politikası ve Muhtemel Gelişmeler, basın duyurusu, Sayı. 2002-1
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2002b), Küreselleşmenin Türkiye Ekonomisine Etkileri, Ankara
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2005), Enflasyon Hedeflemesi Rejiminin Genel Çerçevesi ve 2006 Yılında Para ve Kur Politikası, www.tcmb.gov.tr (Erişim:09.09.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2006a), 2007 Yılında Para ve Kur Politikası, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar /Temel+Politika+Metinleri/ Para+ve+Kur+Politikasi+Metinleri, (Erişim:23.12.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2006b), Enflasyon Hedeflemesi Rejimi, TCMB, Ankara
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2006), Enflasyon Raporu 2006-I, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/main+menu/yayinlar/raporlar /enflasyon+raporu,(Erişim:12.12.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2007), 2008 Yılında Para ve Kur Politikası
• Ankara, http:// www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/ Yayinlar/ Temel +Politika+Metinleri/ Para+ve+Kur+Politikasi+Metinleri, (Erişim:12.12.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2008), 2009 Yılında Para ve Kur Politikası, http:// www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Teme l+Politika+Metinleri/Para+ve+Kur+ Politikasi+ Metinleri, (Erişim:15.12.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2012), Bülten, Sayı:27, www.tcmb.gov.tr (Erişim:10.11.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2013a), Enflasyon ve Fiyat İatikrarı, http://www.tcmb.gov.tr, (erişim: 10.10.2014)
• TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI (2013b), Parasal Aktarım Mekanizması, Ankara, www. tcmb.gov.tr, (Erişim:01.02.2015)
• UNCTAD (2001), “İstikrar Politikaları ve Türkiye”, http://www.bbc.co.uk/ turkish/ unctad. shtml, (Erişim:15.11.2014)
• Uygur, Ercan (2001), Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 Şubat Krizleri, TEK Tartışma Metni, No.2001/1
• Ünalmış, D. ve Ünalmış, İ. (2015), “Zorunlu Karşılıklara Faiz Ödenmesi”, TCMB Ekonomi Notları, Sayı:2015-01/02 Şubat 2015
• Yılmaz, Durmuş (2010), “Küresel Kriz ve Ekonomik Yönetişim”, TCMB, Malatya