ULAK FİLMİNDE HALKBİLİMİ İZLEKLERİ

Yıl 2016, Sayı: 17, 216 - 220, 01.12.2016

Abdulbasit Sezer

Öz

Bu çalışmada, Çağan Irmak’ın hem senaryosunu yazdığı hem de yönetmenliğini yaptığı 2008 yapımı Ulak filmindeki halkbilimi ögeleri değerlendirilecektir. Halkbilimi ürünlerinin kitlelere ulaştırılmasında önemli bir araç olan sinema, son dönemlerde bu misyonunu fazlasıyla yerine getirmektedir. Hacivat ve Karagöz, Deli Dumrul, Keloğlan, Köroğlu gibi Türk halk kültürünün önemli kahramanları beyaz perdeye aktarılarak halkın belleğinde kalıcı bir yer edinmişlerdir. Özellikle masal unsurlarının başarılı bir şekilde ele alındığı Ulak filminde kahraman Hekim Zekeriya, Anadolu kültüründe önemli bir yere sahip olan masal icracılarının bir nevi temsilcisi olarak dikkat çekmektedir. Halkbiliminin en önemli konularından biri olan masal türü filmin temel yapısını oluşturur. Çocukların yaşam serüvenleri içerisinde karşılaştıkları ilk edebi tür olan masallar, onların yaşadığı ve yarattığı iç evreni yansıtan en önemli araçlardan birisidir. Masal aracılığı ile çocukların ilk kez tanıdığı bazı tip ve karakterler onların hayal dünyasında kalıcı izler bırakarak belleklerde uzun bir şekilde yaşamaya devam eder. Ahlaki, bireysel ve psiko-sosyal gelişimin en önemli araçlarından biri olan ve bünyesinde barındırdığı ince mantık ile çocukların vazgeçilmezi olan masallar, film kahramanı Hekim Zekeriya’nın duygu dolu üslubu ile yedinci sanatın büyülü dünyasında çocukları gizemli bir yolculuğa çıkarır. Filmin genelinde masallar aracılığı ile verilen mesajlar; cesaret, yardımlaşma ve sosyalleşme gibi insan ilişkilerinde önemli bir yere sahip olan eylemler olarak dikkat çekmektedir. Bunun yanında Şamanist imge ve ritüeller ile formel söylem ve sayılar da filmde yer alan diğer folklorik unsurlardır. Filmin bazı bölümlerinde şaman ayinlerini çağrıştıran bazı eylem ve danslar, giyim kuşam ve takılar ilkel yaşamın temel izlerini yansıtırken izleyiciye eşsiz görsel bir şov sunulur

Anahtar Kelimeler

Ulak, halkbilimi unsurları, masal, ileti, cesaret

FOLKLORE THEMES in THE MOVIE of ULAK

Öz

In this study, the folklore themes in the Ulak movie, the screenplay of which was written and directed by Cagan Irmak and released in 2008 will be analyzed. Cinema which is an important means of delivering products of folklore to the masses performs this mission greatly in recent years. The important protagonists of the Turkish folk culture such as Hacivat and Karagöz, Deli Dumrul, Keloglan and Koroglu have had a permanent place in the memory of the people, transferred to the motion picture screen. In particular, protagonist in the movie of Ulak,in which fairy tale elements dealt with successfully, Hekim Physician Zekeriya takes attention as a kind of representative of tale performer that has an important place in Anatolian culture. Folktale genre which is one of the most important issues of folklore,constitute the basic structure of the film. Tales which are the first literary types encountered by children during their life adventure, is one of the most important means of reflecting their life and inner universe created by them.Some types and characters known for the first time by children by means of tales continue to live longer in their in their memories, leaving permanent traces in their dream world. Tales which are the most important means of moral, individual and psycho-social development and are indispensable with the subtle logic, take children to a mysterious journey in the magical world of seventh art with an emotional style of Hekim Zekeriya Physician Zekeriya . The messages generally given in the film by means of tales are the actions such as courage, cooperation and socialization which play an important role in human relations are noteworthy. Besides, shamanistic images and rituals and formal discourse and numbers are also the folkloric elements included in the film. A unique visual show is presented to the viewer in some part of the movie by means of actions and dances evoking the Shamanic

Anahtar Kelimeler

Ulak, elements of folklore, fairy tales, message, bravery

Kaynakça

• Aslan, Ensar. (2008), Türk Halk Edebiyatı, Maya Akademi Yayınları, Ankara.
• Boratav, Pertev Naili. (1997), Az Gittik Uz Gittik, Adam Yayınları, İstanbul.
• Boratav, Pertev Naili. (2003), Yüz Soruda Türk Folklorü, K Kitaplığı, İstanbul.
• Campell, Joseph. (1992), İlkel Mitoloji “Tanrının Maskeleri”, Çev: Kudret Emiroğlu, İmge Yayınları, Ankara.
• Grimm J, Grimm W. (1992), Masallar 2, ( Çev: Kemal Kaya), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Irmak, Çağan. (2008), Ulak (Sinema filmi) Avşar Film.
• Proop, Vladimir. (2001), Masalın Biçimbilimi, (Çev: Mehmet-Sema Rifat), Om Yayınları, İstanbul.
• Sakaoğlu, Saim.(1999), Masal Araştırmaları, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Sezer, Abdulbasit. (2012), Masalların Öğretmen Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi
• Diyarbakır Örneği, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sezer, Melek Özlem.(2014), Masallar ve Toplumsal Cinsiyet, Evrensel Basım Yayın, İstanbul.
• Süreya, Cemal. (1992). Folklor Şiire Düşman, Can Yayınları, İstanbul.
• Yavuz, Muhsine Helimoğlu. (1997), Masallar ve Eğitimsel İşlevleri, Ürün Yayınları, Ankara.
• Yücel, Tahsin. (2005), Anadolu Masalları, YKY (Doğan Kardeş), İstanbul. https:/wikipedia.org.tr>wiki>çağan http://filmakinesi.org/ulak-izle.html