DEĞERLER EĞİTİMİ YÖNÜNDEN KLÂSİK HİKÂYELERİMİZİN ÖNEMİ: KISSA-İ SEYYİD CÜNEYD VE REŞÎDE-İ ARAB ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Sayı: 21, 18 - 29, 01.12.2018

İbrahim Halil Tuğluk

Öz

Eğitimde, bireye toplumsal değerleri kazandırmak ve bu değerleri sonraki nesillere ulaştırmak adına uygulanan birden çok yöntemden bahsetmek mümkündür. Değerler eğitiminde edebî eserlerden faydalanma yöntemi de bunlardan biridir. Klâsik eserlerimiz arasında değerler eğitimini doğrudan ilgilendiren pendnameler veya nasihat içeren eserlerin yanı sıra farklı konularda kaleme alınan mesneviler, manzumeler ve mensur olarak yazılan hikâyeler de mevcuttur. Bu eserlerin büyük bir kısmının, değerler eğitimi bağlamındaki ideal insan tipinin gelişiminde ortak bir paydada birleştiği görülür. Bu eserler arasında yer alan hikâyelerden biri de Kıssa-i Seyyid Cüneyd ve Reşîde-i Arab’dır. XVI. yüzyılda Farsçadan Türkçeye tercüme edilen hikâye, Seyyid Cüneyd ile Reşîde-i Arab’ın arasındaki aşkı, onların başından geçen olayları ve onları bulmaya çalışan şahısların macerasını içermektedir. Toplumsal değerlerin ve ahlakî düşüncelerin de yer aldığı bu hikâyede, İslâmiyet’i yayma, Hz. Muhammed’in dinî öğretilerini benimsetme ve Hz. Ali, Hz. Hamza gibi dinî şahsiyetlerin yaşam tarzlarını anlatma adına pek çok şeye temas edildiği görülür. Hikâyede nasihat, hikmet, cömertlik, vefa, tevazu, muhabbet, dostluk, sadakat, yardımlaşma, aile birliği, dinî değerler, merhamet, onurlu olma, kanaat, sabır, saygı gibi pek çok toplumsal değer de yer alır. Bu çalışmada, değerler eğitimi açısından klâsik hikâyelerimizin önemi üzerinde durulacak ve ardından Kıssa-i Seyyid Cüneyd ve Reşîde-i Arab adlı eser, değerler bağlamında incelenecektir

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Değerler Eğitimi, Kıssa-i Seyyid Cüneyd ve Reşîde-i Arab, Klâsik Hikâye, XVI. yüzyıl

THE IMPORTANCE OF OUR CLASSICAL STORIES IN TERMS OF VALUE EDUCATION: KISSA-İ SEYYİD CÜNEYD AND REŞÎDE-İ ARAB SAMPLE

Öz

It can be noticed that there are more than one methods that they are applied bring in person social values and handing on next generations these values in education. In value education, one of these is technique of using literary works. There are stories that they write in different topics such as masnavi, poem or prose stories besides pendname and advice books which they relate to value education in our classical literature. It can be claimed that most of these works combine in common denominator in the terms of ideal human type. Kıssa-i Seyyid Cüneyd and Reşîde-i Arab is one of them. This story, which it was translated from Persian to Turkish in XVI. Century,contains Seyyid Cüneyd and Reşîde-i Arab’s love, events they have experienced and adventures of people trying to find them. This story that it hosts social values and ethical considerations mentions to many ideas such as Prophet Muhammad’s doctrines and religious figures’ life style. In this story, it is fallen into many values such as respect, wisdom, generosity, humility, friendship, loyalty, solidarity, family unity, religious values, compassion, honor, conviction, patience. In this study, it is to emphasized on the importance of our classical stories and then it is to investigated Kıssa-i Seyyid Cüneyd and Reşîde-i Arab story in terms of value education

Anahtar Kelimeler

Education, Value Education, Kıssa-i Seyyid Cüneyd and Reşîde-i Arab, Classical Story, XVI. century

Kaynakça

• Akalın, Şükrü Haluk vd. (2011), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Arslan, Mustafa Uğurlu (2015), Türk Edebiyatı’nda Temîmü’d-Dârî Hikâyeleri (İnceleme- Metin), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Diyarbakır.
• Aydın, Mehmet Zeki, Akyol Gürler, Şebnem (2012), Okulda Değerler Eğitimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Bingöl, Ulaş (2017), “Peyami Safa’nın Romanlarında Doğu-Batı Meselesi Bağlamında Değerler Çatışması”, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6 (31), s. 891-921.
• Ciğa, Özkan (2018), Kıssa-i Seyyid Cüneyd ve Reşîde-i Arab Tercümesi (İnceleme-Metin), Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adıyaman. Ciğa, Özkan (2018a), “Mensur Bir Aşk ve Macera Hikâyesi: Kıssa-i Seyyid Cüneyd ve Reşîde- i Arab”, Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], Yıl 4, Sayı 8, Bahar 2018, ss. 275 – 304.
• Güngör, Erol (2010), Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Işık, Neşe, Karakuş Neslihan (2017), “Erken Çocukluk Döneminde Efsane, Destan ve Masal
• Metinlerinin Kullanımı”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5 Sayı: 41 s. 118-133. Karatay, Halit (2007), “Dil Edinimi ve Değer Öğretimi Sürecinde Masalın Önemi ve İşlevi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (3) s. 463-475.
• Karatay, Halit (2011), “Karakter Eğitiminde Edebi Eserlerin Kullanımı”, Turkish Studies İnternational Periodical For The Languages and History of Turkish or Turkic 6/1 Winter s. 1412.
• Kenan, Seyfi (2009), “Modern Eğitimde Kaybolan Nokta: Değerler Eğitimi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/ Educational Science: Teory Practice 9 (1) Kış/Winter s. 259
• Köylü, Mustafa (2016), Teoriden Pratiğe Değerler Eğitimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kulaksızoğlu, Adnan, Dilmaç Bülent (2000), “İnsani Değerler Eğitimi Programı”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 12, ss. 199-208.
• Spencer, Herbert (2013), Zihin, Ahlak ve Beden Eğitimi (Çev.) M. Münir Ertegün, Pegem Akademi Yayınları, Ankara. Tuğluk, İbrahim Halil (2016), “Türk Edebiyatında Bahâristân”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science Cilt: 26, Sayı: 1, Sayfa: 45-57.
• Ulusoy Kadir, Arslan Ali (2016), “Değerli Bir Kavram Olarak Değer ve Değerler Eğitimi”, Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi, (Editörler) Refik Duran ve Kadir Ulusoy, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Ulusoy Kadir, Dilmaç Bülent (2014), Değerler Eğitimi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.