HABERMAS’IN MEŞRUİYET KRİZİ TEORİSİ VE TÜRKİYE

Yıl 2019, Sayı: 22, 159 - 173, 01.06.2019

Naciye Yıldız

Öz

Jürgen Habermas geç kapitalist toplumlarda ekonomik krizlerin yaşam dünyasına genişlediğini ileri sürmektedir. Habermas’ın teorisinde yaşam dünyası ekonomi, yönetim ve kurumsallaşmış siyasal sistem tarafından saldırıya uğrayan toplumsallaşma, değer, norm ve etiğin alanıdır. Bu sosyo-kültürel alanda çatışmalar rasyonel söylem ve uzlaşı yoluyla çözülebilirler. Gelişmiş kapitalist toplumlarda devlet ekonomik krizleri aşmak için bu sosyo-kültürel alana müdahalede bulunur ve böylece motivasyon krizi ortaya çıkar. Motivasyon krizi liberal ekonomik sistemin meşrulaştırıldığı başarı ideolojisi, eşitlik, liyakat, katılım gibi burjuva ideallerin aşınmasına işaret eder. Kapitalist ekonomik sistemin ürettiği eşitsizlikler liberal ekonominin yücelttiği siyasal ideolojilerle meşrulaştırılamazlar. Türkiye gelişmiş kapitalist ülkeler arasında değerlendirilmemektedir. Bu bağlamda Habermas’ın kriz teorisinin Türkiye’yi tartışmak için elverişli olmadığı ileri sürülebilir. Ancak ekonomik küreselleşme ve küresel ekonomik kriz Türkiye’de benzer meşruiyet sorunları ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışma Habermas’ın meşruiyet krizi bağlamında Türkiye’deki motivasyon krizi eğilimlerini tartışmaktadır. Çalışmada önce Habermas’ın meşruiyet krizi teorisi, sonra bu teori bağlamında Türkiye’deki motivasyon krizi eğilimleri tartışılmaktadır. Çalışmanın sonunda ise teoriye yönelik eleştirilere yer verilmektedir

Anahtar Kelimeler

Habermas, Meşruiyet krizi, Türkiye

HABERMAS’ THEORY OF LEGITIMATION CRISIS AND TURKEY

Öz

Jürgen Habermas claims that in late capitalistic societies economic crises extend to lifeworld. In Habermas’ theory lifeworld is an area of values, norms and ethics that is under attack by the economy and institutionalized political system. These socio-cultural conflicts can be solved by rational discourse and reconciliation. In advanced capitalist societies, in order to solve economic crises governments intervene in these socio-cultural areas causing motivation crisis. Motivation crisis eroded bourgeoisie ideals like achievement ideology, egalitarianism, merit, participation which are legitimized by liberal economic system. Political ideologies enriched by liberal economics cannot be legitimized by inequalities created by capitalistic economic system. Turkey is considered an advanced capitalist country. In this context, it can be claimed that Habermas’ crisis theory is not applicable to Turkey. However, globalization and global economic crisis are causing legitimacy issues in Turkey as well. This work discusses motivation crisis tendencies in Turkey in context to Habermas’ legitimation crisis theory. Initially Habermas’ legitimation crisis theory is discussed; afterwards its connection to motivation crisis tendencies in Turkey and at the end critique is exercised on the theory

Anahtar Kelimeler

Habermas, legitimation crisis, Turkey

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (aile.gov.tr), “Bu projeyle kadınlarımız güçlendirmeyi, iş yaşamından kopmadan aile ve çocuk sahibi olmalarını hedefliyoruz”, http://www.aile.gov.tr/haberler/bu-projeyle-kadinlarimizi-guclendirmeyi-is-yasamindan-kopmadanaile-ve-cocuk-sahibi-olmalarini-hedefliyoruz (Erişim: 22.02.2017).
• Akçay, Ümit (2018). “Dolar indi, kriz bitti mi?”, https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/11/01/dolar-indi-kriz-bitti-mi/ (Erişim: 16. 11. 2018).
• Berktay, Fatmagül (2010), “Liberalizm: Tek Bir Teorik Pozisyona İndirgenmesi Olanaksız Bir İdeoloji”, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, 4. Baskı, (Der.) H. Birsen Örs, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 47-114.
• Boratav, Korkut (2017). “Yakın gündemde kriz var mı?”, Birgün (24.02.2017). http://www.birgun.net/haber-detay/yakin-gundemde-kriz-var-mi-148091.html (Erişim: 24.02.2017).
• Boratav, Korkut (2018). “”Lütuf düzeni” ve kriz”, https://www.birgun.net/haber-detay/lutufduzeni-ve-kriz-228117.html (Erişim: 16. 11. 2018).
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (csgb.gov.tr), “Büyükanne Projesi Başvuru Şartları”, https://buyukanne.csgb.gov.tr/#/app/giris (Erişim: 24.02.2017).
• Çelik, Kubilay (2014), “İlkokul mezunları istihdamda ilk sırada”, http://www.memurlar.net/haber/468657/ (Erişim, 27.02.2017).
• Danyıldız, Meral (2018). “Maddi ve manevi çöküntü içindeyiz”, https://www.birgun.net/haberdetay/maddi-ve-manevi-cokuntu-icindeyiz-237593.html (Erişim: 22. 11. 2018).
• Devrimci İşçi Sendikaları (disk), “17 Şubat 2017. İşsizin Parasına Elkoyup İşverene Vermek Ne “Helal”dir Ne de “Hoş!”, http://disk.org.tr/2017/02/issizin-parasina-el-koyup-isverenlere-vermek-nehelaldir-ne-de-hos/ (Erişim: 22.02.2017).
• Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (disk.org.tr, 2018). İşsizlik ve İstihdam Raporu Kasım 2018, s.5, http://disk.org.tr/wp-content/uploads/2018/11/DISK-AR-is%CC%A7sizlik-veistihdam-raporu-Kas%C4%B1m-2018.pdf (Erişim: 16. 11. 2018).
• Fraser, Nancy (2006), İhtiyaçlar Mücadelesi (Çev. A. T. Kılıç), Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Habermas, Jürgen (1973), Legitimationsprobleme im Spaetkapitalismus, : Suhrkamp Verlag, Frankfurt/Main.
• Held, David, Simon, Larry (2006), “Habermas’ın Geç Kapitalizme Dair Kriz Kuramı”, (Çev. H E. Bağce), Frankfurt Okulu, 2. Baskı, (Ed.) H. Emre Bağce, Doğu Batı Yayınları, Ankara, s. 387-411. Kanun Hükmünde Kararname, Karar Sayısı: KHK 687. Resmi Gazete 9 Şubat 2017, http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/2017 0209.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/2017 (Erişim: 10.2.2017).
• Slattery, Martim (2011), “Yapısal-İşlevselcilik”, (Çev. C. Özdemir), Sosyolojide Temel Fikirler, (Yay. Haz.)Ümit Tatlıcan&Gülhan Demiriz, Sentez Yayıncılık, Bursa, s. 375-383.
• Swingewood, Alan. (1998). Sosyolojik düşüncenin Kısa Tarihi, 2. Baskı, (Çev.) O. Akınhay, Bilim Ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Türkiye İşverenler Sendikası (tisk, 10 Şubat 2017), “Tisk Başkanı Önen: “İşverene Getirilen Teşvikler İstihdama Olumlu Katkı Sağlayacak””. http://tisk.org.tr/wpcontent/uploads/2017/02/T%C4%B0SK-BASIN-B%C3%9CLTEN%C4%B0-10-02-2017.pdf (Erişim: 22.02.2017).
• Vergin, Nur. (2008). Siyasetin Sosyolojisi, 6. Baskı, Doğan Kitap, İstanbul.