YORUMSAMACI YAKLAŞIMDA ANLAMA KAVRAMININ ÖNEMİ VE POZİTİVİZM ELEŞTİRİSİ

Yıl 2019, Sayı: 22, 271 - 280, 01.06.2019

Ferat Kaya

Öz

Bu çalışmada, Sosyal Bilimlerin ‘yöntem’ olarak ortaya çıkışından sonra Sosyal Bilimlerin, Doğa Bilimleri ile neden ayrıldığı ve Yorumsamacı Yaklaşımın bu noktada nerede durduğu açıklanmaktadır. 18. ve 19. yüzyıllarda baskın yöntem bilim olan Pozitivist Yönteme yönelik eleştirilere de değinilmiştir. Bunu yaparken, Yorumsamacı Yaklaşımın ortaya çıkışından ve ilkelerinden; dolayısıyla Max Weber’den bahsedilmiştir. Bu yöntemi geliştirerek ortaya koyan Dilthey’in tarihselcilik anlayışı, Edmund Husserl ve Martin Heidegger’in fenomenoloji ve özne üzerine ortaya koyduğu fikirleri ve Gadamer’in Hermeneutik Bilimdeki dairesel döngü kavramları üzerinde durulmuştur. “Anlam” kavramı üzerinde durulmasının sebebi de: Yorumsama Biliminin, her insanın farklı tarihsel ve kültürel birikimlere sahip olmasından dolayı, olaylara veya araştırma konularına yaklaşırken farklı yorum ya da çıkarımlara ulaşıldığını iddia etmesidir

Anahtar Kelimeler

Yorumsamacı Yaklaşım, Pozitivizm, Anlam Kavramı, Max Weber

THE IMPORTANCE OF UNDERSTANDING IN HERMENEUTIC APPROACH AND POSITIVISM CRITICISM

Öz

In this study, after the emergence of Social Sciences as a 'method', it is explained why Social Sciences distinguishes with the Natural Sciences and where the Hermeneutic Approach stands at this point. The criticism of the Positivist Method, which is dominant in the eighteenth and nineteenth centuries was also mentioned. While doing this, the emergence of the Hermeneutic Approach and its principles; therefore, Max Weber is also mentioned. Dilthey,’s understanding of historiography, that developed this method, Edmund Husserl’s and Martin Heidegger's ideas on phenomenology and subject and Gadamer's ‘Hermeneutik Circular’ notions are mentioned. The reason why referred on ‘Meaning Concept’ is: Hermeneutic Science claims that, as each person has different historical and cultural backgrounds, so different interpretations or inferences are reached when they approach events and research topics

Anahtar Kelimeler

Hermeneutic Approach, Positivism, Meaning Concept, Max Weber

Kaynakça

• Abromeit, John (2011), Max Horkheimer and the Foundations of the Frankfurt School, Cambridge University Press, New York.
• Akın, Mahmut Hakkı (2005), Sosyolojide Yöntem Sorunu Olarak Anlama ve Açıklamanın Sınırları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Aksan, Gamze (2016), “Max Weber ve Değerler Sosyolojisi: Bir Metodolojik İkilemin Düşündürdükleri”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 35., ss. 427-446.
• Atila Demir, Sevim (2009). “Sosyal Bilimlere Eleştirel Bir Bakış: Frankfurt Okulu ve Pozitivizm Eleştirisi”, Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, ss. 59-73.
• Birand, Kamıran (1960), Manevi ilimler Olarak Anlama, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Dilthey, Wilhelm (2018), “Historical Consciousness and The World View. RGPost Multimedia Publishing”, http://www.rgpost.com/media/Dilthey.pdf (Erişim Tarihi: 14.01.2018)
• Erkızan, Hatice Nur (2006), “Aristotelesçi Sosyal Bilim Anlayışı, Pozitivizm ve Hermeneutik”, FLSF Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, Sayı:2, (Felsefe ve Çağımızın Sorunları), Isparta, ss. 3-16.
• Gadamer, Hans-Georg (2002), Hermeneutik Problemin Evrenselliği, Hermeneutik ve Hümaniter Disiplinler içinde, der. ve çev. Hüsamettin Arslan, Paradigma Yay, İstanbul.
• Giddens Anthony (1996), Max Weber Düşüncesinde Siyaset ve Sosyoloji. çev. Ahmet Çiğdem. Vadi Yay, Ankara.
• Göka, Erol, Abdullah Topçuoğlu, Yasin Aktay (1999), Önce Söz Vardı, Yorumsamacılık Üzerine Bir Deneme, Vadi Yayınları, Ankara.
• Keat, Russel, John Urry (2016), Bilim Olarak Sosyal Teori. İmge Kitabevi, Ankara. Köker, Levent (1998), İki Farklı Siyaset, Vadi Yayınları, Ankara.
• Kuyucuoğlu, İsa (2015), “Sosyolojinin Kuruluşunu Etkileyen Düşünce Akımları ve Klasik Sosyolojide yöntem Tartışmaları”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 674-687.
• Marcuse, Herbert (2000), Us ve Devrim, İdea Yayınları, Eskişehir.
• Marshall, Gordon (1999), Sosyoloji Sözlüğü. çev. Osman Akınhay- Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yay, Ankara.
• Neuman, William Lawrence (2014), Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar I., Yayınodası Yayıncılık, Ankara.
• Özlem, Doğan (2012), Bilim Felsefesi, Notos Kitap, İstanbul
• Özlem, Doğan (1990), Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji, Ara Yay, İstanbul
• Özlem, Doğan (1996), Metinlerle Hermeneutik (Yorum Bilgisi) Dersleri, İnkılap Yayınları, İstanbul
• Porta, Donatella Della, Michael Keating (2009), Sosyal Bilimlerde Yaklaşımlar ve Metodolojiler- Çoğulcu Bir Perspektif, Küre Yayınları, İstanbul.
• Rabinow, Paul, William Sullivan (2008), Yorumcu Eğilim: Bir Yaklaşımın Doğuşu. P. Rabinow, & W. Sullivan içinde, Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım (s. 9-27), Deniz Yayınları, İstanbul.
• Sarup, Madan. (1997), Post- Yapısalcılık ve Postmodernizm, Bilim ve Sanat Yayınları/ ARK, Ankara.
• Schrag, Calvin Orville, Serdar Şen (2006), “Heidegger Felsefesinde Fenomenoloji, Varlık Bilim ve Tarih”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 205-215.
• Stirk, Peter M.R. (1992), Max Horkheimer; A New Interpretaion, Noble Books, Boston.
• Wallerstein, Immanuel. (2016), Gulbenikan Komisyonu Sosyal Bilimleri Açın, Metis Yayınları, İstanbul