Hepatotoxicity During the Antituberculosis Treatment

Yıl 2008, Cilt: 35 Sayı: 1, 5 - 9, 01.03.2008

Güngör Ateş Tekin Yıldız Levent Akyıldız

Öz

The most common side effect of antituberculous treatment is hepatotoxicity. The aim of this study was to evaluate the rate of toxic hepatitis and some risk factors for the development of toxic hepatitis during antituberculosis treatment. Records of 212 patients diagnosed as smear positive pulmonary tuberculosis were analysed retrospectively. In 30 of 212 cases (14.1%) hepatotoxicity was developed. In 16 of 30 patients it was toxic hepatitis (7.5%) and the treatment was interrupted. In our study, in 6 of 151 male patients (4%) and in 10 of 61 female patients (16.4%) toxic hepatitis was seen, and it was significantly higher in females than males (p:0.002). Hepatotoxicity was seen during the first two weeks of the treatment in all of the patients. Although serum transaminase levels was reached above five times of the normal levels, we didn\'t interrupt the therapy in two asymptomatic cases and by the follow up the enzyme levels returned to normal. Regarding the age, radiologic appearence and cavitary lesions on chest x-ray, there was not significant differences between patients who did or did not have toxic hepatitis. In conclusion, hepatotoxicity usually develops in the first two weeks of the treatment. We think that in the diagnosis of toxic hepatitis, symptoms of patients and progressive increasing tendency of serum transaminase levels during the follow up are more important than the only one high serum transaminase level.

Anahtar Kelimeler

Pulmonary Tuberculosis, Hepatotoxicity

Tüberküloz Tedavisi Sırasında Hepatotoksisite

Öz

Tüberküloz tedavisi sırasında en sık görülen yan etki hepatotoksisitedir. Bu çalışma ile antitüberküloz tedavi alan olgularda toksik hepatit gelişme oranını ve toksik hepatit gelişiminde rol alan bazı risk faktörlerini irdelemeyi amaçladık. Toplam 212 yayma pozitif akciğer tüberkülozlu hastanın kayıtları retrospektif olarak değerlendirildi. Bu 212 hastanın 30\'unda (%14.1) hepatotoksisite gelişti. Hepatotoksisite gelişen 30 hastanın 16\'sında toksik hepatit (%7.5) nedeniyle tedaviye ara verildiği saptandı. Çalışmamızda toksik hepatit 151 erkek hastanın 6\'sında (%4), 61 kadın hastanın 10\'unda (%16.4) görülmüş olup, kadınlarda istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha fazla toksik hepatit gözlenmiştir(p:0.002). Hepatotoksisite, olguların tamamında tedavinin ilk 2 haftasında görüldü. Asemptomatik olan 2 olgunun transaminaz değerleri normalin 5 katını geçtiği halde ilaçları kesilmeden izlenmiş ve enzimler normale dönmüştü. Toksik hepatit gelişen ve gelişmeyen hastalar arasında yaş, radyolojik olarak yaygınlık, kavite varlığı bakımından istatistiksel bir fark gözlenmedi. Sonuçta, hepatotoksisite en sıklıkla tedavinin ilk 2 haftasında görülür. Toksik hepatit tanısında tek bir transaminaz değerinden ziyade, hastaların semptomatik olmasının ve transaminaz değerlerindeki progresif artışın daha önemli olduğunu düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

Akciğer Tüberkülozu, Hepatotoksisite

Kaynakça

• Özkara Ş, Aktaş Z. Türkiye’de Tüberkülozun Kontrolü İçin Kılavuz. Ankara, 1999; 21-31
• Mitchison DA. Mechanisms of the action of drugs in short-course chemotherapy. Bull Int Union Tuberc 1985;60:36–40.
• American Thoracic Society, CDC, and Infectious Diseases Society of America. Treatment of Tuberculosis. MMWR 2003; 52: /No.RR-11http://www.thoracic.org/ sections /publications/statements/pages/mtpi/rr5211.html
• Ormerod LP. Hepatotoxicity of antituberculos drugs. Thorax. 1996;51:111-113
• Tahaoğlu K. Tüberküloz tedavisinde gelişen hepatotoksisiteye klinik yaklaşım. ANKEM Derg 1998;12: 378-383.
• Task Force of ERS, WHO and the Europe Region of IUATLD. Tuberculosis management in Europe.Eur Respir J 1999; 14: 978±992
• Steel MA, Burk RF, DesPrez RM. Toxic hepatitis with isoniazid and rifampin. Chest 1991;99:465-471.
• Van den Brande P, van Steenbergen W, Vervoort G, Demedts M. Aging and hepatotoxicity of isoniazid and rifampin in pulmonary tuberculosis. Am J Respir Crit Care Med 1995;152: 1705-1708.
• Yurdakul AS, Çalışır HC, Taci N. ve ark. Tüberküloz Tedavisi Sırasında Gelişen Hepatotoksisite. Toraks Dergisi 2003: 4; 16-20
• Ceylan E.Bingöl Verem Savaş Dispanseri’nde Tüberküloz Tedavisine Bağlı Toksik Hepatit Sıklığı. Toraks Dergisi 2005; 6: 132-136
• Kıter G, Coşkunol I, Alptekin S. ve ark. Tüberküloz tedavisi alan hastalarımızda karaciğer toksisitesi araştırması: 5 yıllık retrospektif değerlendirme. Tüberküloz ve Toraks dergisi 2000; 48: 20-25.
• Ursavaş A, Uzaslan EK, Ediger D, ve ark. Tüberküloz tedavisinde hepatotoksisiteyi artıran risk faktörlerinin belirlenmesi. Akciğer Arşivi 2003; 4: 202-206.
• Taş D, İlvan A, Sezer O. ve ark. Yayma Pozitif Akciğer Tüberkülozlu Hastalarda Hastalık Yaygınlığı ile Hepatotoksisite Arasındaki ilişki. Akciğer Arşivi: 2005; 6: 74-77
• Pande JN, Singh SPN, Khilnani GC, et al. Risk factors for hepatotoxicity from antituberculosis drugs: A case-control study. Thorax 1996; 51: 132
• Ortaköylü G, Baloğlu İ, Bahadır A. ve ark. Tüberküloz tedavisi sırasında ortaya çıkan hepatotoksisite. Tüberküloz Toraks Dergisi 1999; 47: 68-72.
• Kopanoff DE, Snider DE Jr, Caras GJ. Isoniazid-related hepatitis: a U.S. Public Health Service cooperative surveillance study. Am Rev Respir Dis 1978; 117: 991-1001.
• Thompson NP, Caplin ME, Hamilton MI, et al. Antituberculosis medication and the liver: dangers and recommendations in management. Eur Respir J 1995; 8: 1384-1388.
• Moulding TS, Redeker AG, Kanel GJ. Twenty isoniazid associated deaths in one state. Am Rev Respir Dis 1989; 140: 700-705.
• Utkaner G, Yılmaz U, Yalnız E. ve ark. İzoniazid, rifampin ve morfozinamid hepatotoksisitesinin yaş ve cinsiyet ile ilişkisi. Tüberküloz Toraks Dergisi 1999; 47: 329-335.
• Çakan A, Erbaycu AE, Dereli Ş, Özsöz A. Tüberküloz Tedavisi Sırasında Gelişen Hepatotoksisitede Klinik Yaklaşım. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2002;50: 480-484
• Taşkın A, Çobanlı B, Ayas G. Tüberküloz tedavisi sırasında hepatotoksik reaksiyonlar. Tüberküloz ve Toraks 1993; 41: 77-81.