Elit Genç Atletlerin Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 50 Sayı: 2 - Cilt 50, Sayı 2, 255 - 268, 12.06.2023

İrem Akpolat Fatma Çelik

https://doi.org/10.5798/dicletip.1313413

Öz

Giriş: Bu araştırma olimpik kamp sürecinde 15-22 yaş aralığında olan 24 genç elit atletin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
Amaç: Elit atletlerin beslenme alışkanlıklarını ve sporcuların beslenmeye ilişkin tutumlarını belirleyip değerlendirmek amaçlanmıştır.
Yöntemler: Elit genç sporculara ‘Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutum Ölçeği (SBİTÖ) ’ uygulanmış. Katılımcıların besin tüketim sıklıkları ve 24 saatlik besin tüketim kayıtları alınmıştır. Elde edilen veriler çeşitli istatistik yöntemlerle değerlendirilmiştir
Bulgular: Genel olarak sporcuların sadece % 25’ inin 3 ana öğün tükettiği, % 25’nin 2 ana öğün ve % 50’sinin de bir ana öğün tükettiği belirlenmiştir. Çalışmamızda genç atletlerin toplam Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutum Ölçeği ( SBİTÖ) ve alt boyutlarının puan ortalamaları incelendiğinde; toplam SBİTÖ puanı 70,75 olup yüksek bulunmuştur. Bu oran erkeklerde 77,55(p=0,032) olup kadınların oranından daha yüksektir ve istatistiksel olarak da önemlidir. Yine erkeklerde olumlu beslenme alt boyut oranı (20.09) kadınların oranından daha yüksek olup önemlidir (p=0,005). Bu çalışmada, diğer çalışmalara benzer olarak en fazla tüketilen besinler peynir, yumurta, sebze-meyve, et-yumurta-kuru baklagiller, beyaz ekmek, içecek çay şeklindedir.
Sonuçlar: Çalışma grubumuz, elit sporcular olup dünya çapında müsabakalara katılmalarına rağmen, beslenme konusunda uzman görüşü almadıkları, yeterli ve dengeli beslenmedikleri görülmüştür. Ülkemizde genç elit sporcuların beslenmesi ile ilgili verilerin yeterli olmadığı, araştırmanın evrenini daha geniş tutarak ve daha fazla bireye ulaşarak yararlı sonuçlar elde edilebileceği değerlendirilmekte ve bu çalışmanın yapılacak çalışmalara kaynak olacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, elit atlet, SBİTÖ, BKİ

Kaynakça

• 1.Negro M. R. Essential Overview.Progress InNutrıtion. Sports Nutrition Science,2013; 3-30.
• 2.Lassi Z. M. Nutrition in Middle Childhood andAdolescence. S. N. In: Bundy DAP içinde, Child andAdolescent Health and Development.3rd ed (s. 11section). Washington (DC): The World Bank; 2017.
• 3.Villa M. (). Body Composition, Dietary Intake andthe Risk of Low Energy Availability in Elite-LevelCompetitive Rhythmic Gymnasts . Nutrients, 2021;2083.
• 4.Demir G. C. Sağlık Beslenmeye İlişkin TutumÖlçeği (SBİTÖ) Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması.Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2019;2536-5339.
• 5.Tekkurşun D. C. Sağlık Beslenmeye İlişkin TutumÖlçeği (SBİTÖ) Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması.Gaziantep Üniversitesi SporBilimleri Dergisi, 2019;256-74.
• 6.Pekcan G. Beslenme Durumunun Saptanması. A.Baysal içinde, Diyet El Kitabı (s. 70). Ankara:Hatiboğlu Yayınevi, 2016.
• 7.Mc Manus A. A. Physiology of Elite Young FemaleAthletes. S. K. N. Armstrong içinde, The Elite YoungAthlete, Basel: Karger. 2011; 23-46.
• 8.McManus, A. M. The Elite Young Athlete. S. K. N.Armstrong içinde, The Elite Young Athlete (2010).
• 9.Pulur, A. C. Bayan Basketbolcuların BeslenmeBilgisi Ve Alışkanlıkları. Pulur A., Cicioğlu İ. AtatürkÜniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi.2001; 44-47.
• 10.Yarar H. G. (2011). Elit Seviyedeki SporcularınBeslenme Bilgi ve AlışkanlıklarınınDeğerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi BedenEğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 368–71.
• 11.Acar S. 10-25 Yaş Arası Sivas İli SporcularınınAntropometrik ve Motorik ÖzelliklerininBelirlenmesi Doktora Tezi. Ankara: AnkaraÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2019.
• 12.Petrie H. S. Nutritional Concer for the Child andAdolecent Competitor. Nutrition. 2004; 620-31.
• 13.Parlak N. Konya İlinde Aktif Spor Yapan 15-18Yaş Arası Sporcuların Sıvı Alımı İle İlgili Bilgi VeAlışkanlıklarının Araştırılması.Yüksek Lisans Tezi.Konya: Selçuk Üniversitesi,Sağlık BilimleriEnstitüsü. 2008.
• 14.Saygın Ö.G. Amatör ve Profesyonel FutbolcularınBeslenme Alışkanlıklarının İncelenmesi.Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2009; 178-96
• 15.Baysal A. (2019). Beslenme. Ankara: 19. Baskı,Hatipoğlu Yayınevi.
• 16.Özenoğlu A.G. Yetişkinlerde BeslenmeOkuryazarlığın Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutumlarve Beden Kütle İndeksi İle İlişkisi. Life Science. 2021;3-18.
• 17.Atay E. K. Türkiye Yarı Finallerine KatılanYıldızlar Kategorisi İlköğretim OkullarıFutbolcularının Beslenme Alışkanlık Düzeylerininİncelenmesi. Türkiye Yarı Finallerine KatılanYıldızlar Kategorisi İlköğretim OkullarıFutbolcularınınBeslenme 9.Uluslararası SporBilimleri Kongresi, Bildiri Kitapçığı. Muğla:9.Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. 2006; 475- 7.
• 18.Coveney J. C. Coven Exploring NutritionKnowledge and the Demographic Variation inKnowledge Levels in an Australian CommunitySample. Public Health Nutr. 2008; 1365-71.
• 19.Henauv S. M. Determinants of NutritionsKnowledge in Young and Middle-aged BelgianWomen and the Association with Their DietaryBehaviour. Appetite. 2009; 788-92.
• 20.Kusan O. H. Beden Eğitimi Öğretmenleri Ve DiğerBranş Öğretmenlerinin Sağlıklı Beslenmeye İlişkinTutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi(Kütahya İli Örneği). Rol Spor Bilimleri Dergisi.2020; 74-83.
• 21.Güçer E. K. Gençlerin Beslenme Bilgi Alışkanlıkve Davranışları ile Beden Kitle İndeksleri Arasındakiİlişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 333-52.
• 22.Mirmiran P. A. Dietary Behaviour of TehranianAdolescents Does Not Accord with Their NutritionalKnowledge. Public Health Nutrition. 2007; 897–901.
• 23.Girois S. K. Comparison of knowledge andattitudes about diet and health among 35- to 75-year-old adults in the United States and Geneva,Switzerland . American Journal of Public Health.2001; 418–24r.
• 24.Bilgiç P.Amino asit suplemanlarının vücutbileşimine, biyokimyasal parametrelere ve kasgeliştirmeye etkisi.Yüksek Lisans Tezi. Ankara:Hacettepe Üniversitesi. 2009.
• 25.FAO. Human Energy Requirements: Report of aJoint FAO/WHO/UNU Expert Consultation: Rome.2004; 17–24 October.
• 26.TÜBER. (2015). Türkiye Beslenme Rehberi.
• 27.Ersoy G. (2006). Sporcu Beslenmesi. Ankara:Sinem Matbaacılık.
• 28.Nemet D. E. Pediatric sports nutrition: an update.Current Opinion in Clinical Nutrition and MetabolicCare. 2009; 304–309.
• 29.Smith J. W. Performance Nutrition for YoungAthletes. E. S.D.N.Bagchiand C.K. Sen içinde, InNutrition and Enhanced Sports Performance:Muscle Building,Endurance and Strenght. 2013;523-29.
• 30.Kreider R. A. Exercise & Sport Nutrition.Research&Recommendations Sports NutritionReview Journal. 2004, 1-44.
• 31.Alpar F. 2011. Vücut Geliştirme SporcularındaBeslenme, Fiziksel Aktivite Ve Besin TakviyesiKullanım Durumlarının İncelenmesi.Yüksek LisansTezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık BilimleriEntitüsü.
• 32.Ünlü U. 2017. Sporun Vücut Kompozisyonu VeKardiyopulmoner Fonksiyon Testleri ÜzerineEtkisinin Araştırılması.Yüksek Lisans Tezi. Aydın:Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık BilimleriEnstitüsü.
• 33.Pehlivan Ç. N. Elite Athletes’ Characteristics inEsthetic Sports Related to Body Composition,Physiology, Bone Mineral Density and Nutrition. IntJ Sport, Exer & Train Sci. 2018; 6–18.
• 34.Dirk A. Comparison of anthropometriccharacteristics and sprint start performancebetween elite adolescent and adult sprint athletes.European Journal of Sport Science. 2012; 9-15.
• 35.Şanlıer N. Gençlerde Biyokimyasal Bulgular,Antropometrik Ölçümler, Vücut Bileşimi, BeslenmeVe Fiziksel Aktivite DurumlarınınDeğerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi.2005; 47-73.