Aykut Ertuğrul’s Storytelling in The Footsteps of Fantastic and Magical Realist Literature

Yıl 2024, Sayı: 30, 13 - 30, 21.10.2024

Muhammet Can

https://doi.org/10.30767/diledeara.1528558

Öz

Aykut Ertuğrul, one of the most noteworthy storytellers of modern Turkish literature, has developed a distinctive narrative style through the incorporation of fantastic and magical realism in his works. Ertuğrul fuses the peculiar and thought-provoking elements of fantastic literature with the contemplative ambience of magical realism, providing readers with a sense of estrangement from the familiar and prompting them to reconsider established themes through unconventional narrative techniques. The extraordinary and supernatural elements that infiltrate the known world in his stories are typically derived from local traditional narratives including fairy tales, myths, folk tales, and Qur’anic parables. In Ertuğrul's narratives, heroes and motifs from these narratives and folk culture are blended with modernist and postmodernist narrative techniques. Ertuğrul's texts are characterised by an expansive interpretation of meaning, achieved through the utilisation of fantastical and magical realist modes. Such works offer readers an engaging and thought-provoking reading experience, frequently incorporating philosophical and metaphysical themes. These include the modern individual's sense of stagnation, the futility of not being a hero, cyclical time and the inevitability of fate, as well as current political and social issues.
In this article, the concepts of fantasy, the fantastic and magical realism, which are sometimes conflated in literary studies, are examined in detail. Aykut Ertuğrul's stories in which the fantastical and magical realist mode is used are analysed in terms of the reflections of the extraordinary on people, objects, time and space, and the use of dystopia, fortune telling and magic elements, and thus the nature of the author's fantastic universe is revealed.

Anahtar Kelimeler

Aykut Ertuğrul, fantastic, magical realism, fantasy, marvellous, supernatural, mode, Turkish storytelling

Fantastik ve Büyülü Gerçekçi Edebiyatın İzinde Aykut Ertuğrul Öykücülüğü

Öz

Çağdaş Türk edebiyatının dikkat çeken öykücülerinden olan Aykut Ertuğrul, eserlerinde fantastik ve büyülü gerçekçiliği kullanarak kendine özgü bir öykü dili geliştirmiştir. Fantastiğin yadırgatıcı ve merak uyandırıcı gücü ile büyülü gerçekçiliğin etkileyici atmosferini bir araya getiren Ertuğrul’un, okuru aşina olduğu zaman ve mekânlara yabancılaştırarak şaşırtma ve tanıdık konuları alışılmadık şekilde anlatarak onu bunlar üzerine yeniden düşündürme yoluna gittiği görülmektedir. Öykülerinde bilinen dünyaya sızan olağanüstü ve doğaüstü unsurları genellikle masal, mit, halk hikâyesi, Kur’an kıssaları gibi yerli geleneksel anlatılara dayandıran Ertuğrul, bu anlatılardan ve halk kültüründen gelen kahraman ve motifleri, modernist ve postmodernist anlatım teknikleriyle harmanlamaktadır. Fantastik ve büyülü gerçekçi kipleri kullanarak metinlerin anlam alanını genişleten ve okura eğlenceli ve düşündürücü bir okuma deneyimi sunan Ertuğrul, öykülerinde güncel politik ve toplumsal sorunların yanı sıra modern bireyin sıkışmışlığı, kahraman olamama yazgısı, döngüsel zaman ve kaderin kaçınılmazlığı gibi felsefi ve metafizik izleklere de sıkça yer vermektedir. Literatürde zaman zaman birbirine karıştırıldığı görülen fantastik, fantezi ve büyülü gerçekçilik kavramlarının detaylıca irdelendiği bu makalede, Aykut Ertuğrul’un fantastik ve büyülü gerçekçilik kipi kullandığı öyküleri; olağanüstünün kişiler, nesneler, zaman ve mekâna yansımaları ile distopya, fal ve büyü ögelerinin kullanımları bakımından incelenmiş ve böylelikle yazarın fantastik evreninin mahiyeti ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aykut Ertuğrul, fantastik, büyülü gerçekçilik, fantezi, olağanüstü, kip, Türk öykücülüğü

Kaynakça

• Arslan, N. (2015). “Büyülü Gerçekçilik ve Nazlı Eray’ın Anlatılarında Batıl İnançların Kurgusal İşlevi”. JASS (The Journal of Academic Social Science Studies) S. 36: 115-125.
• Attebery, B. (1992). Strategies of Fantasy. Bloomington ve Indianapolis: Indiana University Press.
• Attebery, B. (2012). “Structuralism”. The Cambridge Companion to Fantasy Literature. hzl. Edward James ve Farah Mendlesohn. Cambridge: Cambridge University Press. 81-90.
• Bowers, M. A. (2004). Magic(al) Realism, The New Critical Idiom. New York: Routledge Yayınevi. Cambridge University Press & Assessment. (t.y.). “Fantasy”. Cambridge Dictionary, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/ (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Can, M. (2021) Türk Edebiyatında Milenyum Kuşağı Öykücülüğü. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Childs, P. ve Fowler, R. (2006). The Routledge Dictionary of Literary Terms. Londra ve New York: Routledge.
• Çelik, G. T. (22.06.2017), “Aykut Ertuğrul’la Söyleşi”. https://nordikdergisi.wordpress.com/2017/06/22/aykut-ertugrulla-soylesi/ (Erişim tarihi: 15 Ocak 2020).. Dil Derneği. (t.y.). “Fantastik”. Türkçe Sözlük, http://www.dildernegi.org.tr/TR,274/turkce-sozluk-ara-bul.html (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Ecevit, Y. (2013). Kurmaca Bir Dünyadan. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ertuğrul, A. (2014). Mümkün Öykülerin En İyisi. İstanbul: Dedalus Kitap.
• Ertuğrul, A. (2016). Keyfekader Kahvesi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Ertuğrul, A. (2017). İki Dünyanın Ustası. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Ertuğrul, A. (2018). Başlangıçların Sonsuz Mutluluğu. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Ertuğrul, A. (2021). “Fantastik ya da Bir İmkânsız Tanım Denemesi”. Üç Elma: Mitoloji, Folklor, Fantastik. Ed. Burcu Bayer. İstanbul: Ketebe Yayınları. 247-256.
• Ertuğrul, A. (2022). Evrenin Yatışmaz Yapısı ve Diğer Öyküler. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Jacques, M. (2017). Les difficultés dans la définition de la fantasy. Burgundy Üniversitesi UFR Lettres & Philosophie: (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Karataş, T. (2011). Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sütun Yayınları.
• Kaya, A. H. (01.01.2012), “Aykut Ertuğrul ile Söyleşi”. https://edebistan.com/soylesiler/aykut-ertugrul-ile-soylesi (Erişim tarihi: 1 Haziran 2020).
• Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı (t.y.). “Fantastik”. Kubbealtı Lugatı, https://lugatim.com (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Merriam-Webster. (t.y.). “Fantasy”. Merriam-Webster Dictionary, https://www.merriam-webster.com/ (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Moran, B. (2007). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 3. İstanbul: İletişim Yayıncılık. Oxford University Press. (t.y.). “Fantasy”. Oxford Learners Dictionaries, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/ (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Pesen, M. N. (29.11.2011), “Öykü Yazarken Yükümlülüklerim Var!”. https://www.dunyabizim.com/soylesi/oyku-yazarken-yukumluluklerim-var-h8052.html (Erişim tarihi: 26 Kasım 2020).
• Sieber, S. (2012). “Magical Realism”. The Cambridge Companion to Fantasy Literature. hzl. Edward James ve Farah Mendlesohn. Cambridge: Cambridge University Press. 167-178.
• Steinmetz, J. L. (2006). Fantastik Edebiyat, çev. Hasan Fehmi Nemli. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• The Literary Dictionary Company. (t.y.). “fantastic, the”. The Literary Encyclopedia, https://www.litencyc.com/ (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Todorov, T. (2017). Fantastik. İstanbul: Metis Yayınları.
• Tolkien, J. R. R. (2006). “On Fairy-Stories”. The Monsters and the Critics and Other Essays. ed. Christopher Tolkien. Londra: Harper Collins Publishers. 109-161.
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). “Fantastik”. Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Türk Dil Kurumu. (1948). “Fantezi”. Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 15 Haziran 2024).
• Walter, R. (1993). Magical Realism in Contemporary Chicano Fiction, Frankfurt: Vervuert Verlag.
• Wells, H. G. (2023). Zaman Makinesi Bir Buluş, çev. Celâl Üster. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları