More beautiful than the moon. Beauties in the Fairy Tales of Grimm and Kúnos

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 29 - 48, 30.06.2017

Meral Ozan

Öz

The beauty is since beginning of mankind in the
centre of the life of many cultures. From ancient time the beauty is also undisputed the subject of debate
in the science. By the nearness to the aesthetics beauty is also a subject of
art, music and particularly literature. In different text types of narratology
like epics, legends and fairy tales the beauty is strongly expressed. Besides,
the folk tale takes a special place. The aim of this paper is to research the
view of beauty in German and Turkish folk tales. Besides, analyze of beauty
refers exclusively to feminine figures in the world of folktale in both
cultures. Beauty characteristics of men, animal and nature are excluded. So meaning,
function and cultural aspects of beauty are in the center of the examination.
On the bases of the texts of the Brother Grimm (first version of 1812 and 1815)
and the Turkish folktales of Ignácz Kúnos (first version of 1887) the terms “beautiful”,
“beauty” and “aesthetics” will be analyzed and discussed with regard to mythology,
culture and to the theory of telling by the method of hermeneutics. Aim of the
research is also to examine the standards of beauty critically in the German
and Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

German Folk Tale, Turkish Folk Tale, Beauty, Aesthetic of Plato, Mythology

Aydan Güzel. Grimm ve Kunos Masallarında Güzellik Anlayışı

Öz

İnsanlık
tarihinin başlangıcından itibaren ‘güzellik’ toplumsal yaşamın merkezinde yer
almıştır. Antik çağdan bu yana “güzellik” ve “güzel olma” olguları şüphesiz
bilimsel tartışmaların da odak noktasını oluşturmaktadır. Estetik anlayışına
yakınlığı nedeniyle “güzel” kavramı aynı zamanda sanatın, müziğin ve özellikle
de edebiyatın konularındandır. Farklı milletlere ait destan, efsane ve masal
gibi naratolojinin farklı metin türlerinde “güzellik” unsuru belirgin bir
şekilde dile gelir. Halk masalı bu bağlamda özel bir konuma sahiptir. İlgili çalışmanın
amacı Alman ve Türk halk masallarında yer alan güzellik anlayışını
araştırmaktır. Ele alınan bu araştırmada ise güzel kavramı Alman ve Türk olmak
üzere her iki anlatı kültüründe yer alan masal dünyasına ait dişil tipler ile
sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda eril tipler, hayvanlar âlemi ve farklı tabiat
olaylarına özgü güzellik unsurları ve kriterleri inceleme dışında tutulmuştur.
Dolayısıyla güzel kavramının anlam dokusu, işlevi ve kültürel zemini çalışmanın
odak noktasıdır. Grimm Kardeşlerinin masal derlemesi (1812 ve 1815 tarihli ilk
baskıları) ve Ignacz Kunos’un masalları (1887 tarihli ilk baskı) çerçevesinde “güzel”,
“güzellik” ve “estetik” kavramları analiz edilerek tartışmaya sunulacaktır.
Masallar anlatı teorisi, mitoloji ve kültürel eleştiri çerçevesinde Hermeneutik
yöntemi ile incelenecektir. Bu bağlamda her iki kültüre özgü (yani Alman ve
Türk toplum yapısında) güzelliğin ölçü değerlerini sorgulamak ayrıca hedeftir.

Anahtar Kelimeler

Alman Halk Masalları, Türk Halk Masalları, Güzellik, Platon’un estetik Anlayışı, Mitoloji

Kaynakça

• Çobanoğlu, Özkul (2004): “Gök Cisimleri”, Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, S. 75-79, Band 3. Ankara: AKM Yayınları.
• Eco, Umberto (2012): Die Geschichte der Schönheit. Deutscher Taschenbuch Verlag.
• Franke, Ursula (1998): “Alexander Gottlieb Baumgarten”, Ästhetik und Kunstphilosophie von der Antike bis zur Gegenwart, 72-77. Hrsg. Julian Nida-Rümelin und Monika Betzler. Stuttgart: Kröner Verlag. Gethmann-Siefert, Annemarie und Collenberg-Plotnikov, Bernadette (1998): “Georg Wilhelm Friedrich Hegel”, Ästhetik und Kunstphilosophie von der Antike bis zur Gegenwart, S. 363-377. Hrsg. Julian Nida-Rümelin und Monika Betzler. Stuttgart: Kröner Verlag
• Golther, Wolfgang (1869/2013): Handbuch der germanischen Mythologie. London: Forgotten Books.
• Grimm, Jakob (1939): Deutsche Mythologie. Wien: Bernina-Verlags-Gesellschaft.
• Grimm, Jakob und Wilhelm (1986): Kinder- und Hausmärchen. Hrsg./Bearb. Heinz Rölleke: Vergrößerter Nachdruck der 2-bändigen Erstausgabe von 1812 u. 1815. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
• Kullenkampff, Jens (1998): “Immanuel Kant”, Ästhetik und Kunstphilosophie von der Antike bis zur Gegenwart, 448-460. Hrsg. Julian Nida-Rümelin und Monika Betzler. Stuttgart: Kröner Verlag.
• Kúnos, Ignácz (2009): Oszmán Török Népmesék 1887. Hsg./Bearb. Meral Ozan: Osmanlı Dönemi Türk Halk Masalları. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Macit, M. (2004): “Güzel, Güzellik”, Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, S. 133¬-134, Band 3. Ankara: AKM Yayınları.
• Ozan, Meral (2008): Die ‚tote‘ Seele. Brautwerbung in Volksmärchen der deutschen und türkischen Erzählkultur. München: Iudicium Verlag.
• Parlatır, İsmail (2009): Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Simek, Rudolf (1995): Lexikon der germanischen Mythologie. Stuttgart: Alfred Kröner Verlag.
• Simek, Rudolf (2003): Religion und Mythologie der Germanen. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
• Simek, Rudolf (2008): Die Edda. München: C.H. Beck Verlag.
• TDK (2005): “Güzel”, Türkçe Sözlük, S. 819. Ankara: TDK Yayınları.
• Timmermann, Jens (1998): “Platon”, Ästhetik und Kunstphilosophie von der Antike bis zur Gegenwart, 631-640. Hrsg. Julian Nida-Rümelin und Monika Betzler. Stuttgart: Kröner Verlag.
• Turan, F. A und Ozan, Meral (2017): Türk Mitolojisine Giriş. Genişletilmiş üçüncü baskı (ilk baskı 2015). Ankara: Gazi Kitabevi
• Internetquellen
• Duden-1: http://www.duden.de/suchen/dudenonline/kosmisch (Zugriff: 16.04.2017)
• Duden-2: http://www.duden.de/suchen/dudenonline/schön (Zugriff: 16.04.2017)
• Duden-3: http://www.duden.de/suchen/dudenonline/schönheit (Zugriff: 16.04.2017)
• Duden-4: http://www.duden.de/suchen/dudenonline/universal (Zugriff: 16.04.2017)
• Duden-5: http://www.duden.de/suchen/dudenonline/übernatürlich (Zugriff: 16.04.2017)
• Hilber, Thorsten (2001): Platons Begriff von Schönheit und Kunst. http://www.rossleben2001.werner-knoben.de/doku/kurs74web/node2.html (Zugriff: 19.06.2013)
• Hume, David (2015): “The Standard of Taste”, Four Essays, S. 7-19; http://www.earlymoderntexts.com/assets/pdfs/hume1757essay2.pdf (Zugriff: 15.04.2017)
• Schleiermacher, Friedrich E. D. (1861): Hippias Maior. Der größere Dialog. http://www.opera-platonis.de/Hippias_I.pdf (Zugriff: 12.04.2017)
• Trattner, Kathrin Maria (2011): “…und mach es ab mit schwarzen würtzen”. Annäherungsversuch an allegorische Farbenbedeutungen in spätmittelalterlichen Kochrezepten. http//www.kulinarisches-mittelalter.org/wp-content/uploads/2011/09 (Zugriff: 23.02.2016)