Communication Partner Intervention for Cognitive and Pragmatic Skills in Traumatic Brain Injury

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 254 - 273, 30.12.2022

Halil Tayyip Uysal Mariam Kavakcı

https://doi.org/10.58563/dkyad-2022.53.2

Öz

Purpose: Patients with traumatic brain injury (TBI) may encounter problems in cognitive-communication and pragmatic skills. This study aimed to investigate the effects of communication partner intervention (CPI) on cognitive-pragmatic skills in a case with TBI. Method: A 22-year-old female case with TBI and the case’s relative participated in the study. The case and her relative were assessed by using the Turkish versions of La Trobe Communication Questionnaire (LCQ-TR) and Montreal Cognitive Assessment Scale (MoCA-TR) along with subjective clinician evaluation at the third and sixth months following the incident. After the initial assessment, 14 strategies within the context of CPI were used over three sessions with the case’s relative. Results: The scores of MoCA-TR test and LCQ-TR increased following CPI. There were differences between the scores obtained from two applications in both assessment tools which reflected a positive improvement related to communication skills. Conclusion: In a case with TBI, CPI can be effective in supporting cognitive and pragmatic skills in the short term.

Anahtar Kelimeler

Traumatic Brain Injury, Social Communication, Cognitive Communication, Communication Partner Intervention

Teşekkür

We would like to express our gratitude to the patient and her relative.

Travmatik Beyin Hasarında Kognitif ve Pragmatik Beceriler için İletişim Partneri Müdahalesi

Öz

Amaç: Travmatik Beyin Hasarı (TBH) vakaları, başka bireylere bağımlı kalmaya neden olan sosyal, iletişimsel ve bilişsel bozukluklar gösterir (de Koning ve ark., 2015). Bu durum dili işlemede zorluklara neden olabilir ve sosyal açıdan uyumlu olmayan organizasyon ve davranışları ortaya çıkarabilir (Ylvisaker, 2001). Yeterli konuşma becerilerine sahip olmanın hafif TBH’li vakalarda bile zor olduğu tahmin edilmektedir (Tucker & Hanlon, 1998). Bu vaka çalışmasında TBH’li bir vakaya iletişim partneri müdahalesi (İPM) uygulanarak kognitif ve iletişim becerilerine etkilerinin incelenmesi hedeflenmektedir. Yöntem: Vaka (19 yaşında, kadın, sağ el dominant), Temmuz 2020'de araç içinde trafik kazası geçirmiştir. Kaza sırasında bilinç kaybı yaşanmamıştır. İlk muayenede, Glasgow Koma Skoru 9 olarak belirlenmiştir. Vaka raporunda kafatasında sağ temporal bölgede kırıklar olduğu; ancak sol hemisferde basınç nedeniyle daha fazla etkilenme olduğu not edilmiştir. Parietal, temporal ve oksipital lobların da etkilendiği bildirilmiş ve beynin tüm bölgelerinde kanayan odaklar olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, vakada epidural hematom tespit edilmiştir. Bu bulgular dikkate alındığında vaka, Malec ve arkadaşlarının (2007) sınıflamasına göre orta-şiddetli TBH semptomlarını karşılamıştır. Vakanın disfaji değerlendirmesi ikinci araştırmacı tarafından videofloroskopik ve klinik yutma değerlendirmesi üzerinden gerçekleştirilmiştir. Değerlendirmede vakanın Uluslararası Diyet Standardizasyon Girişimi’nin tüm seviyelerinde beslenebileceği sonucuna varılmıştır. Kasım 2020'de vakaya Evre-1 değerlendirmesi yapılmıştır. Vaka, daha sonra Aralık 2020'de ikinci hastaneden taburcu edilmiştir. Vakanın bilişsel ve sosyal iletişim becerilerini değerlendirmeye yönelik prosedür, ilk olarak TBH olayından yaklaşık üç ay sonra Kasım 2020'de uygulanmıştır. Ardından vaka, İPM ile takibe alınmış ve bu süre içinde direkt tedavi uygulanmamıştır. Vaka, müdahalenin yapıldığı hastanenin bulunduğu şehirden farklı bir şehirde ikamet ettiğinden, bu süreç telefonla takip ve iletişim partneri tarafından önerilerin uygulanmasını içermiştir. Vaka, Evre-1'den yaklaşık bir ay sonra taburcu edilmiştir. İkinci değerlendirme, Evre-1’den yaklaşık üç ay sonra, Şubat 2021'de yapılmıştır. Vakanın değerlendirmesinde İletişim Algısı Ölçeği’nin Türkçe versiyonu (ing. “La Trobe Communication Questionnaire-Turkish version, LCQ-TR”) ve Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği (MoCA-TR) kullanılmıştır (Kavakçı ve ark., 2021; Selekler ve ark., 2010). LCQ-TR hem vaka hem de vaka yakını tarafından pragmatik becerileri ölçmek amacıyla, MoCA-TR testi ise vakanın kognitif becerilerini değerlendirmek amacıyla kullanılmıştır. Ek olarak, seans içi gözlemlerde subjektif klinisyen değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışma boyunca Evre-1’de ilk değerlendirme, Evre-2’de İPM, Evre-3’te vaka ve iletişim partnerinin etkileşimi, Evre-4’te ise takip değerlendirmesi yapılmıştır. TBH’li bireylerde iletişim partnerinin müdahalede yer alabileceği ve bireyin ilerleme kaydetmesinde önemli bir role sahip olabileceği belirtilmiştir (ASHA, 2020). Bu doğrultuda, Ek-2’de (Appendix-2) sunulan seans içerikleri ve stratejileri iletişim partneriyle üç seans boyunca çalışılmıştır. Bulgular: Bu çalışmada orta-ileri şiddetli TBH’li bir vakaya, doğrudan terapi olmadan, İPM’nin etkileri üç ay boyunca takip edilerek araştırılmıştır. Evre-1’de yapılan değerlendirme sonuçları Evre-4’te yapılan değerlendirme ile karşılaştırıldığında LCQ-TR ve MoCA-TR skorlarında düşüş olduğu görülmüştür. MoCA-TR testinin değerlerinin takip değerlendirmesinde normal ranjda olduğu görülmüştür. Değerlendirme araçlarından elde edilen skorlar göz önüne alındığında iletişim partnerine verilen önerilerin ve stratejilerin iyileşmeye yardımcı olduğu söylenebilir. Bir diğer yandan spontan iyileşmenin de göz önünde bulundurulması gerekir. Verilen müdahalenin yanında spontan iyileşme vakanın kognitif ve pragmatik becerilerinde ilerlemeyi desteklemiş olabilir. Sonuç: Bu vaka raporunda orta-ileri şiddetli TBH’li bir bireyin sosyal ve kognitif iletişim becerilerinin doğrudan müdahale olmadan spontan iyileşme sürecinde desteklenebileceği gösterilmiştir. Ayrıca üç seanslık bir iletişim partneri sürecinin vakada olumlu değişimler oluşturabileceği bildirilmiştir. Bununla birlikte, vakanın iletişim partnerinin üniversite mezunu olması ve vakanın iş birliği sergilemesinin de müdahalenin uygulanmasını kolaylaştırdığı düşünülmektedir. Bireyselleştirilmiş İPM’nin, TBH’li bir vakanın sosyal ve kognitif iletişim becerilerini desteklediği belirtilebilir.

Anahtar Kelimeler

Travmatik Beyin Hasar, Sosyal İletişim, Kognitif İletişim, İletişim Partneri Müdahalesi

Kaynakça

• American Speech Language Hearing Association (2020). Cognitive-communication referral guidelines for adults. https://www.asha.org/slp/cognitive-referral/
• American Speech Language Hearing Association. (n.d.). Assessment tools, techniques, and data sources. https://www.asha.org/practice-portal/clinical-topics/late-language-emergence/assessment-tools-techniques-and-data-sources/
• Dahlberg, C. A., Cusick, C. P., Hawley, L. A., Newman, J. K., Morey, C. E., Harrison-Felix, C. L. & Whiteneck, G. G. (2007). Treatment efficacy of social communication skills training after traumatic brain injury: a randomized treatment and deferred treatment-controlled trial, Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 88, 1561-73. https://doi.org/10.1016/j.apmr.2007.07.033
• de Koning, M. E., Spikman, J. M., Coers, A., Schönherr, C. M. & van der Naalt, J. (2015) Pathways of care the first year after moderate and severe traumatic brain injury—Discharge destinations and outpatient follow-up, Brain Injury, 29, 423-29. https://doi.org/10.3109/02699052.2014.982188
• Douglas, J. M., O'Flaherty, C. A. & Snow, P. C. (2000). Measuring perception of communicative ability: The development and evaluation of the La Trobe Communication Questionnaire, Aphasiology, 14, 251-68. https://doi.org/10.1080/026870300401469
• Galbiati, S., Recla, M., Pastore, V., Liscio, M., Bardoni, A., Castelli, E. a&Strazzer, S. (2009). Attention remediation following traumatic brain injury in childhood and adolescence, Neuropsychology, 23(1), 40-49. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/a0013409
• Goldblum, G., Mulder, M. & von Gruenewaldt, A. (2001). An examination of the impact of participation in a conversation group for individuals with a closed head injury, South African Journal of Communication Disorders, 48, 3-20.
• Kavakci, M., Uysal, H. T., Köse, A. & Saatçioğlu, Ö. (2021). Reliability – validity and cultural adaptation of the La Trobe Communication Questionnaire in Turkish (LCQ-TR): Preliminary Findings, 14th Panhellenic – 1st International Congress of Speech and Language Therapists, Athens, Greece, 28 - 30 May 2021.
• Malec, J. F., Brown, A. W., Leibson, C. L., Flaada, J. T., Mandrekar, J. N., Diehl, N. N. & Perkins, P. K. (2007). The mayo classification system for traumatic brain injury severity, Journal of Neurotrauma, 24, 1417-24. https://doi.org/10.1089/neu.2006.0245
• Nasreddine, Z. S., Phillips, N.A., Bédirian, V., Charbonneau, S., Whitehead, V., Collin, I., Cummings, J. L. & Chertkow, H. (2005). The Montreal Cognitive Assessment, MoCA: a brief screening tool for mild cognitive impairment, Journal of the American Geriatrics Society, 53, 695-99. https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2005.53221.x
• O'Neil-Pirozzi, T. M., Strangman, G. E., Goldstein, R., Katz, D. I., Savage, C. R., Kelkar, K., Supelana, C., Burke, D., Rauch, S. L. & Glenn, B. (2010). A controlled treatment study of internal memory strategies (I-MEMS) following traumatic brain injury, The Journal of Head Trauma Rehabilitation, 25(1), 43-51. https://doi.org/10.1097/htr.0b013e3181bf24b1
• Ownsworth, T. L., McFarland, K. & Mc Young, R., (2000). Self-awareness and psychosocial functioning following acquired brain injury: An evaluation of a group support programme, Neuropsychological Rehabilitation, 10(5), 465-84. https://doi.org/10.1080/09602010050143559
• Oyesanya, T. O., Arulselvam, K., Thompson, N., Norelli, J. & Seel, R. T. (2021). Health, wellness, and safety concerns of persons with moderate-to-severe traumatic brain injury and their family caregivers: a qualitative content analysis, Disability and Rehabilitation, 43(5), 685-695. https://doi.org/10.1080/09638288.2019.1638456
• Raskin, S. A., & Sohlberg, M. M. (2009). Prospective memory intervention: A review and evaluation of a pilot restorative intervention, Brain Impairment, 10(1), 76-86. doi:10.1375/brim.10.1.76
• Selekler, K., Cangöz, B. & Ulus, S. (2010). Power of discrimination of Montreal Cognitive Assessment (MOCA) Scale in Turkish patients with mild cognitive impairment and Alzheimer's disease. Turkish Journal of Geriatrics, 13(3), 166-171.
• Snow, P., Douglas, J. & Ponsford, J. (1998). Conversational discourse abilities following severe traumatic brain injury: A follow up study. Brain Injury, 12(11), 911-935. https://doi.org/10.1080/026990598121981
• Spikman, J. M, Boelen, D. H., Lamberts, K. F., Brouwer, W. H. & Fasotti, L. (2010). Effects of a multifaceted treatment program for executive dysfunction after acquired brain injury on indications of executive functioning in daily life, Journal of the International Neuropsychological Society, 16(1), 118-29. https://doi.org/10.1017/s1355617709991020
• Steel, J., Ferguson, A., Spencer, E. & Togher, L. (2017). Language and cognitive communication disorder during post-traumatic amnesia: Profiles of recovery after TBI from three cases, Brain Injury, 31(13-14), 1889-902. https://doi.org/10.1080/02699052.2017.1373200
• Struchen, M. A., Pappadis, M. R., Sander, A. M., Burrows, C. S., & Myszka, K. A. (2011). Examining the contribution of social communication abilities and affective/behavioral functioning to social integration outcomes for adults with traumatic brain injury, The Journal of Head Trauma Rehabilitation, 26(1), 30-42. https://doi.org/10.1097/htr.0b013e3182048f7c
• Tucker, F. M., & Hanlon, R. E. (1998). Effects of mild traumatic brain injury on narrative discourse production, Brain Injury, 12(9), 783-92. https://doi.org/10.1080/026990598122179
• Whelan, B. M., Murdoch, B. E. & Bellamy, N. (2007). Delineating communication impairments associated with mild traumatic brain injury: A case report, The Journal of Head Trauma Rehabilitation, 22(3), 192-97. https://doi.org/10.1097/01.htr.0000271120.04405.db
• Ylvisaker, M. (2001). Communication disorders associated with traumatic brain injury. In R. Chapey (Eds.), Language intervention strategies in aphasia and related neurologic communication disorders (pp.745-807). Lippincott Williams & Wilkins.
• Ylvisaker, M., Feeney, T. J. & Urbanczyk, B. (1993). A social-environmental approach to communication and behavior after traumatic brain injury. Seminars in Speech and Language, 14(1), 74-87. https://doi.org/10.1055/s-2008-1064160