DENİZ KAPLUMBAĞASI (Caretta caretta, Chelonia mydas) İZLEME VE KORUMA ÇALIŞMALARI: GÖKSU DELTASI ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 6, 28 - 43, 20.12.2020

Müge Mısırlıoğlu Rumeysa Toper

Öz

Dünya üzerinde yedi tür deniz kaplumbağası yaşamaktadır ve bu türlerden beşi Akdeniz’de görülmekte, Chelonia mydas ve Caretta caretta türleri ise ülkemiz sahillerinde yuvalama yapmaktadır. Deniz kaplumbağalarına yönelik dünya çapında ve ülkemizde çeşitli boyutlarda koruma ve farkındalık çalışmaları yapılmasına rağmen yuvalama kumsallarında görülen insan aktivitelerindeki artış deniz kaplumbağası türlerini tehlikeye atan en önemli tehditlerden birisidir. Deniz kaplumbağaları çevre kirliliği, iklim değişikliği, sahillerin olumsuz kullanımı, ses ve ışık kirliliği, doğal predasyon ve balıkçılık faaliyetleri gibi birçok etmenin tehdidi altındadır. C. caretta ve C. mydas türlerinin neslinin devamı için üreme ve yaşama alanlarının korunması gerekmektedir. Bunun için öncelikli olarak bu alanlara zarar verebilecek herhangi bir faaliyetten azami ölçüde kaçınmak gerekir. Deniz Kaplumbağaları hem denizde hem karada bulunabildiği için bu canlıların korunmasında, her iki alanda da tehditler göz önünde bulundurularak çözüm önerileri üretilmelidir. Göksu Deltası barındırdığı yüksek biyolojik çeşitlilik ve deniz kaplumbağaları üreme alanlarından birisi olmasından dolayı oldukça önemli bir alandır. Ülkemizdeki tüm yuvalama kumsalları ile birlikte Göksu Deltası’nda gerçekleştirilen koruma ve izleme çalışmaları devam ettirilmeli, yerli ve yabancı turistlere yönelik bilgilendirme çalışmaları yapılarak deltanın ve deniz kaplumbağalarının önemi hakkında farkındalık oluşturulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Caretta caretta, Chelonia mydas, deniz kaplumbağası, Göksu Deltası

Monitoring and Conservation Studies of Sea Turtles (Caretta caretta, Chelonia mydas): A Case Study of Göksu Delta

Öz

Seven species of sea turtles live in the world. Five of these species are seen in the Mediterranean, while Chelonia mydas and Caretta caretta species nest on the coasts of our country. The increase in human activity seen on nesting beaches is one of the most important threats to sea turtle species. Although there are various protection and awareness studies on sea turtles worldwide and in our country, the most important factor that seriously threatens the generation of sea turtles is the human factor. Sea turtles are threatened by many factors such as environmental pollution, climate change, negative use of beaches, noise and light pollution, natural predation and fishing activities. Breeding habitats should be protected for the survival of C. caretta and C. mydas species. For this, first of all, it is necessary to avoid any activity that may damage these areas. Since sea turtles can be found both in the sea and on the land, solutions should be produced considering the threats in both areas in the protection of these threats. Göksu Delta is a very important area due to its high biological diversity and being one of the breeding areas for sea turtles. Together with all the nesting beaches in our country, the protection and monitoring studies carried out in the Göksu Delta should be continued, awareness should be raised about the importance of the delta and sea turtles by informing local and foreign tourists.

Anahtar Kelimeler

Caretta caretta, Chelonia mydas, Göksu

Kaynakça

• Altuğ M. E., İşler, C. T., Yurtal, Z., Deveci, M. Z. Y.,Kırgız, Ö. (2017). “Deniz Kaplumbağalarında İlk Yardım ve Rehabilitasyon”. Türkiye Klinikleri J Vet Sci 8(1-2), s. 42-50.
• Avcı, A. (2015). “Göksu Özel Çevre Koruma Bölgesi Tür ve Habitat İzleme Projesi Kapsamında Göksu Kumsal Alanında Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Araştırılması İzlenmesi ve Korunması Projesi” T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Baran, İ., Kasparek, M. (1989). “Marine Turtles Turkey, Status Survey 1988 and Recommedation for Conservation and Management”. Prepared by WWF, Hedielberg, 123.
• Başkale, E. (2003). “Deniz Kaplumbağa (Caretta caretta L., 1758) Yuva Yerlerinin Değiştirme Yöntemiyle Korunması”, Yüksek Lisans Tezi, P.A.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli, s. 78.
• Başoğlu, M., ve Baran, İ. (1977). “Türkiye Sürüngenleri”, İlker Matbaası, Bornova, İzmir, s. 272.
• Biasatti, D. M. (2004), “Stable carbon isotopic profiles of seaturtle humeri: Implications for ecology and physiology”. Paleo3, 206(3-4), 203-216.
• Brand, G. E. (1999). “Guidelines for Marine Turtle Nest Protectionand Egg Relocation Conservation Projects. Turtle Report/WSPA”, İngiltere, s. 39.
• Budak, A. ve Göçmen, B. (2005). “Herpetoloji” (Ders Kitabı), Ege Üniversitesi Yayınları, Fen Fakültesi Yayın No.194, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova, İzmir, s. 226.
• Canbolat A. F. (2006). “Alanya-Demirtaş Kumsalında (8 km) Deniz Kaplumbağası (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Populasyonlarının Araştırılması ve Korunması”. Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD), Ankara.
• Canbolat, A.F. (2004). “A review of sea turtle nesting activity along the Mediterranean coast of Turkey”. Biological Conservation. 116: 81-91.
• Candan, O. (2016). “Göksu Özel Çevre Koruma Bölgesi Tür ve Habitat İzleme Projesi Kapsamında Göksu Kumsal Alanında Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Araştırılması İzlenmesi ve Korunması Projesi”. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TVK Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Candan, O. (2017). “Göksu Özel Çevre Koruma Bölgesi Tür ve Habitat İzleme Projesi Kapsamında Göksu Kumsal Alanında Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Araştırılması İzlenmesi ve Korunması Projesi”. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TVK Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Candan, O. (2018). “Göksu Özel Çevre Koruma Bölgesi Tür ve Habitat İzleme Projesi Kapsamında Göksu Kumsal Alanında Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Araştırılması İzlenmesi ve Korunması Projesi”. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TVK Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Candan, O. (2019). “Göksu Özel Çevre Koruma Bölgesi Tür ve Habitat İzleme Projesi Kapsamında Göksu Kumsal Alanında Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Araştırılması İzlenmesi ve Korunması Projesi”. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TVK Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Caron, A., Thomas, C., Ariel, E., Berry, K., Boyle, S., Motti, C., Brodie, J. (2016). “Extraction and identification of microplastics from sea turtles: method development and preliminary results”. TropWATER, Report No. 15/52.
• Carr, A. (1984). “The sea turtle”. University of Texas press.
• Crastz, F. (1982). “Embriological stages of the marine turtle Lepidocehlys olivacea (Eschscholtz)”. Rev. Biol. Trop. 30, 113-120.42
• Dodd, C. K., (1988). “Synopsis of the biological data on the loggerhead sea turtle Caretta caretta (Linnaeus 1758)”. U.S. Fish Wildl. Serv., Biol. Rep. 88(14), s. 110.
• Esensoy Şahin, F.B., Karacan, F. ve Ülgen, A. (2018). Güneydoğu Karadeniz Rize Sarayköy plajında plastik kirliliği. Aquatic Research, 1(3), 127-135.
• Greenpeace (2017). “Coca-Cola Dosyası. ”https://www.greenpeace.org/archive-turkey/tr/press/reports/coca-cola-dosyasi-1710/|SET: (24.12.2020)
• IUCN (2020). The IUCN Red List of Threatened Species. 2020. http://www.iucnredlist.org (30.10.2020)
• aska (2008). “Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi Dalyan (İztuzu) Kumsalı Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Populasyonlarının Korunması ve İzlenmesi Projesi”. Kesin Rapor.
• Kasparek M., Godley B.J., Broderick A.C. (2001). “Nesting of the Green Turtle, Chelonia mydas, in the Mediterranean: A Review of Status and Conservation Needs”. London, Zoology in the Middle East 24, 45- 75.
• Korkmaz M., Mangıt F., Mangıt E.K, Yıltırak A.F., Mısırlıoğlu M., Ertuğrul S, Yerli S.V. (2020). “Göksu Özel Çevre Koruma Bölgesi Tür ve Habitat İzleme Projesi Kapsamında Göksu Kumsal Alanında Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Araştırılması İzlenmesi ve Korunması Projesi”. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Lutz, P. L. ve Musick, J. A. (1997) “The Biology of Sea Turtles”. CRC Press, New York, s. 432.
• Lutz, P.L., Musick, J.A., Wyneken, J. (2000). “The Biology of Sea Turtles”. Volume II: 243-253.
• Miller, J. D. (1982). “Development of Marine Turtle”. Ph.D. Dissertation, Univ. New England, Armidale, NSW, Australia.
• Mrosovsky, N. (1983). “Conserving Sea Turtle”. The British Herpetological Society, London, s. 170.
• Packard, G.C., Packard M.J. (1988). “The physiological ecology of reptilian eggs and embryos: Biology of the reptilia”. Gans C., Huey R.B., Alan R.L. New York, 523-605.
• Peters, A., Verhoeven, K.J.F. (1992). “Breeding success of the loggerhead, Caretta caretta, and the green, Chelonia mydas, in the Göksu Delta, Turkey”. Detp. Of Animal Ecology. University of Nijmegen.Rapport no: 310
• Pritchard, P.C.H. ve Mortimer, J.A. (1999). “Taxonomy, External Morphology and Species Identification”. In: Eckert, K.L., Bjorndal, K.A., Abreu-Grobois, F.A. and Donnelly, M., Eds., Research and Management Techniques for the Conservation of Sea Turtles, No. 4, IUCN/Species Survival Commission Marine Turtles Specialist Group Publication, Washington DC, 31-48.
• Salmon, M. Ve Wyneken, J., (1987). “Orientation and swimming behavior of hatchling loggerhead sea turtles (Caretta caretta L.) during their off-shore migration”. J. Exp. Mar. Biol. Ecol., 109, 137-153.
• Selin İnşaat, (2004). “Deniz Kaplumbağası ve Nil Kaplumbağası Popülasyonlarının Araştırılması ve Korunması Projesi Sonuç Raporu”. T.C. Özel Çevre Koruma Kurumu, Ankara.
• Selin İnşaat, (2005). “Deniz Kaplumbağası ve Nil Kaplumbağası Popülasyonlarının Araştırılması ve Korunması Projesi Sonuç Raporu”. T.C. Özel Çevre Koruma Kurumu, Ankara.
• Seminoff, J. A., Resendiz, A., Nichols, W. J. and Jones, T. T. (2002). “Growth rates of wild green turtles (Chelonia mydas) at a temperate foraging area in the Gulf of California, Mexico”. Copeia 2002(3), 610-617.
• Snover, M. L., Avens, L., Hohn, A. A.(2007), “Back-calculating length from skeletal growth marks in loggerhead sea turtles Caretta caretta”. Endanger. Species Res., 3, 95-104 43
• Sönmez B. (2010). “Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas L., 1758)’nın Doğu Akdeniz’deki Samandağ ve Akyatan üreme kumsallarının bazı fiziksel özelliklerinin yavru morfolojisi üzerine etkilerinin araştırılması”. Doktora Tezi.
• Spotila, J. (2004). “Sea Turtles: A Complete Guide to Their Biology, Behavior, and Conservation”. The Johns Hopkins University Press; illustrated edition (October 26, 2004) ISBN: 978-0801880070. 227 pp.
• Şirin, A. (2020). “İribaş Deniz Kaplumbağasında İskelet Kronolojisi Yöntemi İle Yaş Tayini”. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Denizli.
• Türkecan O. (2010). “Research on the Bio-Ecology of Green Turtles (Chelonia mydas Linnaeus, 1758)”. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara 165 s.
• TVK (2020). “Göksu Deltası)”. https://tvk.csb.gov.tr/goksu-deltasi-i-393 (15.10.2020)
• Uçar, A. H. (2008). “Anamur Yuvalama Kumsalındaki Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta (Linnaeus, 1758) ve Chelonia mydas (Linnaeus, 1758 ) ve Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) (Forskal, 1775)] Popülasyonlarının Biyolojik Özelliklerinin ve Kumsal Özelliklerinin İncelenmesi”. Doktora Tezi.
• Van Piggelen, D.C.G., Strijbosch H., (1993). “The nesting of sea turtles, (Caretta caretta and Chelonia mydas) in the Goksu Delta, Turkey, June-August, 1991”. Turkish Journal of Zoology 17(2):137-149.
• D. Van Piggelen, Dept. Animal Ecology, Catholic Univ. Nijmegen, Toernooiveld, NL-6525 ED,Nijmegen, The Netherlands.
• Wibbels, T., Owens, D.W., and Limpus, C.J. (2000), “Sexing juvenile sea turtles: is there an accurate and practical method?”, Chelonian Conserv. Biol.
• Witham, R. (1980). “The “lost year” question in young sea turtles”. Amer. Zool. 20:525- 530.
• Witherington, B. E., Bjorndal K. A. (1991). “Influences of Wavelength and Intensity on Hatchling Sea Turtle Phototaxis: Implications for Sea-Finding Behavior”. DOI: https://doi.org/10.2307/1446101
• Witherington, B.E. (2002). “Ecology of neonate loggerhead turtles inhabiting lines of downwelling near a Gulf Stream front”. Marine Biology 140: 843-853.
• Witherington, B.E. (2006). Sea Turtles: An Extraordinary Natural History pf Some Uncommon Turtles.
• Voyageur Press; 1st edition (October 15, 2006). ISBN: 978-0760326442 132 pp.
• Yerli, S. V. ve Demirayak, F. (1996). “Türkiye‟de deniz kaplumbağaları ve üreme kumsalları üzerine bir değerlendirme-95”, DHKD, Kıyı Yönetimi Bölümü, Rapor No: 96/4, İstanbul (ISBN 975-96081-0-3).
• Yerli, S.V., Canbolat A.F. (1998). “Doğu Akdeniz Bölgesi’ndeki deniz kaplumbağalarının korunmasına yönelik yönetim planı ilkeleri”. Çevre Bakanlığı, ÇKGM Yayınları, ISBN 975-7347-44-2, Ankara, 88 p.
• Yılmaz, C., Türkozan, O., Oruç, A. (2010). “Deniz kaplumbağası ve yumuşak kabuklu nil kaplumbağası popülasyonlarının araştırılması ve korunması”. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul.
• Yntema, C. L. (1968). “A series of stages in the embriyonic development of Chelydra serpentina”. J. Morp. 125, s. 219-251.
• Yntema, C.L., Myrosovsky, N. (1979). “Incubation Temperature and Sex Ratio in Hatchling Loggerhead
• Turtles: A Preliminary Report”. Marine Turtle Newsletter 11:9-10.