NEW CONSTITUTION PROCESS IN TURKEY AND CONSTITUTIONAL RECONCILIATION COMMISSION OF THE TURKISH GRAND NATIONAL ASSEMBLY (2011-2013)

Yıl 2016, Sayı: 50, 180 - 191, 30.10.2016

Selami Erdoğan Selami Erdoğan , Eray Acar

Öz

When it is looked at the political
history of Turkey, it took an attention that almost all of the constitutions,
except 1924 constitution, are prepared in extraordinary conditions.
Constitutions are accepted as a “social contract” between people who lives in a
particular country. In this respect, during the preparations of constitutions,
contributions of all sections of the society including non-governmental
organizations and political parties play significant roles.

1982 Coup d’etat Constitution is
still in force and all of the political parties in the parliament (Justice and
Development Party, People’s Republican Party, Nationalist Movement Party,
People’s Democratic Party) agreed upon making new constitution. However, there
are crucial disagreements in many main points. “TBMM (Grand National Assembly
of Turkey) Commission of the Constitution Negotiation” which created a precious
hope among citizens is dispersed before reaching it’s objective.

Even if the Commission distributed
at the end of 2013, in Turkey, “New Constitution Debate” never did fall off the
actuel. Indeed, the November 1, 2015 General Elections ,  way to , Turkey's leading political party in
the first four ring " New Constitution" pledged. In accordance with
this promise, in Parliament(Grand National Assembly of Turkey) on February 4,
2016 a new “Constitutional Reconciliation Commission " was established.

However, commission  the third
meeting in February 16 2016, determine the procedures and methods of work
before they disbanded .In this study, spend hours in 2011-2013 “Constitutional Reconciliation
Commission" will examine the activities of its . Surely it experiences and
debates that period includes educational information in terms of keeping the
present light.

Anahtar Kelimeler

1982 Constitution, TBMM, Constitution, Civil Society

TÜRKİYE’DE YENİ ANAYASA YAPIM SÜRECİ VE TBMM ANAYASA UZLAŞMA KOMİSYONU (2011-2013)

Öz

Türkiye’nin siyasal tarihine
bakıldığında, bugüne kadar yapılmış olan anayasaların hemen hemen hepsi -1924
Anayasası hariç- olağanüstü koşullarda hazırlanmış anayasalar olarak dikkati
çekmektedir. Anayasalar, ülkede yaşayan insanlar arasında bir “toplumsal
sözleşme” olarak kabul edilmektedirler. Bu bakımdan, bunlar hazırlanırken
toplumun tüm kesimlerinin; üniversitelerin, 
sivil toplum kuruluşlarının ve ülkede faaliyet gösteren siyasal
partilerin bu sürece katkıda bulunmaları büyük önem taşımaktadır.

Halihazırda 1982 Darbe Anayasasının
yürürlükte olduğu Türkiye’de, Mecliste bulunan siyasal partilerin hepsi de (AK
Parti, CHP, MHP, BDP (HDP)) bu anayasasının yerine yeni bir anayasa yapılması
konusunda hemfikirdirler. Ne var ki, pek çok temel noktada (vatandaşlık, anadil
v.s) anlaşmazlıklar bulunmaktadır. TBMM’de siyasal partiler tarafından yeni bir
anayasa hazırlamak amacıyla kurulmuş bulunan ve büyük ümitler bağlanan “TBMM
Anayasa Uzlaşma Komisyonu”, bu amacını yerine getiremeden dağılmış
bulunmaktadır.

Komisyon 2013 yılının sonunda dağılmış olsa bile,
Türkiye’de “Yeni Anayasa Tartışmaları” hiçbir zaman gündemden düşmedi. Nitekim,
1 Kasım 2015 Genel Seçimlerine gidilirken de, Türkiye’nin önde gelen ilk dört
siyasal partisi halka “Yeni Anayasa” vaadinde bulundular. Bu vaadler
doğrultusunda, TBMM’de 4 Şubat 2016 tarihinde yeni bir “Anayasa Uzlaşma
Komisyonu” kuruldu. Ancak, Komisyon 16 Şubat 2016 tarihindeki üçüncü
toplantısında, daha çalışma usul ve yöntemlerini belirleyemeden dağıldı.  Bu çalışmada, 2011-2013 yılları arasında
mesai harcayan “TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu”nun faaliyetleri irdelenecektir.
Şüphesiz ki o dönem yaşanan tecrübeler ve tartışmalar günümüze ışık tutması
açısından öğretici bilgiler içermektedir.

Anahtar Kelimeler

: 1982 Anayasası, TBMM, Anayasa, Sivil Toplum

Kaynakça

• Bal, F. (2013). “Anayasa Değişikliği Beklentisi”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y.,9, S., 50, Ankara, ss:113-128.
• Çiçek, C. (2013). “Anayasayı Değiştirme İradesinden Yeni Anayasayı Yapma İradesine Bir Zihniyet Değişim”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:19-25.
• Denge ve Denetleme Ağı İzleme Grubu, Yeni Anayasa Yapım Sürecinde Şeffaflık ve Katılım İzleme Raporu, http://ipc.sabanciuniv.edu/en/wp-content/uploads/2012/05/41.pdf (Erişim Tarihi: 02.05.2014)
• Erdem, F. (2012). 1982 Anayasasının Analizi, Orion Yayınları, Ankara.
• Gönenç, L. (2011), TEPAV, Siyasi Partilerin Seçim Bildirgelerinde Anayasa Konusu, Ankara, 2011.
• Gözler, K. (2008). Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa.
• Gülener, S.(2011). “Anayasa Yapımında Yeni Bir Paradigma: Kapsayıcı, Katılımcı, Uzlaşmacı Anayasa Yapım Süreçleri Ve Çeşitli Örnekler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XV, Y., Sa. 3, Ankara, ss:199-224.
• Hakyemez, Y., Ş., (2013). “Türkiye’nin Anayasa Sorunu ve Yeni Anayasanın Hazırlanması Sürecine İlişkin Notlar”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:213-220.
• Hart, V. (2003). Democratic Constitution Making, United States Institute of Peace (USIP) Special Report.
• İyimaya, A. (2013). “Anayasa Hazırlama Süreci”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:80-96.
• Kart, A. (2013). “Anayasa Uzlaşma Komisyonu Çalışmlarımız”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss: 110-113.
• Kaya, A. (2013).TESEV, Demokratikleşme Programı, Anayasa Süreci Nerede Tıkandı (I), İstanbul, 2013.Kılıç A. (2013). TESEV, Demokratikleşme Programı, TBMM Anayasa İzleme Uzlaşma Komisyonu’nda Kabul Edilen 60 Madde Üzerine, İstanbul, 2013.
• Mehmet Uçum, Özge Genç, TESEV, Demokratikleşme Programı, Yeni Anayasa Sürecini İzleme Raporu, Editörler: TESEV Yayınları, İstanbul, 2012.
• Özbudun, E (2009). Türkiye’nin Anayasa Krizi, Liberte Yayınları, Ankara.
• Özbudun, E. (2012).“Yeni Anayasa Ümidi Tükeniyor mu?” Star, Açık Görüş, 18 Kasım 2012.
• Tan, A. (2013). “Yeni Anayasadan Beklentiler” Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:132-143.
• Tanör, B. (2007). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• http://t24. com.tr “Dört partinin kısmi anayasa taslaklarının tam metni” (Erişim Tarihi: 08.05.2014)
• www.akparti.org.tr
• www.chp.org.tr
• www.mhp.org.tr
• www.hdp.org.tr