TÜRKİYE YAŞ SEBZELERİN DAĞITIMINDA KULLANILAN MEVCUT DAĞITIM KANALLARI VE GELECEK YÖNELİMLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Sayı: 56, 128 - 140, 27.04.2018

Müberra Yurdakul

Öz

Besleyici değerlerinin zenginliği
ve sağlıklı beslenme trendine hitap eden niteliklerinden ötürü tüm dünyada
beslenme kaynaklarının oldukça önemli bir bölümünü oluşturan yaş sebze ve
meyvelerin dağıtım kanallarının incelenmesi bu araştırmanın konusunu
oluşturmaktadır. Üretici yönlü değerlendirildiğinde, sağladığı yüksek kazanç /
verim ve krizlere karşı dirençli yapısı nedeniyle üreticilerin önemli bir
kazanç kapısı olarak görülen yaş sebze ve meyvelerin dağıtım kanalında yer alan
aracı kişi ve kuruluşların elde ettiği kazançlar kimi zaman dağıtım kanalının
sonunda yer alan tüketiciye ulaşan fiyat düzeyi ile üreticinin eline geçen
birim tutar arasında ciddi uçurumlar yaşanmasını beraberinde getirebilmektedir.
Diğer taraftan coğrafik konumu ve iklim özellikleri sayesinde pek çok yaş sebze
ve meyvenin ülke sınırları dahilinde yüksek verimle yetiştirilebilmesi, üretim
sonrası dağıtım kanalının etkin bir şekilde tasarlanmasının önemini gözler
önüne sermektedir. Var olan dağıtım kanalı alternatifleri ve yakın gelecekte
görülebilecek değişimlerin ortaya konması bu araştırmanın amacını
oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dağıtım Kanalı, Yaş Sebze, Türkiye, , Dağıtım Kararları

A Research on Distribution Channels of Fresh Vegetables in Turkey and Future Relevance

Öz

The subject of this research is
examination of distribution channels of fresh vegetables and fruits which
constitutes a very important part of the world's nutritional resources due to
its features rich in nutritional values and appealing to a healthy nutritional
trend. Evaluating the producer side, in spite of the high earnings / efficiency
and resistance against economic crisis for producer, earnings of some members
involved in distribution channels of fresh vegetables are many times more
earnings of producers. On the other hand, fresh vegetables and fruits can be grown
with high efficiency with effects of geographical location and climate features
shows the importance of effective post-production distribution channel design.
The main aims of the study are introducing the present distribution channel
alternatives and changes that can be seen in the near future.

Anahtar Kelimeler

Distribution Channels, Fresh Vegetables, Turkey, Distribution Decision

Kaynakça

• KAYNAKÇAAbak, K. ve Diğ. (2010). “Sebze Üretimini Geliştirme Yöntem ve Hedefleri”, Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak 2010, Ankara: 477-492.
• Akbay, C. ve diğ. (2005). “Türkiye’de Yaş Meyve ve Sebze Ürünleri Üretim ve Pazarlaması”, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 8 (2): 96-107.
• Alemdar, T. (2008). “Küresel Değer Zincirleri İçerisinde Türk Gıda Sektörünün Konumu”, VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, (25. Haziran 2008): 35-45.
• Aşkan, E. & Dağdemir, V. (2015). “Türkiye Sarımsak Piyasasının Ekonomik Analizi”, Alınteri, 28 (B) – 2015: 19-26.
• ATB (2017). Dünyada ve Türkiye’de Sebze ve Meyve Üretimi, Ankara Ticaret Borsası Sektör Raporu, 23.01.2017 tarihli yayın, https://www.ankaratb.org.tr/lib_upload/dünyada%20ve%20türkiyede%20yaş%20sebze%20ve%20meyve%20üretimi.pdf (Erişim Tarihi 18.11.2017)
• Baraz, E. (1992). “Yaş Meyve ve Sebze Pazarlaması”, Yaş Meyve ve Sebze Pazarlaması Sempozyumu, TZOB Yayınları.
• Bozyiğit, S. & Doğan, G.K. (2015). “Türkiye'deki Doğal Ve Organik Ürün Üreticilerinin Yaşadığı Pazarlama Sorunları: Keşifsel Bir Araştırma”, AKÜ İİBF Dergisi, 17 (2): 33-47.
• Can, M. (2015). Üreticilerin Pazarlama Stratejisi Olarak Kooperatifleşme: Alanya Örneği, GOP Üniversitesi FBE Doktora Tezi.
• Çelik, Z. (2016). “Gıda Toplulukları ve Aracısız Ürün Ağı Analizleri”, Meyve Bilimi Dergisi, 1 (1): 26-32.
• Demircan, V., ve diğ. (2004). “Isparta İlinde Kirazın Pazarlama Yapısı ve Sorunları”, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1 (8): 26-33.
• Emeksiz, F. ve diğ. (2005). “Türkiye’de Tarımsal Ürünlerin Pazarlama Kanalları ve Araçlarının Değerlendirilmesi”, VI. Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Kongresi, 3-7 Ocak 2005-Ankara, Bildiriler (II) :1155-1172.
• Engindeniz, S. (2009). Türkiye’de Sebze Üretimi ve Gelecek İçin Bazı Öneriler, MPM Verimlilik Dergisi, 1 (2): 99-117.
• Erdoğan, G. ve diğ. (1992). Ankara İli Yaş Meyve ve Sebze Pazarlamasında Toptancı Halleri ile Semt Pazarlarının İşlerliği Üzerine Yapılan Bir Araştırma, Ankara.
• Erkal, S. & Şafak, A. (1991). “Türkiye’de Yaş Meyve ve Sebze Pazarlaması”, T.O.K. Dergisi, 1 (59).
• Fidan, H. & Tanrıvermiş, H. (1992). “Türkiye’de Yaş Meyve ve Sebze Üretiminin Ekonomik Önemi, Pazarlaması ve Kooperatifçilik”, Kooperatifçilik Dergisi, 1 (98).
• Gök, S.A. (2008). Genişleyen Avrupa Birliği Pazarında Türkiye’nin Organik Tarım Ürünleri Ticareti Açısından Değerlendirilmesi, AB Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Gökkür, S. & Çelik, Z. (2016). “Meyve ve Sebze Ürünlerinde Küresel Değer Zinciri”, Meyve Bilimi Dergisi, 1 (1): 50-55.
• Gözener, B. & Sayılı, M. (2011). “Tokat İli Merkez İlçede Toptancı Halindeki Komisyoncuların Yeni Hal Yasası Hakkındaki Görüşleri”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (2): 227-235.
• Günay, O.İ. & Ören, M.N. (2012). “Tarım Sistemlerindeki Gelişmeler Kapsamında Dünya Turunçgil Sektörü”, Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 28 (1): 101-108.
• Günay, A. (1992). Genel Sebze Yetiştiriciliği, Cilt 1 ve Cilt 2, Ankara.
• Güneş, T. (1990). Tarımsal Pazarlama ve Standizasyon, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın no, 1182, Ankara.
• Güneş, T. (1987). “Türkiye’de Tarım Ürünleri Pazarlama Sisteminin İşleyişi”, T.O.K. Dergisi, 2 (20).
• Güneş, T. (1968). Genel Tarımsal Pazarlama, Ankara.
• Hardenburg, E.R. ve diğ. (1986). “The Commercial Strage of Fruits, Vegetables and Fruits and Nursery Strocks”, Agriculture Handbook, 1 (66).
• Kara, A. (2018). “Yeni İletişim Ortamlarında Pazarlama Faaliyetlerinin Kullanımı ile İlgili İçerik Analizi: Türk Organik Tarım Sektörü Örnek Olayı”, İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2018 (1): 17-33.
• Karaman, S. ve diğ. (2009). “Karaman İli İklim Koşullarına Uygun Elma Depolama Yapılarının Planlanması”, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2 (1): 145-154.
• Kesebir, Z. (1985). “Hallerin Pazarlama Zincirindeki Rolü”, Güneş Dergisi, 25 Ekim Tarihli Sayısı.
• Kızılaslan, H. & Yalçın, A. (2012). “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Yaş Meyve ve Sebze Pazarlama Sistemleri”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2: 119-140.
• Kohls, L.R. (1961). Marketing of Agricultural Products, New York, Birleşik Devletler.
• Niyaz, Ö.C. (2012). Sürdürülebilir Meyve Üretimi ve Pazarlaması Açısından Tarım Politikalarının İrdelenmesi: Çanakkale İli Örneği, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü YL Tezi.
• Oğuz, C. & Karaçayır, H.F. (2009). “Türkiye’de Elma Üretimi, Tüketimi, Pazar Yapısı ve Dış Ticareti”, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2 (1): 41-49.
• Oral, M.A. & Akpınar, M.G. (2016). “Türkiye’de Portakal Pazarlaması Etkinlik Analizi”, Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 1 (8): 26-46.
• Öndoğan, E.N. (2017). “Türkiye’de İşlenmiş İthal Gıda Ürünleri Pazarlaması”, https://core.ac.uk/download/pdf/6672879.pdf (Erişim Tarihi 12.01.2017).
• Özçelik, A. (1992). Türkiye’de Çiftçi Organizasyonlarına Genel Bakış, 1 (73).
• Pezikoğlu, F. ve diğ. (2004). Taze Meyve-Sebze Pazarlama Zincirinde Modern Perakendecilerin Durumu, Bahçe, 33 (1-2): 75-84.
• Seçkin, E. (2015). “Perakende Sektöründeki Yapısal Dönüşümün Bursa’daki Üretim Piyasası ile Tüketim Piyasasına Yansıması”, Megaron, 10 (1): 70-79.
• Seçkin, E. (2016). “Taze Gıda Sektöründe Gelenekselden Modern Tedarik Zincirine Geçiş Süreci ve Kendi Toprağında İşçileşen Küçük Çiftçi”, Toplum ve Bilim 1 (137).
• Shepherd, D. & Geoffery, S. (1962). Marketing Farm Pproducts Economic Analysis, Ames-Iowa, Birleşik Devletler.
• Şahin, A.N. & Miran, B. (2014). “İzmir İlinde Yerel Tarımsal Ürünlere İlişkin Tüketici Tercihlerinin Analizi: Bir Analitik Ağ Süreci Uygulaması”, XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun: 1369-1377.
• Şahin, A.N. ve diğ. (2016). “Yerel Ürün Tüketimini Arttırmaya Dönük En İyi Alternatif Modellerin Belirlenmesi”, 17. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Mayıs 2016:653-662.
• Şirikçi, B.S. & Gül,M. (2017). “Türkiye ve Dünyada Ayva Piyasası”, Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5 (6): 600-606.Timur, N. (1985). “Tarımsal Ürünlerin Pazarlanmasında Soğuk Depo İşletmelerinin Rolü ve Marmara Bölgesinde Uygulama, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın no 131, Eskişehir.
• Umarov, R. (2006). Uluslararası Pazarlarda Dağıtım Kanalları Seçimi ve Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uraz, Ç. (1978). Temel Pazarlama Bilgileri, Ankara İTİA Yayınları, Ankara.
• Vural, H. (1989). Gelişmiş Ülkelerde ve Türkiye’de Yaş Meyve ve Sebzelerin Pazarlama Kanalları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın no 1158.
• Yılmaz, Ş.G. ve diğ. (2017). Batı Akdeniz Bölgesi Sebze İhracat Yapısı, Akademik Ziraat Dergisi, 6 (Özel): 187-200.
• Yulafçı, A. & Cinemre, H.A. (2007). Çarşamba Ovasında Yaş Meyve ve Sebze Pazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri, OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 22 (3): 260-268.
• Yurdakul, O. (1977). “Yaş Meyve Sebze Pazarlamasında Üretici-Tüketici İlişkileri”, Ziraat Ekonomisi Dergisi, 1 (23).
• Yurdakul, M. (1994). “Türkiye’de Sebze Ürünlerinin Pazarlanmasında Dağıtım Kanallarının Yapısı ve İşleyişi (Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri)”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.