KAYNAKÇALI VE AÇIKLAMALI ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI KRONOLOJİSİ

Yıl 2008, Sayı: 22, - , 20.06.2015

Mustafa Bıyıklı

Öz

In this study we try to establish the chronology of Ataturk era's foreign policy with references and comments. We have found important details about the mutual relations, agreements, cooperations, alliences, international political events and developments, visits and whatever we found about chronology of Ataturk era's foreign policy

Anahtar Kelimeler

Ataturk, foreign policy, agreements, international relations

KAYNAKÇALI VE AÇIKLAMALI ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI KRONOLOJİSİ

Öz

Bu çalışma ile Atatürk dönemindeki dış politika olaylarını kronolojik bir sıra içinde kaynakçalı ve açıklamalı olarak ortaya koymaya çalıştık. İkili ilişkiler, antlaşmalar, işbirlikleri, ittifaklar, uluslararası siyasi olaylar ve gelişmeler, ziyaretler ve dış politikaya ait ne tespit edebilmişsek kronolojide yer aldı ve Atatürk dönemi dış politikası kronolojisinde ortaya önemli ayrıntılar çıktı

Anahtar Kelimeler

Atatürk, dış politika, antlaşma, uluslararası ilişkiler

Kaynakça

• AKŞİN, Aptülahat. (1991). Atatürk'ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi, Ankara, T. T. K., Yay.
• AKŞİN, Sina. (1992). İstanbul Hükümetleri ve Millî Mücadele, Mutlakıyete
• Dönüş (1918-1919), I, 2. bsk., İstanbul, Cem Yay.
• ÂL-İ CÜNDÎ, Ethem. (1960). Târîhu's-Sevrât'ü's-Suriye fî Ahdi'l-İndidâbi'l- Fransî, Şam.
• ARMAOĞLU, Fahir. (1991, 1994). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1980, C.
• I, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ARMAOĞLU, Fahir. Siyasi Tarih (1789-1960), Ankara: Ankara
• Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları. ARSLAN, Ali. (1995). Darülfünun’dan Üniversiteye, Kitabevi Yay., İstanbul.
• ATATÜRK, Kemal . (1987). Nutuk, I, 15. baskı, MEB Yay., İstanbul
• Atatürk’ün Milli Dış Politikası 1923-1938, Kültür Bakanlığı Yay. Ankara, 19
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri(1917-1938), C. 4, 1964.
• Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, C. I, Ankara, 1945.
• AYAŞLI, Münevver. (1994). "1 Teşrinasâni ve Ötesi-1", Tarih ve Medeniyet, S. 9, Kasım, s. 33-38.
• BAYRAK, M. Orhan. (2000). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü (1918- 2000), Turan Kitapevi, İstanbul.
• BUDAK, Mustafa. (2002). İdealden Gerçeğe: Misâk-ı Millî'den Lozan'a Dış
• Politika, 1. bsk., İstanbul, Küre Yay. BUDAK, Mustafa. (1999). "I. Dünya Savaşı Sonrası Yeni Uluslararası
• Düzen Kurulması Sürecinde Osmanlı Devleti'nin Tavrı Paris Barış Konferansı'na Sunulan 23 Haziran 1919 Tarihli Muhtıra", Dîvân İlmî
• Araştırmalar, S: 7, İstanbul, s. 196-200. BÜYÜKTUĞRUL, Afif. (1984). Osmanlı Deniz Harp Tarihi ve Cumhuriyet
• Donanması, 5 c., İstanbul, Genelkurmay Başkanlığı Deniz Kuvvetleri Yay., 19 CEBESOY, Ali Fuad. (1960). Siyasî Hatıralar, C. II.
• CEBESOY, Ali Fuat. (1982). Moskova Hatıraları, Ankara, Kültür Bakanlığı Yay.
• Cerîde-i Resmiye, Gayri resmî Kısım, nr.: 4,, 2 Eylül 1923.
• CLEVELAND, William L. (1991). Batı'ya Karşı İslam, Şekip Arslan'ın
• Mücadelesi, Terc.: Selahattin Ayaz, İstanbul, Yöneliş Yayınları. ÇALIK, Ramazan. (2002). “Türk-Alman İlişkileri”, Türkler, Cilt. 16, Ankara.
• DANIŞMEND, İsmail Hami. (1955). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C. IV, İstanbul.
• DEMİRYÜREK, Mehmet. (1994). "Hilâfetin Kaldırılmasının Türk
• Basınındaki Yankıları-II", Toplumsal Tarih, S. 12, Aralık. Düstur, III. Tertip C. 2-6. EL-NUAYMİ, Ahmed Nuri. (1994). "Arap-Türk İlişkilerinin Geleceğine
• Dair Gerçekçi Temeller", Arap Türk İlişkilerinin Geleceği: Milletlerarası Platformda Çözüm Önerileri 15-18 Kasım 1993 Arap Birliği Araştırmalar
• Merkezi Beyrut-Lübnan, Terc.: Ali Çankırılı, İstanbul, Timaş Yay., s. 344- 3
• EROĞLU, Hazma. (1982). Türk İnkılap Tarihi, İstanbul, MEB Yay.
• ESMER, Ahmet Şükrü. (1959). "Türk Diplomasisi(1920-1955)", Yeni
• Türkiye, İstanbul, Nebioğlu Yayınları, s. 65-95. EŞ-ŞA’BUNİ, Muhammed. (1991-1992). "Mevkıfu’l-Buldani’l-Mağaribiye
• Min Mes’eleti’l-Hilafe 1914-1926", Tunıs, Camiat Tunıs Al-Ûlâ,
• Külliyetü’l-Ulûmü’l-İnsaniye ve’l-İctimaiye(yayınlanmamış doktora tezi). GİRGİN, Kemal. (1994). Osmanlı ve Cumhuriyet Devrimleri, Hariciye
• Tarihimiz (Teşkilat ve Protokol), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. GNKUR. ATASE Arşivi, Kol: İSH, Kutu: 14, Göm: 66, Bel.: 66-1. GÖKBİLGİN, Tayyib. (1965). Milli Mücadele Başlarken, C. 2, Ankara,
• Türkiye İş Bankası Yay. GÖNLÜBOl, Mehmet -SAR, Cem. (1974). Olaylarla Türk Dış Politikası,
• Sevinç Matbaası, Ankara. GÖNLÜBOl, Mehmet- SAR, Cem. (1990). Atatürk ve Türkiye’nin Dış
• Politikası (1918 -1938), Atatürk Araştırma Merkezi yay., Ankara.
• GRESH, Alain ve Vidal. (1991). Dominique:Ortadoğu: Mezopotamya’dan
• Körfez Savaşı’na, Terc.: Hamdi Türe, İstanbul, Alan Yay. GÜZ, Nurettin. (1991). Türkiye'de Basın-İktidar İlişkileri(1920-1927), Ankara.
• Hâkimiyet-i Milliye, 19 Teşrîn-i sani 1922; 24 Şubat 1924, S. 1053; 24
• Teşrîn-i sani 1922, S. 670; 3 Mart 1924; 5 Mart 1924.
• Harp Akademileri Komutanlığı(1994), Türkiye ABD İlişkilerinin Dünü,
• Bugünü ve Yarını, Harp Akademileri Yay., İstanbul. HELMREİCH, Paul C. (1996). Sevr Entrikaları, Büyük Güçler, Maşalar,
• Gizli Anlaşmalar ve Türkiye'nin Taksimi, Terc.: Şerif Erol, İstanbul, Sabah Kitapları. Hilâfet ve Millî Hâkimiyet(1339), Ankara, Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet- i Umumiyesi Neşriyatı.
• Hilâfet ve Saltanat Meselesi Hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 1 Teşrîn-i sanî 1338 Tarihinde Mün'akit Yüz Otuzuncu İçtimaının Birinci
• Celsesinde Neşr ve İlanı Müttefikan Kabul Edilen Karar Sureti, Beyazıt Devlet Kütüphanesi Mersinli K. Cemal Paşa kitaplığı. HÜBER, Reinhard. (1943). Yeni Türkiye, Avrupaya Giden Yol, Terc.:
• Osman Zeki Torgay, y. y., Andree Kitabevi. http: //www. byegm. gov. tr/YAYINLARIMIZ/belirligun/ekim/belirligun_ekim7. htm 25 Aralık 2005 http: //www. geocities. com/almanakturkiye/1969. htm /30/11/2005 http: /www. krnoloji. gen. tr, 01. 12. 2005. İkdam, 3 Mart 1924.
• İNAN, A. Afet. (1977). Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, Ankara, TTK Yay.
• NAYET, Hamid. (1991). Arap Siyasi Düşüncesinin Seyri (Seyri der Endişe-i Siyasi-yi Arab), Terc.: Hicabi Kırlangıç, İstanbul, Yöneliş Yay.
• KARABEKİR, Kâzım. (1988). İstiklâl Harbimiz, Merk Yay., İstanbul.
• KOCATÜRK, Utkan. (1983). Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi
• Kronolojisi 1918-1938, Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.
• KOLOĞLU, Orhan. (1994). Gazi’nin Çağında İslâm Dünyası, İstanbul.
• KURAT, Yuluğ Tekin. (1976). Osmanlı İmparatorluğunun Paylaşılması, Ankara.
• KÜRKÇÜOĞLU, Ömer. (1978). Türk-İngiliz İlişkileri (1919-1926), Ankara.
• LAJOS, Fekete. (1940). "Yeni Türkiye", Terc.: Tayyip Gökbilgin, IV
• Numaralı Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisinden ayrı basım, İstanbul: Maarif Matpaası. LAMBERT, Eduart. (1926). Le Califat: Son Evolution vers une Société des
• Nations Orientale, Paris, Librairie Orientaliste Paul Geuthner: 13, Jacab, 13. LÜTFİ BEY, Osmanlı Sarayı’nın Son Günleri, İstanbul, Hürriyet Yay. MANAZ, Abdullah. Siyasi Siyonizm Tarihi. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 1, C. 9, 1 Mart 1921; D. 1, C. 18, 1 Mart 1922;. D. II, C. 10, 1 Kasım 1924; D. V, C. 20, 1 Kasım 1937.
• MUSTAFA KEMAL, Alem-i İslâma Beyanname, Bayazıt Devlet Kütüphanesi, Nadir Eserler, No: 29004.
• ÖKE, Mim Kemal. (1991). Musul Meselesi Kronolojisi(1918-1926),
• İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay. ÖNDER, Mehmet. (1975). Atatürk’ün Yurt Gezileri.
• ÖZCAN, Azmi. (1995). "3 Mart 1924 Hilâfetin Sonu", İzlenim, İstanbul, Mart.
• ÖZBUDUN, Ergun. (1992). “Atatürk ve Devlet Hayatı”, Atatürk İlkeleri ve nkılap Tarihi: Atatürkçülük, Atatürkçü Düşünce Sisteminin Temelleri, 3.
• Baskı, Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yay., ÖZKAYA, Yücel. (1981). Türk İstiklâl Savaşı ve Cumhuriyet Tarihi.
• ÖZTÜRK, Kazım. (1990). Atatürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisi Açık ve Gizli Oturumundaki Konuşmaları, C. I, Ankara.
• RAFIK, Abdülkerim. (1994). "Türkiye-Suriye İlişkileri", Terc.: Sebahattin
• Samur, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 88, Şubat. RIGGS, Ernest W. (1924). “ The American Board and The Turks”, The Moslem World, Vol. XIV, No: 1, Boston January.
• SéKALY, Achille. (1926). Le Congres Du Khalifat (Le Caire, 13-19 mai 19 ) ET Le Congres Du Monde Musulman (La Mekke, 7 Juin - 5 Juillet 19 ), Paris, Editions Ernest Leroux: 28, Rue Bonaparte, 28.
• PACTEAU-MOUGEL, S.-F. C. (1995). Uluslararası İlişkiler Tarihi, 2. bsk.,
• İstanbul: İletişim Yayınları. SANDER, Oral. (2003). Siyasi Tarih (1918-1994), İmge Yayınları II. Baskı, Ankara.
• SARAY, Mehmet. (1988). Atatürk ve Türk Dünyası, İstanbul.
• SARAY, Mehmet. (1999). Türk-İran İlişkileri, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
• SONYEL, Salahi. (1973). Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C. I, Ankara, TTK Yay.
• SOYSAL, İsmail. (1989, 2000). Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları (1920– 1945), C: I, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• SÖZER, Vural. (1998). Atatürklü Günler, 2. Baskı, İstanbul.
• ŞİMŞİR, Bilal. (1981). Atatürk İle Yazışmalar (1920-1923), C. 1, Ankara,
• Kültür Bakanlığı Yay. ŞİMŞİR, Bilal. (1975). İngiliz Belgelerinde Atatürk(British Documents on Atatürk) (1919-1938), C. 1-3, Ankara: TTK Yay.
• T. B. M. M. Tutanak Dergisi, D. II, C. 10; D. III, C. 13. Tanin, 23 Mart 1924.
• TANSEL, Selahattin. (1991). Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, I, 3. bsk, İstanbul, MEB Yay.
• TBMM Zabıt Cerideleri, D. II, C. 26; C. 7/1. Tevhîd-i Efkâr, 19 Şubat 1924; 5 Mart 1924; 9 Mart 1924.
• TÜRKGELDİ, Ali Fuad. (1987). Görüp İşittiklerim, 4. bsk., TTK Yay., Ankara.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları; 24 Nisan 1336 (1920)- 21 Şubat 1336(1921), Ankara, T. B. M. M. Basımevi, 1980, C. 1, Devre 1, İçtima 1, İn’ikat 2, 24. 4. 1336.
• Türkiye Cumhuriyeti 80 Yıl Kronolojisi(2004), 2. baskı, Anadolu Ajansı Yayınları, Ankara.
• ULUATAM, Özkan. (2001). Geçmişe Bakma Cumhuriyet Dönemi İktisadi,
• Mali, Siyasi Olaylar Kronolojisi, Ankara. ULUĞ, Naşit Hakkı. (1975). Halîfeliğin Sonu, İstanbul.
• Umar, Ömer Osman (2003). Türkiye-Suriye ilişkileri 1918-1940, Elazığ.
• UNAN, Nimet. (1954). Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C. II. Vakit, 3 Nisan 1925. Vatan, 5 Mart 1924.
• YAVUZ, Bige. (1994). Türk-Fransız İlişkileri 1919-1922, Ankara.
• YURDAKUL, Ş. (1975). Musul Meselesi, Ankara.
• "Lozan Konferansı(24 Temmuz 1923)", (çevirimiçi) http: //www. turk- yunan. gen. tr/turkce/savas_barislari/ milli_lozan. html, 27. 07. 2002.
• “Antlaşmalar”, (Çevrimiçi)http: //www. geocities. com/almanak. Türkiye 16/12/2005.
• “Antlaşmalar”, (çevrimiçi)http: //www. kronoloji. gen. tr/index. php3 22 Aralık2005.
• “Atatürk”, (çevrimiçi)http: //www. kronoloji. gen. tr/indeks. php3 31 Aralık 200 www. kronoloji. gen. tr, 28. 12. 2005.