The Security Aspect of the Eastern Mediterranean Issue in Turkey-Greece Relations' Historical Context

Yıl 2020, Sayı: 1, 32 - 46, 29.06.2020

Nurettin Taşar

Öz

In the literature, Turkey and Greece relations in the framework of the
Eastern Mediterranean region are often argued with the real-political approach.
However, the relations between the two countries embrace economic,
psychological, and sociological factors throughout history. In this context, the
Eastern Mediterranean issue should not be argued by ignoring these factors.
Considering these factors, the study focuses on the security aspect of the Eastern
Mediterranean crisis in the context of the history of Turkey – Greece relations.
Therefore, the study suggests that although the establishment of the Greek nationstate
was based on an idealist philosophical basis, this philosophy has secondary
importance compared to the realist approach in its foreign policy. In addition,
psychological barriers between the communities of the two countries have also
affected their foreign policy choices. The state-centred security dilemma between
the two countries for nearly two hundred years has been a natural consequence of
the anarchic regional structure. This study claims that it is not enough to analyse
the Eastern Mediterranean issue by taking the classical view of the history discipline
which takes the concepts of war, diplomacy, and politics to the centre of inquiry
and considers security as a merely militaristic phenomenon into account. Therefore,
a historical approach that takes economic, psychological, and sociological elements
to the centre of the inquiry has been adopted throughout the study. While examining
the security aspect, the study draws on the three approaches of the Copenhagen
School; security, sector analysis, and regional security complex. In this context, the
study priorities analytical interpretation rather than empirical narration.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Greek, Turk-Greek Relations, Security, Eastern Mediterranean Region

Tarihsel Bağlamda Türk-Yunan İlişkilerinde Doğu Akdeniz Sorununun Güvenlik Boyutu

Öz

Literatürde Doğu Akdeniz konusu temelli Türkiye ve Yunanistan ilişkileri
çoğunlukla realpolitik düzlemde değerlendirilmiştir. Fakat iki ülke arasındaki
ilişkiler tarih boyunca ekonomik, psikolojik ve sosyolojik unsurları da içinde
barındırmıştır. Bu bağlamda Doğu Akdeniz konusu bu faktörler göz ardı edilerek
değerlendirilemez. Çalışmada bu faktörler de ele alınarak Türkiye-Yunanistan
ilişkileri bağlamında Doğu Akdeniz krizinin iki ülkenin tarihsel ilişkilerindeki yeri
ve bunun güvenlik boyutu incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuç,
Yunanistan’ın kuruluş felsefesi her ne kadar idealist temele dayansa da dış
politikasında idealist yaklaşım, realist yaklaşıma oranla ikincil bir değere sahip
olmuştur. Buna ek olarak, iki ülkenin toplumu arasındaki psikolojik bariyerler dış
politika tercihlerini de etkilemiştir. Yaklaşık iki yüz yıldır iki taraf arasında ülke
merkezli güvenlik ikilemi, anarşik bölgesel yapının doğal bir sonucudur. Bu
çalışma, tarih disiplinindeki klasik ekolün unsurları olan savaş, diplomasi ve siyaset
kavramlarını merkeze alan ve güvenliği sadece askeri boyutta değerlendiren
metotlarla sorunsalı çözümlemenin yeterli olmadığı iddiasındadır. Bundan dolayı
ekonomik, psikolojik ve sosyolojik unsurlara da odaklanan tarih yaklaşımını
benimsenmiştir. Güvenlik boyutu incelenirken Kopenhag Okulu’nun üç temel
yaklaşımı güvenlikleştirme, sektör analizi ve bölgesel güvenlik kompleksi
yaklaşımlarından yararlanılmış olup Doğu Akdeniz’de ortaya çıkan kriz
anlamlandırılamaya çalışılırken olayların aktarımı yerine analitik yorumlama tercih
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk, Yunan, Türk-Yunan İlişkileri, Güvenlik, Doğu Akdeniz Bölgesi, Turkish, Greek, Turk-Greek Relations, Security, Eastern Mediterranean Region

Kaynakça

• Altay, M. 2002. “Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararlarında Kıbrıs Sorun”, Avrasya Dosyası BM Özel 8, (1)
• Armaoğlu, F. 1992. 20. Yüzyıl Tarihi (1914-1980). Ankara: Türkiye İş bankası Kültür Yayınları.
• Balcı, A. 2017. Türk Dış Politikası, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Başaren, S. 2010. Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı. İstanbul: Türk Deniz Araştırmaları Vakfı.
• Başeren, S. 2013. Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılma Sorunu: Tarafların Görüşleri, Uluslararası Hukuk Kurallarına Göre Çözüm ve Sondaj Krizi. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası Siyasi ve Ekonomik İlişkiler Araştırmaları Merkezi.
• Bozkurt, B. 2005. İngiltere’nin Kıbrıs Adasını İlhak Süreci. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Collins, A. 2017. Çağdaş Güvenlik Çalışmaları. İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi.
• Enerji Gazetesi. 2020. “Exxonmobil Kıbrıs’taki Sondaj Programını Durdurdu.” https://www.enerjigazetesi.ist/exxonmobil-kibristaki-sondaj-programini-durdurdu/ adresinden erişildi.
• Ekin, C. 2013. Küresel Hegemonya Açısında Deniz Yetki Alanları: Doğu Akdeniz, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası Siyasi ve Ekonomik İlişkiler Araştırmaları Merkezi.
• Erol, E. 2013. Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon Kaynaklar ve Bölgesel Barış. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası Siyasi ve Ekonomik İlişkiler Araştırmaları Merkezi.
• Gervasi, F. 1975. Thunder Over the Mediterranean. New York: Mckay Publication.
• Gül, Abdullah, 2009. “Basın Toplantısı.” 21 Mayıs 2019 tarihide http://www.abdullahgul.gen.tr/haberler/170/47850/abd-baskani-obama-turkiyeningoruslerine- odaklanmak-istiyorum.html adresinden erişildi.
• Gürcanlı, Z. 2013. “Dış politikada 'değerli yalnızlık' dönemi.” Hürriyet Gazetesi. 16 Nisan 2019 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/gundem/dis-politikada-degerli-yalnizlik-donemi- 24553602 adresinden erişildi.
• Gürel, Ş. S. 2018. Tarih Boyutları İçinde Türk-Yunan İlişkileri 1821-1993. Ankara: İmge Kitapevi, 2018.
• Kalyon, L. 2010. “Truman Doktrini Üzerine Bir Analiz.” Güvenlik Stratejileri Dergisi 6 (11)
• Karabulut, B. 2011. Güvenlik: Küreselleşme Sürecinde Güvenliği Yeniden Düşünmek. Ankara: Barış Kitapevi.
• Karpat, K. 2017. Türk Dış Politikası Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Middle East Monitor. 2020. “Turkey evacuates 3 Greece soldiers stranded in Djibouti.” 1 Mayıs 2020 tarihinde https://www.middleeastmonitor.com/20200427-turkey-evacuates-3- greece-soldiers-stranded-in-djibouti/ adresinden erişildi.
• Morgenthau, H. J. 1960. Politics Among Nations. New York: Alfred A. Knopf.
• Oran, B. 2005. Türk Dış Politikası Cilt:I (1919-1980). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oran, B. 2010. Türk Dış Politikası Cilt:II (1980-2001). İstanbul: İletişim Yayınları.
• O’Malley,0 B. ve Craig, I. 2001. Cyprus Conspiracy: America, Espionage and the Turkish Invasion, Londan: I.B Tauris.
• Sputnik. 2018. “Yunanistan, İsrail ve Kıbrıs, ABD'nin çekilmesiyle Türkiye ile İran'ın rolünün artacak olmasından rahatsız.” 15 Mayıs 2019 tarihinde https://tr.sputniknews.com/avrupa/201812211036752269-cipras-yunanistan-israil-abdsuriye- cekilme-turkiye-iran-rahatsiz/ adresinden erişildi.
• Ünal, M. 2015. Soğuk Savaş ve Sonrası Doğu Akdeniz’de Küresel Hamleler. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yaycı, C. 2020. Doğu Akdeniz’in Paylaşım Mücadelesi ve Türkiye. Ankara: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Yaycı, C. 2020. Yunanistan Talepleri (Ege Sorunları) Soru ve Cevaplarla. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Yazan, Y. 2012. “Türk-Yunan Ege Denizi Sorunlarının Avrupa Birliği Komisyonunun ve Parlamentosunun Bakış Açıları Çerçevesinde İncelenmesi.” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2 (1).
• Yılmaz, M. N. 2018. “Uluslararası Çevre Hukukunda Hakça Kullanım İlkesi.” TBB Dergisi 135.