Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşundaki Hemşirelerin Kanser Tarama Programları Bilgileri ile Tarama Testlerini Yaptırma Durumları

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 1, 14 - 18, 31.03.2018

Neslihan Şeker Yağmur Köksal Yasin Esma Özaydın Burak Çapacı Pınar Okyay

Öz

Amaç: Hemşirelerin kanser tarama programlarını bilme, risk altındakileri belirleme ve erken teşhis yöntemlerinin önemi ile ilgili toplum eğitiminde, kanserin belirti ve bulgularını saptamada vazgeçilmez rolü vardır. Bu çalışmada, üçüncü basamak bir sağlık kuruluşunda çalışan hemşirelerin kanser tarama programları ile Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) hakkındaki bilgilerini ve tarama testlerini yaptırma durumlarını saptamak amaçlanmaktadır.

Gereç ve Yöntemler: Şubat-Mart 2016 tarihleri arasında yapılan araştırma, tanımlayıcı tipte olup Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan 325 hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara yüz yüze görüşme yöntemiyle 18 soruluk anket formu uygulanmıştır. Tanımlayıcı istatistikler, kategorik veriler için sayı ve yüzde, sayısal veriler için normal dağılıma uygunluğu incelenerek ortanca (en küçük-en büyük) değerler şeklinde verilmiştir.

Bulgular: Katılımcıların ortanca yaşı 25 ve %85,5’i kadındır. Katılımcıların %30,1’i ailesinde kanser öyküsü olduğunu belirtmiş, bunların yalnızca %9,1’ine tarama önerilmiştir. Her beş katılımcıdan biri KETEM’i duymamıştır. Katılımcıların %32’si mezuniyet sonrası kanser taraması ile ilgili bilgiyi televizyon-radyodan öğrendiklerini belirtmişlerdir. Katılımcıların yalnızca %46,4’ü, kanser taramalarının amacını ‘kanseri erken dönemde yakalamak’ olarak tam doğru cevap vermiştir. Katılımcılardan 30 yaş üstündekilerin %20,7’si pap-smear, 40 yaş üstündekilerin %45,4’ü mamografi yaptırmıştır.

Sonuç: Bu çalışma katılımcıların KETEM ve kanser tarama programları ile ilgili bilgilerinin yeterli olmadığını göstermiştir. Hemşirelerin kendi farkındalıklarındaki artış toplumun farkındalığını da artıracaktır. Hemşirelerin meslek hayatı boyunca da hizmet içi eğitimlerle bilgilerini güncellemeleri sağlanmalıdır. Böylece hem kendileri hem de verecekleri danışmanlık hizmetleri için doğru ve tam gerçek bilgi sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hemşireler, üniversite hastaneleri, kanserin erken teşhisi, meme kanseri, kolon kanseri, serviks kanseri

Knowledge of Nurses’ in Tertiary Health Care Institutions about Cancer Screening Programs and Status of Screening Tests

Öz

Aim: Nurses have an indispensable role in knowing the cancer screening programs, education of society related to identifying risks groups and importance of early detection methods, determining the signs and symptoms of cancer. In this study, it is aimed to determine the knowledge of nurses working in a tertiary health care institution about cancer screening programs and Cancer Early Diagnosis, Screening and Training Centers (KETEM), and status of screening tests.

Material and Methods: The research conducted between February and March 2016, is a descriptive study and carried out with 325 nurses working at Adnan Menderes University Application and Research Hospital. The 18-item questionnaire form was applied to participants by face to face interview method. Descriptive statistics are given as the frequency and percentage for categorical data, and the median (minimum-maximum) values for numerical data by examining the normal distribution.

Results: The median age of participants is 25, and 85.5% of them are females. 30.1% of the participants stated that they had a family history of cancer, and only 9.1% of them were recommended for screening. One out of every five participants did not hear KETEM. 32% of the participants stated that they learned about cancer screening from television-radio after the graduation. Only 46.4% of participants answered the goal of cancer screenings exactly as 'catching cancer in early stage'. 20.7% of the participants over age 30 have had pap-smear and 45.4% of the participants over age 40 have had mammography.

Conclusion: This study has shown that participants’ knowledge of KETEM and cancer screening programs aren’t sufficient. The increase in nurses' own awareness will also increase the awareness of the community. Nurses should be provided with in-service training to update knowledge throughout their professional life. Thus, accurate and complete information will be provided for both themselves and the consulting services they will provide.

Anahtar Kelimeler

Nurses, university hospitals, early diagnosis of cancer, breast cancer, colon cancer, cervix cancer