Okul Psikolojik Danışmanları ve Öğretmenlerin Teknostres Tahminlerinde Örgütsel Sinizm ve Covid-19 Kaygısının Rolü / The Role of Organizational Cynicism and Covid-19 Anxiety in Predictions of School Counselors and Teachers’ Technostress

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 6, 1 - 13, 30.12.2022

Meyrem Ayça Polat Emrah Işıktaş Cemre Erten Tatlı

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1116970

Öz

COVİD-19 salgın dönemiyle birlikte eğitim ortamlarında uzaktan eğitime geçişle birlikte teknolojik cihazların kullanımı yaygınlaşmıştır. Bu durum öğrencilerle etkileşimde bulunma durumunda olan öğretmen ve okul psikolojik danışmanlarını da etkilemiştir. Bu nedenle COVID -19 salgını, öğretmenler ve okul psikolojik danışmanları arasındaki teknostresi incelemek için benzersiz bir bağlam sağlar. Bu çalışmada öğretmen ve okul psikolojik danışmanlarında COVID-19 kaygısı ve örgütsel sinizmin teknostres üzerindeki etkileri incelenmiştir. Örneklem grubunu 276 öğretmen (x̄= 32.63) ve 119 okul psikolojik danışmanı (x̄= 30.12) oluşturmaktadır. Korelasyon analizi sonuçları psikolojik danışmanlarda teknostres ve Covid-19 kaygısı arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki olduğunu, teknostres ve örgütsel sinizm arasında ise pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki olduğunu göstermiştir. Analiz sonuçları öğretmenlerde teknostres ve Covid-19 kaygısı arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki, teknostres ve örgütsel sinizm arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişki olduğunu göstermiştir. Sonuçlar, COVİD-19 kaygısı ve örgütsel sinizmin öğretmen teknostresinin önemli yordayıcıları olduğunu göstermiştir. Okul psikolojik danışmanları arasında, örgütsel sinizm, teknostreste önemli bir varyansa neden olduğu görülmüştür. Spesifik olarak, daha yüksek COVID -19 kaygısı ve örgütsel sinizm, COVID -19 sırasında öğretmen grubunda daha yüksek teknostres ile ilişkilendirilmiştir. COVID -19 kaygısının, öğretmenlerde ve okul psikolojik danışmanlarında teknostresi farklı şekilde etkilediği görülmüştür. Sonuçlar, öğretmen ve okul psikolojik danışmanlarında teknostres, COVID -19 kaygısı ve örgütsel sinizm arasında pozitif bir korelasyon olduğunu göstermektedir. Sonuçlar, COVID -19 kaygısı ile öğretmenlerde örgütsel sinizm, okul danışmanlarında örgütsel sinizm ve teknostres arasında öngörücü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Araştırmanın sonuçları göz önüne alındığında, öğretmenlerin ve okul psikolojik danışmanlarının teknostres düzeylerini belirlemek ve bu konuda müdahalelerde bulunmak için daha fazla araştırma yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Teknostres, COVID-19 Kaygı, Örgütsel sinizm, Öğretmenler, Okul psikolojik danışmanları

The Role of Organizational Cynicism and Covid-19 Anxiety in Predictions of School Counselors and Teachers’ Technostress / Okul Psikolojik Danışmanları ve Öğretmenlerin Teknostres Tahminlerinde Örgütsel Sinizm ve Covid-19 Kaygısının Rolü

Öz

With the transition to distance education in educational environments with the COVID-19 epidemic period, the use of technological devices has become widespread. This situation also affected teachers and school counselors who had to interact with students. The COVID -19 pandemic therefore provides a unique context for examining technostress among teachers and school counselors. This study examined teacher and school counselor technostress and the effects of COVID -19anxiety and organizational cynicism on technostress. The sample consisted of 276 teachers (x̄= 32.63) and 119 school counselors (x̄= 30.12). The results of the correlation analysis showed that there was a positive moderately significant relationship between technostress and Covid-19 anxiety in psychological counselors, and a moderately significant positive relationship between technostress and organizational cynicism. The results of the analysis showed that there was a positive moderately significant relationship between technostress and Covid-19 anxiety in teachers, and a positive moderately significant relationship between technostress and organizational cynicism. Results indicated that COVİD-19 anxiety and organizational cynicism were important predictors of teacher technostress. Among school counselors, organizational cynicism accounted for important variance in technostress. Specifically, higher COVID -19 anxiety and organizational cynicism were associated with higher technostress in the teacher group during COVID-19. COVID -19 Anxiousness influenced technostress differently in teachers and school counselors. Results show a positive correlation between teacher and school counselor technostress, COVID -19 anxiety, and organizational cynicism. The results suggest a predictive relationship between COVID -19 anxiety and organizational cynicism in teachers, organizational cynicism in school counselors, and technostress. Considering the results of the research, more research can be done to determine the technostress levels of teachers and school counselors and to intervene in this regard.

Anahtar Kelimeler

COVID- 19, Technostress, COVID-19 Anxiety, Organizational cynicism, Teachers, School counselors

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and consequences. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
• Ahmadi, F. (2014). Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinin Atatürk Üniversitesi çalışanları üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Akkuzu, H., Yumuşak, F.N., Karaman, G., Ladikli, N., Türkkan Z., & Bahadır, E. (2020). Koronavirüs Kaygı Ölçeği’nin Türkçe Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 2(2), 63-67 https://doi.org/10.35365/ctjpp.20.2.09
• Al Lily, A. E., Ismail, A. F., Abunasser, F. M., & Alqahtani, R. H. A. (2020). Distance education as a response to pandemics: Coronavirus and Arab culture. Technology in society, 63, 101317. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2020.101317
• Al-Fudail, M., & Mellar, H. (2008). Investigating teacher stress when using technology. Computers & Education, 51(3), 1103–1110. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2007.11.004
• Anderson, L. M. (1996). Employee Cynicism: An Examination Using A Contract Violation Framework, Human Relations, 49 (11), 1395- 1418. https://doi.org/10.1177/001872679604901102
• Argon, T., & Ekinci, S. (2016). İlk ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-19. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2016.16.1-5000182908
• Beltman, S., Mansfield, C. F., & Harris, A. (2016). Quietly sharing the load? The role of school psychologists in enabling teacher resilience. School Psychology International, 37(2), 172-188. https://doi.org/10.1177%2F0143034315615939
• Bergson-Shilcock, A. (2020). COVID-19 shines a spotlight on digital skills: Updates and key questions for advocates and policymakers. National Skill Coalition. https://nationalskillscoalition.org/news/blog/covid-19-shines-a-spotlight-on-digital-skills-updates-and-key-questions-for-advocates-and-policymakers
• Biçer, İ., Çakmak, C., Demir, H. & Kurt, M. E. (2020) Koronavirüs anksiyete ölçeği kısa formu: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 25(Ek 1), 216-225. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.731092
• Bilge, Y., & Bilge, Y. (2020). Koronavirüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(1), 38-51 https://doi.org/10.5505/kpd.2020.66934
• Boyer-Davis, S. (2020). Technostress in higher education: An examination of faculty perceptions before and during the covid-19 pandemic. Journal of Business and Accounting, 13(1), 42-58.
• Brandes, P., Dharwadkar, R., & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. In Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153.
• Brod, C. (1984). Technostress: The human cost of the computer revolution. Reading, Mass: Addison-Wesley.
• Choi, E. P. H., Hui, B. P. H., & Wan, E. Y. F. (2020). Depression and anxiety in Hong Kong during COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(10), 3740. https://doi.org/10.3390/ijerph17103740
• Çakın, M. & Külekçi Akyavuz, E. (2020). Covid-19 süreci ve eğitime yansıması: Öğretmen görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6 (2), 165-186. https://doi.org/10.24289/ijsser.747901
• Çoklar, A. N., Efilti, E., & Sahin, L. (2017). Defining teachers' technostress levels: A scale development. Journal of Education and Practice, 8(21), 28-41.
• Dean, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism, The Academy of Management Review, 23 (2), 341-352. https://doi.org/10.5465/amr.1998.533230
• Dornisch, M. (2013). The digital divide in classrooms: Teacher technology comfort and evaluations. Computers in the Schools, 30(3), 210-228. https://doi.org/10.1080/07380569.2012.734432
• Erdoğdu, Y., Koçoğlu, F., & Sevim, C. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde anksiyete ile umutsuzluk düzeylerinin psikososyal ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(1), 24-37. DOI: 10.5505/kpd.2020.35403
• Ergen, H. & İnce, Ş. (2017). İlköğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri: Mersin örneği. Hacettepe Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 37-57.
• Estrada-Muñoz, C., Castillo, D., Vega-Muñoz, A., & Boada-Grau, J. (2020). Teacher technostress in the Chilean school system. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(15), 5280. https://doi.org/10.3390/ijerph17155280
• Estrada-Muñoz, C., Vega-Muñoz, A., Castillo, D., Müller-Pérez, S., & Boada-Grau, J. (2021). Technostress of chilean teachers in the context of the Covid-19 pandemic and teleworking. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(10), 5458. https://doi.org/10.3390/ijerph18105458
• Evcili, F. & Demirel, G. (2020). Covid-19 Pandemisi’nin kadın sağlığına etkileri ve öneriler üzerine bir değerlendirme. Türk Fen ve Sağlık Dergisi, 1(2), 1–2.
• García-Fernández, L., Romero-Ferreiro, V., López-Roldán, P. D., Padilla, S., Calero-Sierra, I., Monzó-García, M., Perez-Martin, J., & Rodriguez-Jimenez, R. (2020). Mental health impact of COVID-19 pandemic on Spanish healthcare workers. Psychological Medicine, 1–6. https://doi.org/10.1017/S0033291720002019
• García‐Fernández, L., Romero‐Ferreiro, V., Padilla, S., David López‐Roldán, P., Monzó‐García, M., & Rodriguez‐Jimenez, R. (2020). Gender differences in emotional response to the COVID‐19 outbreak in Spain. Brain and Behavior. https://doi.org/10.1002/brb3.1934
• Güloğlu, B., Yılmaz, Z., İstemihan, F. Y., Arayıcı, S. N., & Yılmaz, S. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde bireylerdeki anksiyete ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Kriz Dergisi , 28 (3) , 135-150 .
• Hargittai, E. (2003). The digital divide and what to do about It. New Economy Handbook, Edited by D.C. Jones, San Diego, CA: Academic Press. 822-841. http://www.webuse.org/p/c02.
• Hudiburg, R. A. (1989). Psychology of computer use: VII. measuring technostress: Computer-related stress. Psychological Reports, 64(3), 767–772. https://doi.org/10.2466/pr0.1989.64.3.767
• Hyland, P., Shevlin, M., McBride, O., Murphy, J., Karatzias, T., Bentall, R. P., Martine, A., & Vallières, F. (2020). Anxiety and depression in the Republic of Ireland during the COVID‐19 pandemic. Acta Psychiatrica Scandinavica, 142(3), 249-256. https://doi.org/10.1111/acps.13219
• Johnson, J. L., & O'Leary-Kelly, A. M., (2003). The effects of psychological contract breach and organizational cynicism: Not all social exchange violations are created equal. Journal of Organizational Behavior, 24 (5), 627-647. https://doi.org/10.1002/job.207
• Joo, Y. J., Lim, K. Y., & Kim, N. H. (2016). The effects of secondary teachers’ technostress on the intention to use technology in South Korea. Computers & Education, 95, 114-122. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2015.12.004
• Kavuk, E., & Demirtaş, H. (2021). Difficulties experienced by teachers in the distance education during covid-19 pandemic. E-International Journal of Pedandragogy, 1(1), 55–73. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.20
• Kahveci, G., & Demirtaş, Z. (2015). İlkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin örgütsel sinisizm algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 69-85. https://doi.org/10.17755/esosder.01813
• Kalağan, G. & Güzeller, C.O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11116/132932
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Karataş, K. (2020). Öğretmenlik mesleğine kuramsal bir bakış. Elektronik Journal of Education Sciences, 9(17), 39-56.
• Knight, J. L. (2015). Preparing elementary school counselors to promote career development: Recommendations for school counselor education programs. Journal of Career Development, 42(2), 75-85. https://doi.org/10.1177/0894845314533745
• Kuzucu, Y. (2019). Küçükler için büyüklere: çocuk ergen ve ruh sağlığı. Pegem akademi. Lagomarsino, F., Coppola, I., Parisi, R., & Rania, N. (2020). Care tasks and new routines for italian families during the COVID-19 pandemic: Perspectives from women. Italian Sociological Review, 10(3S), 847A-868. https://doi.org/10.13136/isr.v10i3S.401
• Lee, S. A., Mathis, A. A., Jobe, M. C., & Pappalardo, E. A. (2020). Clinically significant fear and anxiety of COVID-19: A psychometric examination of the Coronavirus Anxiety Scale. Psychiatry Research, 290, 113112. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113112
• Li, Q., Miao, Y., Zeng, X., Tarimo, C. S., Wu, C., & Wu, J. (2020). Prevalence and factors for anxiety during the coronavirus disease 2019 (COVID-19) epidemic among the teachers in China. Journal of affective disorders, 277, 153–158. https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.08.017
• Mansur, H., Utama, A. H., & Prastitasari, H. (2021). The problem of distance learning during the Covid-19 Pandemic. Ilkogretim Online, 20(4), 168-175. DOİ: 10.17051/ilkonline.2021.04.19
• Merchán, M. D. C. R., & López-Arquillos, A. (2021). Management of technostress in teachers as occupational risk in the context of COVID19. Medical Sciences, 4(1), 5. https://doi.org/10.3390/ECERPH-3-08999
• Miguel‐Puga, J. A., Cooper‐Bribiesca, D., Avelar‐Garnica, F. J., Sanchez‐Hurtado, L. A., Colin‐Martínez, T., Espinosa‐Poblano, E., Anda-Garay, J.C., González-Díaz, J. I., Segura-Santos, O. B., Vital-Arriaga, L. C., & Jáuregui‐Renaud, K. (2020). Burnout, depersonalization, and anxiety contribute to post‐traumatic stress in frontline health workers at COVID‐19 patient care, a follow‐up study. Brain and Behavior, 11(3). https://doi.org/10.1002/brb3.2007
• Mirvis, P.H. & Kanter, D.L. (1991), Beyond demography: A psychographic profile of the workforce, Human Resource Management, 30 (1), 45-68. https://doi.org/10.1002/hrm.3930300104
• Odoh, L., Odigbo, B., & Onwumere, J. U. J. (2013). Effect of techno-stress on the performance of accountants and other managers in Nigerian banking and brewery industries. European Journal of Business and Management, 5(14), 100–108.
• Okolo, D., Kamarudin, S., Norulkamar, U., & Ahmad, U. (2018). An exploration of the relationship between technostress, employee engagement and job design from the Nigerian banking employee’s perspective. Management Dynamics in the Knowledge Economy, 6(4), 511–530. https://doi.org/10.25019/MDKE/6.4.01
• Pallant, J. (2011). SPSS: Survival manual (4th edition). Crowsnest, NSW, Allen & Unwin. Penado Abilleira, M., Rodicio-García, M. L., Ríos-de Deus, M.P., & Mosquera-González, M.J. (2021). Technostress in Spanish University teachers during the COVID-19 Pandemic. Front. Psychol. 12:617650. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.617650
• Penado Abilleira, M., Rodicio-García, M. L., Ríos-de-Deus, M. P., & Mosquera-González, M. J. (2020). Technostress in Spanish University Students: Validation of a Measurement Scale. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.582317
• Pieh, C., Budimir, S., & Probst, T. (2020). The effect of age, gender, income, work, and physical activity on mental health during coronavirus disease (COVID-19) lockdown in Austria. Journal of Psychosomatic Research, 83(4), 328-337. https://doi.org/10.1097/PSY.0000000000000871
• Portillo, J., Garay, U., Tejada, E., & Bilbao, N. (2020). Self-perception of the digital competence of educators during the COVID-19 Pandemic: A cross-analysis of different educational stages. Sustainability, 12(23), 10128. MDPI AG. http://dx.doi.org/10.3390/su122310128
• Sağır, T. & Oğuz, E. (2012). Öğretmenlere yönelik örgütsel sinizm ölçeğinin geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1094-1106.
• Salanova, M., Llorens, S., & Cifre, E. (2007). NTP 730: Tecnoestrés, Concepto, Medida e Intervención Psicosocial. España: Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales. https://www.mtas.es/insht/ntp/ntp_730.htm
• Salanova, M., Llorens, S., Cifre, E., & Nogareda, C. (2007). El tecnoestre´s: Concepto, medida y prevencio´n [Technostress: Concept, measurement and prevention]. Nota Te´cnica de Prevencio´n, 730, 21a Serie, Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el trabajo.
• Savitz-Romer, M., Rowan-Kenyon, H. T., Nicola, T. P., Alexander, E., & Carroll, S. (2021). When the kids are not alright: School counseling in the time of COVID-19. AERA Open, 20(5), 1-16. https://doi.org/10.1177%2F23328584211033600
• Solomou, I. & Constandtinidou, F. (2020). Prevalence and predictors of anxiety and depresson symptoms during the COVID-19 pandemic and compliance with precautionary measures: age and sex matter. Int. J. Environ. Res. Public Health, 17(14), 4924. https://doi.org/10.3390/ijerph17144924
• Tarafdar, M., Pullins, E. B., & Ragu‐Nathan, T. S. (2015). Technostress: Negative effect on performance and possible mitigations. Information Systems Journal, 25(2), 103-132. https://doi.org/10.1111/isj.12042
• Tarafdar, M., Tu, Q., Ragu-Nathan, B. S., & Ragu-Nathan, T. S. (2007). The impact of technostress on role stress and productivity. Journal of Management İnformation Systems, 24(1), 301-328. https://doi.org/10.2753/MIS0742-1222240109
• Toprakçı, M. S., Hepsöğütlü, Z. B., & Toprakçı, E. (2021). The perceptions of students related to the sources of problems in distance education during the covid-19 epidemic (example of İzmir Atatürk high school). E-International Journal of Pedandragogy, 1(2), 41–61. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.40
• Toprakçı, E. ve Hepsöğütlü, Z. B. (2022). (Anadolu lisesi öğretmenlerinin uzaktan öğretime ilişkin sorun kaynağı algıları. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi (ULED)/ International Journal of Leadership Training (IJOLT), 6(2), 1-14. TrDoi: https://trdoi.org/10.26023458/uled.1166943
• Wang, K., Shu, Q., & Tu, Q. (2008). Technostress under different organizational environments: An empirical investigation. Computers in Human Behavior, 24(6), 3002–3013. https://doi.org/10.1016/j.chb.2008.05.007
• Wang, X., & Li, B. (2019). Technostress among university teachers in higher education: A study using multidimensional person-environment misfit theory. Frontiers in Psychology, 10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01791
• Wanous, J. P, Reichers, A., & Austin, J. (1994). Organizational cynicism: An initial study. Academy of Management Best Papers Proceedings, 5(10), 269-273. https://doi.org/10.5465/ambpp.1994.10344804
• Yavuz, B. & Toprakçı, E. (2021). Covid-19 pandemisi sebebiyle okulların uzaktan öğretim yapması ile ilgili internet forumlarında paylaşılan görüşler. Karaelmas Journal of Educational Sciences 9 (2021) 120-139. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1699013
• Yıldırım, M., Akgül, Ö., & Geçer, E. (2021). The effect of COVID-19 anxiety on general health: The role of COVID-19 coping. International Journal of Mental Health and Addiction. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00429-3
• Yirci, R. & Özdemir, T.Y. (2021). Covid-19 pandemisinin sosyoekonomik ve psikolojik göstergeleri ile Türk eğitim sistemi üzerindeki etkileri. Journal of History School, 53, 2440-2466
• Yüksek Öğretim Kurumu (2018, 30 Mayıs). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari adresinden 27 Eylül tarihinde alınmıştır.
• Zalaquett, C. P. (2005). Principals' perceptions of elementary school counselors' role and functions. Professional School Counseling, 45(15), 451-457. https://doi.org/10.1080/15566382.2019.1569321
• Zara, A., & İçöz, F. J. (2015). Türkiye’de ruh sağlığı alanında travma mağdurlarıyla çalışanlarda ikincil travmatik stres. Klinik Psikiyatri, 18(1), 15-23.