Examination of Children's Picture Books in Terms of their Values: The Example of Baby and Children's Library of Tokat / Resimli Çocuk Kitaplarının İçerdikleri Değerler Açısından İncelenmesi: Tokat Bebek ve Çocuk Kütüphanesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 6, 14 - 27, 30.12.2022

Ümmügülsüm Öztürk Aycan Buldur

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1146157

Öz

This study, it is aimed to examine picture books for children 4-6 years aged, in children's libraries in terms of values. Document analysis, one of the qualitative research methods, has been used in the examination of children's picture books. The study group the research has consisted of 576 books, located in the Tokat Baby and Child Library. “Values Checklist” developed by Akyol (2012) has been used during the examination of the books. In the analysis of the data, content analysis has been used to examine the general value types in the books. According to the findings, when the distribution of the value in the children's picture books is examined, it has been found out that personal values are the most and social values are the least. Among the personal values, the value of politeness is the highest, the value of humility is the least. Among the interpersonal values, the value of friendship is the most, the value of harmony is the least. Among the social values, the value of obeying the rules is the most, the patriotism value is the least, and it has also been found out that the value of peace has never been encountered. In addition, when the values in children's picture books are compared in terms of publication language, it has been found that personal, interpersonal, and social values are more common in translated books than in native books. The library can be enriched for missing or low values by considering the distribution of value types in the books in the libraries.

Anahtar Kelimeler

Value, Values education, Children's library, Children's literature, Children's picture book

Resimli Çocuk Kitaplarının İçerdikleri Değerler Açısından İncelenmesi: Tokat Bebek ve Çocuk Kütüphanesi Örneği / Examination of Children's Picture Books in Terms of their Values: The Example of Baby and Children's Library of Tokat

Öz

Bu çalışmada çocuk kütüphanelerinde yer alan 4-6 yaş resimli çocuk kitaplarının içerdikleri değerler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Resimli çocuk kitaplarının incelenmesinde nitel araştırma yöntemlerinden, doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Tokat Bebek ve Çocuk Kütüphanesinde yer alan 576 adet kitap oluşturmuştur. Kitapların incelenmesi aşamasında Akyol (2012) tarafından geliştirilen “Değerler Kontrol Listesi” kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi esas alınmıştır. Araştırma bulgularına göre resimli çocuk kitaplarında yer alan değer türlerinin dağılımına bakıldığında en fazla kişisel değerlerinı, en az ise toplumsal değerlerin yer aldığı tespit edilmiştir. Kişisel değerler arasında en fazla kibarlık değerinin, en az ise alçak gönüllülük değerinin yer aldığı, kişiler arası değerlerden en fazla arkadaşlık değerinin, en az ise uyum değerinin yer aldığı ve toplumsal değerlerden en fazla kurallara uyma değerinin, en az ise vatanseverlik değerinin yer aldığı ayrıca barış değerine hiç rastlanmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca resimli çocuk kitaplarında yer alan değerlerin yayın dili açısından karşılaştırılması yapıldığında kişisel, kişiler arası ve toplumsal değerlerin, çeviri eserlerde, yerli eserlere göre daha fazla yer aldığı belirlenmiştir. Araştırma bulguları ışığında bazı değer türlerinin kitaplarda yer alma düzeylerinin azlığı dikkate alınarak toplumsal değerler içeren resimli çocuk kitaplarının hazırlanması konusunda çocuk kitabı yazarları ve yayınevleri teşvik edilebilir. Araştırmada değerlerin dağılımında dengesizlik olduğu sonucuna yönelik kütüphane yer alan kitapların değerlerin dağılımı dikkate alıp eksik veya çok az olan değerlere yönelik kitaplarla kütüphane zenginleştirilebilir. Kütüphaneler milli değerleri tanıtmada ve bu değerleri kazandırmada etkili olan hikâye kitaplarına ve farklı yayınlara yer verilerek zenginleştirilebilir. Yine kütüphanelerde değerler panosu oluşturularak her ay seçilen değere yönelik kütüphanenin bir bölümünde o değere ait kitapları yaş aralıklarına göre sınıflandırıp kütüphaneden yararlanan kişilere sunabilir böylece değerler açısından bir farkındalık oluşturulabilir.

Anahtar Kelimeler

Değer, Değerler eğitimi, Çocuk Kütüphanesi, Çocuk edebiyatı, Resimli çocuk kitabı

Kaynakça

• Aktan, O. (2018). Eğitim kurumlarına yön veren temel değerler Türkiye İl Milli Eğitim Müdürlükleri örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26 (6) , 1939-1950.
• Akyol, T. (2012). Resimli çocuk kitaplarında yer alan değerlerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Akyüz, E. (2000). Ulusal ve uluslararası hukukta çocuğun haklarının ve güvenliğinin korunması. Ankara: Milli Eğitim Yayınevi.
• Baş, B. ve Biros, Y. (2019). Çeviri çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan değerler üzerine araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7 (4), 1095-1114.
• Brannon, D. (2008). Character education- a joint responsibility. Condensed from Kapa Delta Pi Record, 44, 62-65.
• Bulut, K. (2021). Ayla Kutlu’nun ‘Merhaba Sevgi’ adlı çocuk romanının değerler eğitimi ve on kök değer açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (57),248-272.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Court, D. ve Rosental, E. (2007). Values embodied in children’s literature used in early childhood education in Israeli state schools. Early Childhood Education Journal, 34(6), 407-414.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık Yayın ve Dağıtım.
• Dereli-İman, E. (2014). Değerler eğitimi programının 5-6 yaş çocuklarının sosyal gelişimine etkisi: Sosyal beceri, psikososyal gelişim ve sosyal problem çözme becerisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 249-268.
• Dilek, A. (2017). Feridun Oral’ın resimli hikâye kitaplarındaki değerlerin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(33), 61-86.
• Dirican, R. (2013). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikâye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Dirican, R., ve Dağlıoğlu, H. E. (2014). 3-6 Yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikâye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 3 (2), 44 – 69.
• Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160).
• Işıtan, S. (2005). Resimli çocuk kitaplarının benlik kavramıyla ilgili konuları içermesi yönünden incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Karatay, H. (2015). Değer aktarımı açısından yerli ve yabancı çocuk edebiyatı ürünleri. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 939-948.
• Kazancı-Gül, M. (2018). 5-6 yaş grubu çocuklar için Türkçe yazılmış resimli çocuk kitaplarında değerler analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Kızılöz, T. ve Karaca, İ. (2018). Çocuk kütüphanelerinde Maker Hareketi’nin uygulanabilirliği üzerine bir değerlendirme ve model önerisi, 1. Uluslararası Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu, Nevşehir.
• Koçak, M. (2017). 2000-2014 yılları arasında okul öncesi dönem çocukları için yayınlanmış olan hikâye kitaplarının dış yapı, içyapı ve resimleme nitelikleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
• Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, Newbury Park: Sage Publications.
• Narvaez, D. A. (2002). Does reading moral stories build character? Educational Psychology Review, 14(2), 155-171.
• Sapsağlam, Ö. ve Ömeroğlu, E. (2016). Examining the effect of social values education program being applied to nursery school students upon acquiring social skills. Educational Research and Reviews, 11(13), 1262-1271.
• Seven, S. (2010). Çocuk kitapları. Ş. Demirel (Editör). Edebi metinlerle çocuk edebiyatı. (105-114). Ankara: Pegem Akademi
• Soysal, S. (2019). 4-6 yaş grubu resimli çocuk hikayelerinin içerdikleri milli kültürel değerler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Şen, Ü. (2007). Millî Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Toprakçı, E. (2010) Okulöncesi eğitimin yaygınlaştırılması çalıştay sunu ve raporu. Tokat Milli Eğitim Müdürlüğü. 15-19 Şubat 2010 Erişim rapor: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2021/04/tokat.pdf Erişim Sunu: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2021/04/rapor.pdf
• Toprakçı, E.(2021) “Değerlerli” Uzaktan Öğretim, Hürriyet Gazetesi, Eğitim Haberleri (04.01.2021), https://www.hurriyet.com.tr/egitim/degerlerli-uzaktan-ogretim-41705164 Tür, G. ve Turla, A. (1999). Okul öncesinde çocuk, edebiyat ve kitap. İstanbul: Yapa Yayınları.
• Uyanık-Balat, G.,Özdemir-Beceren, B. ve Adak-Özdemir, A. (2011). The valuation of parents’ views related to helping preschool children gain some universal values. Procedia Social and Behavioral Sciences (15), 908-912.
• Uzun, M., Köse, A. (2017) Okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 305-338.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C., Yazıcı, D. N., ve Durmuşoğlu, M. C. (2016). 2010-2015 yılları arasında yayımlanmış resimli çocuk kitaplarının resimleme özelliklerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 43-55.