ANAYASAL İKTİSAT TEORİSİ AÇISINDAN MAASTRICHT KRİTERLERİ VE TÜRKİYE DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 1, 70 - 88, 31.07.2023

Gülçin Kaya İnceiplik

https://doi.org/10.55827/ebd.1278043

Cited By: 1

Öz

1970’li yıllarla birlikte kamu tercihi teorisi üzerine gündeme gelmiş olan anayasal iktisat yaklaşımı, devletin ekonomik alanda güç ve yetkilerinin sınırlandırılması gerektiğini savunmaktadır. Devlete verilmiş güç ve yetkilerin nasıl ve ne tür araçlarla sınırlandırılacağı, her ülkenin kendi ekonomik ve siyasi pratiklerine içkin kuralların yeniden düzenlenmesiyle mümkün olduğu gibi, uluslar üstü oluşumların ekonomik bütünleşme misyonuyla hayata geçirdikleri antlaşmalarla da belirlenebilir. Bu kapsamda, Avrupa Birliği üye ülkelerinin ekonomik ve parasal birliğe katılabilmek için uymak zorunda oldukları kuralları içeren Maastricht (yakınlaşma) Kriterleri, hükümetlerin bütçe politikaları üzerindeki güçlerine sınırlamalar getirmektedir. 2005 yılı itibariyle Avrupa Birliği’ne tam üyelik sürecinin başlatıldığı Türkiye, son yıllarda özellikle siyasi kriterler nedeniyle bu idealden uzaklaşmış olsa da, günümüzde Türkiye’nin ekonomik kriterleri yerine getirebilme gücünün değerlendirilmesi, ülkenin belli bir ekonomik ve rekabet düzeyine ulaşması için önem arz etmektedir. Bu çalışmada, anayasal iktisat teorisinin temel felsefiyle birlikte ele alınacak olan Maastricht Kriterleri’nin 2016-2022 yılları dikkate alınarak Türkiye açısından uyumu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anayasal İktisat, Ekonomik Anayasa, Türkiye, Maastricht Kriterleri

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Avrupa Birliği Başkanlığı. (2016). Ekonomik Kriterler. https://www.ab.gov.tr/files/EMPB/fasil_sunumlari/ekonomik_kriterler__2016_ocak.pdf, (Erişim tarihi: 20.11.2022).
• Avrupa Birliği Başkanlığı. (2022). Fasıl 17- Ekonomik ve Parasal Politika. https://www.ab.gov.tr/fasil-17-ekonomik-ve-parasal-politika_82.html, (Erişim tarihi: 25.11.2022).
• Avrupa Birliği Komisyonu. (2022). 2022 Türkiye Raporu. https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, (Erişim tarihi: 10.01.2023).
• Aktan, C. C., Bahçe A. B. (2007). Kamu Tercihi Perspektifinden Oyun Teorisi. http://www.canaktan.org/ekonomi/oyn-teorisi/makaleler/aktanabdbahce.pdf, (Erişim tarihi: 25.12.2007).
• Aktan, C.C. (1997). Anayasal İktisat, İstanbul:İz Yayıncılık.
• Aktan, C.C. (2011). Devletin Büyümesi ve Devletin Başarısızlığının Anatomisi. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 3(1), 29-49.
• Buchanan, J.M. (1977). The Limits of Liberty: Between Anarchy and Leviathan. University of Chicago Press.
• Buchanan, J. M. (1984). Politics without Romance: A Sketch of Positive Public Choice Theory and Its Normative Implications, In J.M. Buchanan & R. D. Tollison (Ed.), The Theory of Public Choice II (11-23). United States of America: The University of Michigan Press.
• Buchanan, J.M. (1986). Liberty, Market and State-Political Economy in the 1980, New York: New York University Press.
• Buchanan, J.M. (1987). The Constitution of Economic Policy. The American Economic Review, 77(3), 243-250.
• Buchanan, J. M. (1999). The Logical Foundations Of Constitutional Liberty, The Collected Works of James M. Buchanan Volume 1, Indianapolis: Liberty Fund.
• Buchanan, J.M. & Wagner, R.E. (1977) (2000). Democracy in Deficit: The Political Legacy of Lord Keynes. Liberty Fund.
• Buchanan, J.M. (2003). Public Choice: The Origins and Development Of A Research Program. Booklet. https://publicchoicesociety.org/content/general/PublicChoiceBooklet.pdf, (Erişim tarihi: 07.11.21).
• Buchanan, J.M. & Tullock, G. (1999). The Calculus of Consent Logical Foundations of Constitutional Democracy. Liberty Fund.
• Buti, M., Martins, J.N. & Turrini, A. (2007). From Deficits to Debt and Back:Political Incentives Under Numerical Fiscal Rules. CESifo Economic Studies, 53(1), 115-152.
• Debrun, X., Epstein, N., Symansky, S. (2008). A New Fiscal Rule: Should Israel “Go Swiss?. International Monetary Fund Working Paper, WP/08/87, 1-27.
• Demirbaş, D. (2010). The Political Economy Of Rent-Seeking In Turkey: Rent-Seeking,Political Economy. Lambert Academic Publishing.
• Ergün, Y., & Cura, S. (2016). Anayasal İktisat Yaklaşımı Açısından Avro Krizi. Yönetim ve Ekonomi-Celal Bayar Üniversitesi İİBF, 23(1), 263-286.
• European Central Bank. (2022). Convergence Report. https://www.ecb.europa.eu/pub/convergence/html/index.en.html, (Erişim tarihi: 01.01.2023).
• Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat/en/, (Erişim tarihi: 11.02.2023). Friedman, M & Friedman R. (1980). Free to Choose: A Personal Statement. New York and London: Harcourt.
• Günay A., & Özen A. (2002). Avrupa Birliği’nde Mali Disiplinin Sağlanmasına Yönelik Maastricht Kriterlerinin Anayasal İktisat Perspektifinden Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 66-82.
• Günay, A. (2007). Mali Disiplinin Sağlanmasında Anayasal Denk Bütçe Yaklaşımı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Yayın No: 2007/375.
• Hayek, F. A. Von. (1976). Law, Legislation And Liberty, Vol. 2: The Mirage of Social Justice. Chicago: University of Chicago Press.
• Hayek, F. A. Von. (1978) (2007). Denationalization Of Money. The Institute of Economic Affairs.
• Hepaksaz, E. (2007). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorisi Perspektifinden Anayasal Mali Reform. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(514), 89-109.
• Hobbes, L. (1651) (2016). Leviathan or the Matter, Forme and Power of a Commonwealth Ecclesiastical and Civil: The Original Edition of 1904. Reprint Publishing.
• Işık, A., Sakal, M., Meriç, M. (2010). Anayasal İktisat Teorisi ve Mali Kurallar: Türkiye’de Uygulanabilirliği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 1-25.
• Johnson, M. (2006). The Wicksellian Unanimity Rule: The Competing Interpretations of Buchanan and Musgrave. Journal of the History of Economic Thought, 28(1), 57-79.
• Savaş, V.F. (1997). Anayasal İktisat. İstanbul: Avcıol Basım-Yayın.
• Uludağ, A. (2013). Avrupa Birliği’nde Ekonomik Krize Karşı Önemi Hatırlanan Bir Araç: Aşırı Açık Prosedürü, (Özel Gündem).T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı.