FİNANSAL PİYASALAR İÇİN YENİ NESİL ALTERNATİF BİR FİNANSMAN YÖNTEMİ: KİTLESEL FONLAMA

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 61 - 78, 30.06.2023

Mustafa Çam

https://doi.org/10.46482/ebyuiibfdergi.1310827

Öz

Kitle fonlamasının en belirleyici özelliği geleneksel yatırımcılara başvurmadan ve finansal aracılar kullanmadan internet üzerinden bireylerden toplanan küçük tutarlarda borç temin etme arayışı olmasıdır. Kitle fonlaması çok sayıda kişinin fonlarının bir havuzda toplanarak girişimcilerin projelerinin desteklenmesinde kullanılan bir finansman yöntemdir. Bu yöntem projelerini gerçekleştirmek isteyen girişimcilerin finansman sorununun çözümünde önemi bir alternatiftir. Kitlesel fonlama sisteminde sosyal sorumluluk projesini veya ticari amaçlı iş modelini hayata geçirmek isteyen finansman arayışında olan girişimciler, katkıcı, destek veren, borç sağlayan gibi isimlerle adlandırılan bireysel ya da kurumsal kişiliği olan, kar payı, ürün beklentisi veya faiz getirisi beklentisi olan fon sağlayanlar, yatırımcı ile girişimcileri birbirine bağlama amacı güden aracı niteliği taşıyan Kitlesel fonlama platformları olmak üzere üç taraf söz konusudur. Kitle fonlaması yöntemi birçok ülkede uygulanmakta ve giderek önem kazanmaktadır. Türkiye’de ise 2017 yılında 7061 Sayılı Kanun ile yasal dayanağa kavuşmuştur. 2019 yılında ise SPK tarafından yayımlanan paya dayalı kitle fonlaması tebliği ile yöntemin uygulanmasına ilişkin esaslar belirlenmiştir. 2021’yılında Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayınlanarak yürürlüğe giren “Kitle Fonlama Tebliği” ile birlikte üretim ve teknoloji alanlarında faaliyet gösteren girişimcilere yatırım ve borç yoluyla kaynak sağlanmasının yolu açılmıştır. Bu çalışmada, kitle fonlaması araçları teorik olarak incelenmiş, bağış (yardım) ve ödüle dayalı kitlesel fonlama uygulamaları açıklanmıştır. Kitlesel fonlamanın avantaj ve dezavantajları belirtilmiş ve Dünya ve Türkiye’de bu finansman yönteminin etkinliği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alternatif Finansman Yöntemleri, Kitlesel Fonlama, Girişimci, Yatırımcı

Kaynakça

• Açıkgöz, B., Ayaboğlu, Y & Serap S.(2020). Muhasebe Bakış Açısından Bağış (Yardım) ve Ödüle Dayalı Kitlesel Fonlama. Muhasebe ve Finansman Dergisi – Nisan/2020 (86): 57-78 57 ISSN: 2146-3042 DOI: 10.25095/mufad.710215
• Atsan, N. & Oruç Erdoğan, E. (2015). Girişimciler için Alternatif bir Finansman Yöntemi: Kitlesel Fonlama Crowdfunding . Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 10 (1) , 297-320 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/oguiibf/issue/56487/785420
• Beaulieu, Tanya Y. - Sarker, Suprateek - Sarker, Saonee (2015), “A Conceptual Framework for Understanding Crowdfunding”, Communications of the Association for Information Systems, 37, pp. 1-31.
• Cherowbrier J. (2020). (2020, 6 Kasım). Crowdfunding in Europe, Statistics & Facts, Erişim Adresi: https://www.statista.com/topics/3372/crowdfunding-ineurope/
• Chervyakov, Dmitry - Rocholl, Jörg (2019), “How to Make Crowdfunding Work in Europe”, Policy Contribution, Issue no 6.
• Conker ve Canbaz(2018). Kitle Fonlaması Finansman Yöntemi: Türkiye’de Sistemin Geliştirilmesine Yönelik Öneriler. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2018, 5(2), 119-132 Optimum Journal of Economics and Management Sciences, 5(2), 119-132
• Ergen, M., Lau, J., Bilginoglu, K. (2013). Dağıtık girişimci sermayesi: kitle fonlaması. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın.
• Forbes, H. ve Schafer, D.,(2017), “Guidelines for Successful Crowdfunding”, Procedia CIRP 60, 398-403.
• Freedman, D. M. ve M. R. Nutting (2015). Equity Crowdfunding for Investors-A Guide to Risks, Returns, Regulations, Funding Portals, Due Diligence, and Deal Terms. John Wiley & Sons, Inc., New Jersey.
• Garvey, K., Zhang,B., Ralston, D., Ying, K., Maddock, R., Chen, H., Buckingham, E., Katiforis, Y., Deer. L., Ziegler, T., Shenglin, B., Li, B., Xinwei, Z., Hao, R., Jenweeranon, P., Huang, E. and Zhang, J. (2017a) Cultivating Growth: The 2nd Asia Pacific Region Alternative Finance Industry Report, Cambridge Centre for Alternative Finance. Cambridge University.)
• Gelfond, S.H. ve Foti, A.D. (2012), US$500 And a Click: İnvesting the “Crowdfunding Way”, Journal of Investment Compliance, 13(4), 9-13.
• Giudici, G., Nava, R., Rossi Lamastra, C. ve Verecondo, C. (2012). Crowdfunding: The New Frontierr Financing Entrepreneurship? SSRN Electronic Journal, 1–13. doi:10.2139/ssrn.2157429
• Hemer, J. (2011). A Snapshot on Crowdfunding ( No: R/2). Karlsruhe. https://www.econstor.eu/ bitstream/10419/52302/1/671522264.pdf adresinden erişildi.
• Herdem, Ş. (2014), “Turkey: Girişimcilikte Finansmanin Yeni Yüzü: Kitle Fonlama(Crowdfunding)”,
• Huang, Z., Chiu, C. L., Mo, S., ve Marjerison, R. (2018). The nature of crowdfunding in China: initial evidence. Asia Pacific Journal of Innovation and Entrepreneurship, 12(3), 300-322. doi: 10.1108/APJIE-08-2018-0046/full/html
• IOSCO, Crowd-funding: An Infant Industry Growing Fast, http://www.iosco.org/research/pdf/swp/Crowd-funding-An-Infant-Industry-Growing-Fast.pdf. (07.02.2017).
• İşler, Serhat T. (2014), “Modern Finansmanda Yeni Bir Dönem: Kitlesel Fonlama– Crowdfunding”, https://www.tspb.org.tr/wp-content/uploads/2015/07/TSPBGOSTERGE-GUZ_opt.pdf, (10.02.2020).
• Kilinc, M., Aydin, C. & Tarhan, C. (2022). Türkiye’de sosyal ve dijital girişimcilik: Veri kazıma teknikleriyle kitle fonlaması platformlarının içerik analizi. Acta Infologica, 6(1), 83-97. https://doi.org/10.26650/acin.997640
• Kitlesel Fonlama Derneği, (2017), “Kitlesel Fonlama: Kanun Tasarısı ve İkincil Düzenleme Üzerine Görüş ve Tavsiyeler”, Çalıştay Raporu.
• Küçükgüngör, Aslı, Sermaye Piyasası Hukukunda Erken Aşama Girişimlerin Paya Dayalı Kitle Fonlaması Yoluyla Finansmanı (Kitle Fonlaması), Ankara 2020, s. 22.
• Lukkarinen, A., Teich, J. E., Wallenius, H., ve Wallenius, J. (2016). Success Drivers Of Online Equity Crowdfunding Campaigns. Decision Support Systems, 87, 26-38. doi: 10.1016/j.dss.2016.04.006
• Manavgat, Çağlar (2019), ‘Halka Açık Anonim Ortaklık Tanımı Bakımından Kitle Fonlaması’, Prof. Dr. Sabih Arkan’a Armağan, İstanbul, On İki Levha Yayınları, s. 766.
• Mollick, Ethan (2014). The Dynamics of Crowdfunding: An Exploratory Study”, Journal of Business Venturing, 29, pp. 1-16.
• Onur, M. N., & Değirmenci, Ö. (2015). Crowdfunding – Kitle Fonlaması. İstanbul: T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Çalışma Raporları
• Ordanini, A., Meceli, L., Pizzeti, M., ve Parasuraman, A. (2011). Crowdfunding: Transforming customers into investors through innovative service platforms. Journal of Service Management, 22(4), 443-470
• Proposal For a Regulation of the European Parliament and of the Council on European Crowdfunding Service Providers (ECSP) For Business, 08.03.2018, Explanatory Memorandum, s. 1,, s.e.t. 12.12.2019
• Sancak, İ.E. (2016), “Applicability and Readiness of Crowdfunding in Turkey”, International Journal of Business and Social Science,7(1):99-110.
• Sannajust, A., Roux, F., Chaibi, A. (2014). Crowdfunding in France: A new revolution. Working paper.
• Wang, J. G., Xu, H., Ma, J., Zhang, Y. ve Chen, Zhi (2018). Financing from masses: Crowdfunding in China, Singapur: Springer.
• Ward, C., & Ramachandran, V. (2010, December). Crowdfunding the Next Hit: Microfunding Online Experience Goods. In Workshop on Computational Social Science and the Wisdom of Crowds at NIPS2010 (pp. 1-5)
• World Bank Report, “Crowdfunding’s Potential for the Developing World”, 2013, s. 10, https://documents1. worldbank.org/curated/en/409841468327411701/pdf/840000WP0Box380crowdfunding0study00.pdf.(Erişim Tarihi 27.12.2022
• Valanciene, L. ve Jegeleviciute, S (2013). Valuation of Crowdfunding:Benefits and Drawbacks, 18 (1), 2029-9338.
• Vismara, S. (2016). Equity retention and social network theory in equity crowdfunding. Small Business Economics, 46(4), 579-590. doi: 10.1007%2Fs11187- 016-9710-4
• Vural, A. “Girişimciler İçin Yeni Nesil Bir Finansman Modeli “Kitle Fonlaması - Crowdfundıng”: Dünya Ve Türkiye Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme ve Model Önerisi”, Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2019.
• Vural, A., Doğan, D.U. (2019). Girişimcilik finansmanında yeni bir model: Kitle fonlaması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 88-100.
• Yakar, Soner ve Yılmaz S.Kandır. (2020). Türkiye’de Paya Dayalı Kitle Fonlaması İçin Bir Vergi Teşviki Önerisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kayseri.
• Zheng, Haichao, Dahui Li, Jing Wu, and Yun Xu. (2014). “The Role of Multidimensional Social Capital in Crowdfunding: A Comparative Study in China and US.” Information & Management 51(4):488–96.
• http://www.mondaq.com/turkey/x/345614/Corporate+Commercia l+Law/Giriimcilikte+Finansmanin+Yeni+Yz+Kitle+Fonlama+Crowdfu nding, Erişim tarihi: 04.04.2017
• https://www.newslabturkey.org/2022/07/29/cebi-dunyada-kitle-fonlama-mevzuatini-hayata-geciren-ilk-10-ulkeden-biriyiz/ Erişim Tarihi 18.12.2022
• https://btm.istanbul/blog/kitle-fonlamasi-nedir-neden-onemlidir/Erişim Tarihi 18.12.2022
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211027-3.htm (Erişim Tarihi 27.08.2022).
• https://www.startupnedir.com/crowfundingkitle-fonlamasi/ Erişim Tarihi 23.12.2022
• https://spk.gov.tr/sirketler/kitle-fonlama-platformlari/listeye-alinan-platformlar