MOBBİNG: ŞANLIURFA KADIN SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 7, 101 - 117, 24.01.2021

Kasım Kaya

Öz

Mobbing çok eski olmakla birlikte son zamanlarda üzerinde önemle durulan ve araştırmalara konu olan bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışma ortamlarında psikolojik taciz, yıldırma ve psikolojik şiddet olarak adlandırılan mobbing son dönemlerde özellikle sağlık çalışanlarının karşı karşıya kaldığı bir durum olarak literatürde yer almaktadır. İşyerinde karşılaşılan moobing davranışları konusunda yapılan çalışmalarda mobbing davranışlarına maruz kalmada, cinsiyetin etkisi olup olmadığı tartışılmakla birlikte yapılan çalışmaların önemli bir kısmında bu sorunla kadınların, erkeklere göre daha yaygın ve düzenli biçimde karşı karşıya kaldıkları ve erkeklere oranla daha büyük sorunlar yaşadıkları belirtilmektedir. Kadın çalışanlara yönelik mobbingin göreceli nedeni çalışan olmalarından daha çok kadın olmalarından ileri gelmektedir. Konu bu açıdan ele alındığında, kadın çalışanlara yönelen mobbing eylemleri, bir anlamda toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlik ve ayrımcılıktan kaynaklı bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda, işyerinde mobbing kurbanı olan kadınların demografik özellikleri, çalışma yaşamında kadınlara yönelik gerçekleşen mobbing eylemleri, bu eylemlerin ortaya çıkma nedenleri, eylemlerin kadın çalışanlar üzerindeki etkilerinin irdelenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, kadın sağlık çalışanlarının demografik faktörleri bağlamında mobbinge maruz kalmalarında farklılık olup olmadığını belirlemektir. Hazırlanan anket Şanlıurfa’da sağlık sektöründe görev yapan 384 kadın çalışana gönüllü katılımlı olarak uygulanmıştır. Anket çalışması sonucunda elde edilen veriler, SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada ölçeğin tek boyutluluk özelliğini araştırmak amacıyla Faktör Analizinden yararlanılmıştır. Güvenilirliğin belirlenmesi için Cronbach Alpha Testinden yararlanılmıştır. Mobbing açısından medeni durum bağlamında farklılığın olup olmadığını belirlemek amacıyla T-testi yapılmıştır. Mobbing açısından eğitim durumu, yaş ve gelir durumu bağlamında bir farklılığın bulunup bulunmadığını belirlemek amacıyla Anova Testi analizinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, eğitim düzeyi bağlamında, mobbinge maruz kalmalarında bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Sağlık, Kadın Çalışanlar

Kaynakça

• Alkan, E., Yıldız, S.M. ve Bakır, M. (2011). Mobbingin Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Tükenmişliği Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 270-280.
• Arslan, B., ve Nur, E. (2018). Teknolojinin Yeni Çocuğu: K Kuşağı. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 329-347.
• Asunakutlu, T., ve Safran, B. (2006). Örgütlerde Yıldırma Uygulamaları (Mobbing) ve Çatışma Arasındaki İlişki. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(2), 111-129.
• Atman, Ü. (2012). İşyerinde Psikolojik Terör: Mobbing. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 3, 157-174.
• Aytaç, S., ve Dursun, S. (2013). Çalışma Hayatında Kadına Yönelik Şiddet: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 71(1), 67-78.
• Chappell D ve Di Martino V.(2006). Violence at Work, International Labour Organization, Third Edition, Geneva.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing: İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri. Timaş Yayınları.
• Davenport, N., Schwartz, R. D., ve Elliott, G. P., (2003), “Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz”, Çev.: Osman Cem Önertoy, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Einarsen, S. (2000). Harassment and Bullying at Work: A Review of the Scandinavian Approach. Aggression and Violent Behavior, 5,(4), 379-401.
• Gökçe, A. T. (2006). İşyerinde Yıldırma: Özel ve Resmi İlköğretim Okulu Öğretmen ve Yöneticileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gündüz, H. B., ve Yılmaz, Ö. (2008). Ortaöğretim Kurumlarında Mobbing (Yıldırma) Davranışlarına İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşleri (Düzce İl Örneği). Milli Eğitim Dergisi, 179(2), 269-282.
• Güngör, M. (2007). Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz Olgusu: Türkiye'de Hizmet Sektörüne İlişkin Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• International Labor Organization (2017).
• Karavardar, G. (2009). İş Yaşamında Psikolojik Yıldırma ve Psikolojik Yıldırmaya Direnç Gösteren Kişilik Özellikleri İle İlişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, K., Arslan, B. ve Küçük, F. (2018). Mobbingin Kompulsif Satın Alma Davranışına Etkisi: Kadın Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Uygulama. Journal of Current Researches on Social Sciences, 8(4), 273-296.
• Kaya, K., Küçük, F. & Arslan, B. (2017). Eğitimcilerde Tükenmişlik Sendromu ve Kurumsal Bağlılık. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Kingma, M., (2001), “Workplace Violence in the Health Sector: A Problem of Epidemic Proportion”, International Nursing Review, 48, 129-130.
• Koçak, O. ve Hayran, N. (2011). Çalışma hayatında kadına yönelik taciz (mobbing): Kocaeli- Körfez ilçesi örneği, Sözlü Bildiri, Uluslararası 9. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 23-25 Haziran, Saraybosna, Bosna Hersek.
• Küçük, F., & Nur, E. (2019). Sanal Kaytarma Davranışları İle İş Verimliliği Arasındaki İlişki: Harran Üniversitesi'nde Çalışan Akademik Ve İdari Personel Üzerine Bir Araştırma. Journal of International Social Research, 12(66), 1102- 1116.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and Psychological Terror at Workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119-126.
• MacIntosh, J., Wuest, J., Gray, M. M., ve Aldous, S. (2010). Effects of Workplace Bullying on How Women Work. Western Journal of Nursing Research, 32(7), 910-931.
• Murray, J. S. (2009). Workplace Bullying in Nursing: A Problem That Can't Be Ignored. Medsurg Nursing, 18(5), 273.
• Nur, E., Arslan, B. & Küçük, F. (2020). Teknoloji ve…, Editörler: Aztimur, H. & Arslan B., Bölüm Adı: Sanal Kaytarma Davranışları ile Çevrimiçi Satınalma Davranışları Arasındaki İlişki: Kadın Sağlık Çalışanlar Üzerine Ampirik Bir Çalışma. SRA Academic Publishing: Lithuania
• Olweus, D. (1993). Bullying at School What We Know and What We can Do, Oxfort, Blackwell.
• Pillinger, J. (2017). Violence and Harassment against Women and Men in the World of Work.
• Quine, L. (2001). Workplace bullying in nurses. Journal of health psychology, 6(1), 73-84.
• Tınaz, P. (2011), İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul, Beta Yayınları.
• Tutar, H.(2004), İşyerinde Psikolojik Şiddet, Platin Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım, D., ve Yıldırım, A. (2010). Sağlık Alanında Çalışan Akademisyenlerin Karşılaştıkları Psikolojik Şiddet Davranışları ve Bu Davranışların Etkileri. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 30(2), 559-570.