İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Okuma ve Problem Çözme Becerilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Uşak İli Örneği

Yıl 2022, Sayı: 47, 26 - 40, 03.01.2023

Perihan ŞARA HÜRSOY İbrahim KARADEDELİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, Uşak ilindeki ilkokulların 4. sınıflarında okuyan öğrencilerin eleştirel okuma
beceri düzeyleri ile problem çözme becerilerinin cinsiyet, ailenin sosyoekonomik düzeyi, ailenin
eğitim düzeyi, öğrencinin bilgisayar ve tablet kullanma sıklığı gibi değişkenlere göre incelemek
ve öğrencilerin eleştirel okuma becerileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkiyi belirlemektir.
Araştırmanın verileri, 12 ilkokuldaki 466 öğrenciden toplanmıştır. Verilerin toplanması aşamasında,
öğrencilerden kişisel bilgilerini toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Eleştirel Okuma
Beceri Ölçeği ve Çocuklar İçin Problem Çözme Envanteri uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizinde,
aritmetik ortalama, standart sapma, ANOVA Testi, Tukey Testi, korelasyon ve regresyon analizi
gibi analiz yöntemlerinden faydalanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre, öğrencilerin eleştirel
okuma becerisi yüksek, problem çözme becerisi ise orta düzeyde çıkmıştır. Dördüncü sınıf öğrencilerinin
eleştirel okuma beceri düzeyi ile problem çözme beceri düzeyi arasında orta düzeyde
anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, eleştirel okuma becerisi, problem çözme becerisi, 4. sınıf öğrencileri

Kaynakça

• Akar, C., Başaran, M., & Kara, M. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerisinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies Dergisi, 11(3), 1–14.
• Akyol, A. (2011). Türkçe dersi öğretim programında eleştirel okuma [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Alisinanoğlu, F. (2003).Çocukların denetim odakları ve algıladıkları anne tutumları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 96–107.
• Arıcı, A. F. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma durumları [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi sosyal bilimler Enstitüsü.
• Aybek, B., & Ekinci, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 816–827
• Aybek, B., & Tümkaya, S. (2008). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin sosyo-demografik özellikler açısından incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 387–402.
• Basmaz, I., & Kutlu, Ö. (2021). Eleştirel düşünme eğilimlerinin okuduğunu anlama, öğrenci, aile ve ev ortamı değişkenleri bağlamında incelenmesi. Dijital Ölçme ve Değerlendirme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 100–118.
• Beşer, A., & Kıssal, A. (2009). Critical thinking disposition and problem solving skills among nursing students. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(3), 88–94.
• Bingham, A. (1983). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. (A. Ferhan Oğuzkan, Çev.). MEB Basımevi.
• Bulut Serin,N., & Derin,R. (2008). İlköğretim öğrencilerinin kişilerarası problem çözme becerisi algıları ve denetim odağı düzeylerini etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1–18
• Çam, B. (2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cenkseven, F., & Akar-Vural, R. (2006). Ergenlerin düşünme gereksinimi ve cinsiyetlerine göre problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 25, 45–53.
• Çifçi, M. (2006). Eleştirel okuma. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 54(1), 55–80.
• Cüceloğlu, D. (1995). İyi düşün doğru karar ver (10. baskı). Sistem Yayıncılık. Demir, R., & Kan, M. O. (2017). 7. Sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 666–682. [CrossRef]
• Eğmir, E., & Ocak, G. (2017). Eleştirel düşünme öğretim programının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisi ve öz değerlendirme düzeylerine etkisi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 5, 138–156
• Erdem, A. R., & Yazıcıoğlı, A. (2014). Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. 6. Uluslararası eğitim Araştırmaları kongresi. Ankara.
• Eroğlu, E. (2001). Ailenin çocuklarda problem çözme yeteneğinin gelişmesi üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, M., & Çam Aktaş, B. (2013). Eleştirel okuma ve görsel okuma arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3(6), 32–45.
• Hatay Polat, R. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bazı sosyo-demografik özellikleri ve düşünme ihtiyacına göre problem çözme becerilerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kanbay, Y. (2013). Hemşirelik öğrencilerine verilen eleştirel düşünme eğitiminin problem çözme becerisi üzerine etkisi [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kantek, F., Öztürk, N., & Gezer, N. (2010). Bir sağlık yüksekokulunda öğrencilerin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Antalya.
• Karadeniz, A. (2014). Eleştirel okuma özyeterlilik algısı ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 113 –140. [CrossRef]
• Karadüz, A. (2010). Dil becerisi ve eleştirel düşünme. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 1566–1593.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler (28. basım). Nobel Yayıncılık.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Kutlu, Z. S. (2014). Lise 9. sınıf öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin problem çözme becerisi ve boyun eğici davranışları ile ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2015). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation (5th ed). Taylor & Francis Group.
• Özden, Y. (2008). Öğrenme ve öğretme (13. baskı). Pegem Yayıncılık.
• Özmutlu, P., Gürler, İ., Kaymak, H., & Demir, Ö. (2014). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 9(3), 1121–1133.
• Polat, Ö., & Yağbasan, Ş. (2019). 60–72 aylık çocukların sosyal problem çözme becerileri ile ilkokula hazır bulunuşluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(4), 869–891
• Polat, R. H. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bazı sosyo-demografik özellikleri ve düşünme ihtiyacına göre problem çözme becerilerinin incelenmesi [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi.
• Potur, Ö. (2014). Ortaokul Türkçe derslerinde eleştirel okuryazarlık eğitimi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Sadioğlu, Ö., & Bilgin, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile cinsiyet ve anne-baba eğitim durumu arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 7(3), 814–822
• Saracaloğlu, A. S., Bozkurt, N., & Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(12)
• Saracaloğlu, A. S., & Kanmaz, A. (2012). Eğitim fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerine genel bir bakış. New World Publishing Sciences Academy.
• Serin, O., Serin, B. N., & Saygılı, G. (2010). İlköğretim düzeyindeki çocuklar için problem çözme envanterinin (ÇPÇE) geliştirilmesi. İlköğretim Online Dergisi, 9(2), 446–458.
• Sezen, G., & Paliç, G. (2011). Lise öğrencilerin problem çözme becerisi algılarının belirlenmesi. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications’da sunulmuş bildiri. Antalya.
• Sungur, N. (1992). Yaratıcı düşünce (1. basım). Acar Matbaacılık. Türkmen, N. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Türnüklü, E. B., & Yeşildere, S. (2005). Problem, problem çözme ve eleştirel düşünme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 107–123.
• Ülküer, N. S. (1988). Çocuklara problem çözme becerisi nasıl kazandırılır? Yaşadıkça Eğitim.
• Ünal, F., & Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik Özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Egitimi Dergisi, 2(6), 33–42.
• Uyar Aydın, C., & Balkan, S. (2022). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma sıklığı ile eleştirel okumabecerileri arasındaki ilişki. SDU International Journal of Educational Studies, 9(1), 17–28
• Vatansever Bayraktar, H., Doğan, M. C., & Toy, S. (2018). İlkokul öğrencilerinin probelem çözme becerilerinin incelenmesi. Sobider, 5(7), 195–215
• Yazgan, Y., & Bintaş, J. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri: Bir öğretim deneyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 210–218.
• Yıldırım, A. (2011). Eleştirel pedagoji. Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, H. İ., & Yalçın, N. (2008). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 165–187.
• Yurtseven, R., & Ocak, G. (2021). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Alan Araştırmaları Dergisi, 10(1), 16–34.