Sözleşmeli Öğretmenlerin Psikolojik Tacize Maruz Kalma Durumları: Nitel Bir Araştırma

Yıl 2022, Sayı: 47, 108 - 117, 03.01.2023

Mahfuz Güran Rasim Tösten

https://doi.org/10.5152/AUJKKEF.2022.857607

Öz

Öğretmen atamalarında çeşitli kadro türleri bulunmaktadır. Bu kadroların öğretmenlerde nasıl bir
yansımasının olduğu açıkça bilinmemektedir. Bu araştırma sözleşmeli kadroyla ataması yapılan
ve kadro türünden dolayı psikolojik tacize maruz kaldığını düşünen öğretmenlerin konuyla ilgili
görüşlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma nitel yöntemli olup durum çalışması olarak
desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilmiş 11 sözleşmeli
öğretmen oluşturmaktadır. Sözleşmeli kadro türünden dolayı psikolojik taciz altında olduğunu
düşünen öğretmenler çalışma grubunda ölçüt olarak belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak
araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin
toplanmasında ses kaydı alınarak görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle
çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; sözleşmeli öğretmenler kadro durumlarından
dolayı psikolojik tacize uğradıklarını, tacizi uygulayanların büyük çoğunluğunun yöneticiler olduğu,
yasal dayanaklar ile tacize kılıflar arandığı, mağdurun işten atılma korkusu nedeniyle yasal haklarını
arayamadığı gibi görüşler ortaya çıkmıştır. Öğretmenler, psikolojik tacizin meslekten soğuma,
işten ayrılma niyeti, stres, sağlık sorunları ve performans düşüklüğü gibi olumsuz durumlara
neden olduğuna dair görüş belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Sözleşmeli Öğretmen, Psikolojik Taciz, Kadro türü

Kaynakça

• Altıntaş, F. F., & Karakaya, A. (2016). Öğretmenler açısından hukuksal farkındalığın psikolojik tacize etkileriKarabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 177-201.
• Atman, Ü. (2012). İşyerinde psikolojik terör: Mobbing. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 3(1), 157–174.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 231–274.
• Cardinell, C. (1980). Teacher burnout: An analysis. Journal of Action in Teacher Education, 4(2), 9–10.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing, işyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri. Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 269–286.
• Coyne, I. T. (1997). Sampling in qualitative research. Purposeful and theoretical sampling; merging or clear boundaries? Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623–630. (doi:[CrossRef]).
• ÇSGB. (2017). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing) bilgilendirme rehberi. 4.Baskı çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı. Çalışma Genel Müdürlüğü.
• Demirer, D. K. (2012). Eğitimde piyasalaşma ve öğretmen emeğinde dönüşüm. Çalışma ve Toplum, 1, 167–186.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1996). Strategies of qualitative inquiry. Sage Publications.
• Dictionary, O. (2000). Oxford advanced learner’s dictionary. Oxford Press.
• Gün, H. (2009). Çalışma Ortamında psikolojik taciz: İşyeri sendromu (mobbing/ bullying). Lazer Yayınları.
• Gupta, N. (1981). Some sources and remedies of work stress among teachers (pp. 2–11). National Institute of Education. (ERIC Document Reproduction Service No. ED21496)
• Gürcüoğlu, S. (2019). Milli eğitim bakanlığı sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının kamu politikası açısından değerlendirilmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(37), 26–48. [CrossRef]
• Işıkhan, V. (2016). Çalışanlarda tükenmişlik sendromu. In Ç. T. Sendromu, M. Gülhan, Ü. & Yılmaz (Eds.), Akciğer kanserinde destek tedavisi içinde (ss. 366–391). TÜSAD eğitim kitapları Serisi.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. 10. Basım. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kırel, Ç. (2008). Örgütlerde psikolojik taciz (mobbing) ve yönetimi. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Koç, M., & Bulut, H. U. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinde mobbing: Cinsiyet yaş ve lise türü değişkenleri açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1).
• Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119–126. [CrossRef]
• Leymann, H., & Gustafsson, A. (1996). Mobbing at work and the development of post traumatic stress Disordes. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 251–275. [CrossRef]
• Liamputtong, P. (2013). The science of words and the science of numbers. Research method in health: Foundations for evidence-based practice. South Melbourne.
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage Publications.
• Sert, G., Kurtoğlu, M., Akıncı, A., & Seferoğlu, S. S. (2012). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen araştırmalara bir bakış: Bir içerik analizi çalışması. Akademik Bilişim, 1(3), 1–8.
• Tetik, S. (2010). Mobbing kavramı: Birey ve örgütlerde açısından önemi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi, 12(18), 81–89.
• Tınaz, P. (2008). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing) (2. Basım). Beta Basım A.Ş.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük (11. Baskı). Atatürk kültür, dil ve tarih yüksek kurumu Yayınları.
• Yaman, E. (2009). Yönetim psikolojisi açısından işyerinde psikoşiddetmobbing. Nobel Yayıncılık.
• Yaman, H., & Erdoğan, Y. (2007). Internet kullanımının Türkçeye etkileri: Nitel bir araştırma. Journal of Language and Linguistic Studies, 3(2), 237–249.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.