The Effect of Teachers' Participation in Decision Making on Organizational Justice Perceptions

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 10, 25.03.2019

Müslim Alanoğlu , Zülfü Demirtaş

Öz

The aim of
this study is to determine the effects of teachers' participation in decision
making on organizational justice perceptions. The population of the study
consisted of 3194 high school teachers working in the city center of Mersin in
the 2017-2018 academic year. The sample of the study consisted of 561 teachers
selected from this universe by simple random sampling method. The findings of
the research showed that teachers’ participation in decision making was “mostly”
in the clan decision, “sometimes” in the student affairs and academic decisions
and “rarely” in the school management dimension. Teachers' perceptions of
organizational justice are also “agree” level. In addition, there was a
positive and moderate relationship between the teachers' perception of
organizational justice and clan decisions, student affairs and academic
decisions and school management dimensons. Finally, the student affairs and
academic decisions was the dimension that affects teachers' perception of
organizational justice at the highest level. This dimension was followed by ”clan
decisions” and “school management dimensions”, respectively. These three
dimensions together explained 32% of teachers' perceptions of organizational
justice. The findings of the study were compared with the literature and some
suggestions were developed with the results obtained.

Anahtar Kelimeler

Teacher, participation in decision making, organizational justice

The Effect of Teachers' Participation in Decision Making on Organizational Justice Perceptions

Öz

Bu
araştırmanın amacı öğretmenlerin karara katılma durumlarının örgütsel adalet
algıları üzerindeki etkilerini belirlemektir. Söz konusu araştırmanın evrenini
2017-2018 eğitim-öğretim yılında Mersin il merkezinde görev yapan 3194 lise
öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise bu evrenden basit
seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 561 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma
bulguları, öğretmenlerin zümre
kararları boyutunda “çoğunlukla”, öğrenci işleri ve akademik kararlar boyutunda
“bazen”, okul yönetimi boyutunda ise “nadiren” düzeyinde kararlara
katıldıklarını göstermektedir. Öğretmenlerin örgütsel adalete yönelik algıları ise
“katılıyorum” düzeyindedir. Ayrıca
öğretmenlerin örgütsel adalet algısı ile zümre kararları, öğrenci işleri ve akademik kararlar ve
okul yönetimi boyutu ortalamaları arasında pozitif ve orta düzeyde ilişki vardır.
Son olarak, öğrenci işleri ve akademik kararlar boyutu öğretmenlerin örgütsel
adalet algısını en yüksek düzeyde etkileyen boyuttur. Bu boyutu sırası ile “zümre
kararları” ve “okul yönetimi” boyutları takip etmektedir. Bu üç boyut birlikte öğretmenlerin
örgütsel adalet algısının %32’sini açıklamaktadır. Araştırmanın bulguları
alanyazın ile karşılaştırılarak tartışma oluşturulmuş ve elde edilen sonuçlarla
birlikte bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, karara katılma, örgütsel adalet

Kaynakça

• Açıkgöz, A. (2009). Okul yöneticilerinin çaltışma yönetim stilleri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Ada, S. ve Baysal, Z. N. (2012). Türk eğitim sistemi ve etkili okul yönetimi (2. baskı). Ankara, Pegem Akademi.
• Aksay, O. (2005). Ortaöğretim okullarında karara katılma ve öğretmen morali. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Alanoğlu, M. ve Demirtaş, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 49 (49), 1-16.
• Altınkurt, Y. and Yılmaz, K. (2010). Examining the relationship between management by values and organizational justice by secondary school teachers’ perceptions. Educational Administration: Theory and Practice, 16(4), 463-484.
• Aslan, Z. ve Özkoç, A. G. (2015). Örgütsel adalet. D. Küçükaltan, Ş. A. Tülek ve G. Ç. Gürkan (Editörler), Örgütsel davranışta güncel konular (3. baskı). Ankara, Detay Yayıncılık, s.145-162.
• Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi (9. baskı). Ankara, Hatipoğlu Basım ve Yayın.
• Aydın, M. (2013). Eğitimde örgütsel davranış (1. baskı). Ankara, Gazi Kitabevi.
• Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 29-62.
• Başaran, A. (2017). Öğretmenlerin karara katılma durumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. (Proje), Yıldız teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Başyiğit, F. (2009). Öğretmenlerin karar alma sürecine katılım düzeylerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ile ilişkisi. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Beugr, C. D. (2002). Understanding organizational justice and its impact on managing employess: an African perspective. International Journal of Human Resource Management, 13(7), 1091-1104.
• Bradberry, T. and Tatum, B.C. (2002). Seeking justice in organizations: the time is now. Symposium presented at the 2nd Biannual International Conference on Personal Meaning on Freedom, Responsibility, Justice, July, Vancouver, Canada.
• Bogler, R. ve Somech, A. (2005). Organizational citizenship behavior in school. How does it relate to participation in decision making? Journal of Educational Administration, 43(5), 420-438.
• Bursalıoğlu, Z. (2012). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (17. baskı). Ankara, Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (16. baskı). Ankara, Pegem Akademi.
• Cohen-Charash, Y. and Spector, P. E. (2001). The role of justice in organizations: a meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 86(2), 278–321.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O. L. H. and Yee Ng, K. (2001). Justice at the millennium: a meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psyhology, 86(3), 425-445.
• Cropanzano, R., Bowen D. E. and Gilliland, S. W. (2007). The management of organizational justice. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları (4. baskı). Ankara, Pegem Akademi.
• Demirtaş, Z. ve Alanoğlu, M. (2015). Öğretmenlerin karara katılımı ve iş doyumu arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 83-100.
• Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Duze, C.O. (2011). Students’ and teachers’ participation in decision-making and impact on school work and school internal discipline in Nigeria. African Research Review, 5(2), 200-214.
• Eberlin, R. J. and Tatum, B. C. (2005). Organizational justice and decision making: when good intentions are not enough. Management Decision, 43, 1040–1048.
• Eberlin, R. J. and Tatum, B. C. (2008). Making just decisions: organizational justice, decision making, and leadership. Management Decision, 46(2), 310-329.
• Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (15. baskı). İstanbul, Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Eriş, H., Kayhan, H., Baştaş, M. ve Gamar, C. (2017). Teacher and administrative staff views on teachers’ participation in decision making process. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 3(11), 7411-7420.
• Giderler Atalay, C. (2015). Örgütsel adalet. N. Derya ERGUN ÖZLER (Editör). Örgütsel davranışta güncel konular. Bursa, Ekin Basın Yayın Dağıtım, s. 41-64.
• Gılıç, F. (2015). Öğretmenlerin karar verme sürecine katılma düzeyleri, okul kültürü ve öğretmenlerin değişime hazır olma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Greenberg, J. (1990). Organizational justice: yesterday, today and tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Gürkan, M. (2006). Mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin karara katılma durumları.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hoy, W. K. and Miskel, C. G. (2010). Educational administration theory, research and practice. (S.Turan, çev.edt.). Ankara, Hatipoğlu Yayınları. İçerli, L. (2009). Örgüt yapısı ve örgütsel adalet arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
• Jiang, Z., Gollan, P. J. and Brooks, G. (2015). Relationships between organizational justice, organizational trust and organizational commitment: a cross-cultural study of China, South Korea and Australia. The International Journal of Human Resource Management, 28(7), 973–1004.
• Jones, R. E. (1997). Teacher participation in decision-making-its relationship to staff morale and student achievement. Education, 1, 118-123.
• Kalay, F. (2016). İşletmelerde örgütsel adaletin işgören performansı üzerindeki etkisi: teorik bir inceleme. Kastamonu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, 147-158.
• Karavardar, G. (2015). Örgütsel adaletin iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26), 139-150.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (21. baskı). Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Kıranlı Güngör, S. ve Potuk, A. (2018). Teachers’ perceptions of mobbing, organizational justice, and organizational silence and interrelatedness. Hacettepe University Journal of Education, 33(3), 723-742.
• Kipkoech, L. C. and Chesire, S. (2011). The levels of teachers’ involvement in managerial decision making in schools in Kenya. Problems of Education in the 21st Century, 34, 79-87.
• Kiprop, C. J. and Kandie, S. J. (2012). An investigation into teacher participation in decision making in public secondary schools in Kenya: a case of baringo district. Elixir Educational Technology, 53, 11824-11828.
• Köklü, M. (1994). Ortaöğretim okullarında öğretmenlerin kararlara katılımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Köklü, M. (2012). Ortaöğretim okulları öğretmenlerinin kararlara katılma durumları, katılma istekleri, iş doyumları, çatışmaları yönetme biçemleri. Eğitim ve Bilim, 37(165), 208-223.
• Köse, A. ve Uzun, M. (2018). The relationship between work engagement and perceived organizational justice. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(3), 483-528.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. T. ve Öncel, A. (2017). Examining the relationship between teachers' organizational justice perceptions and organizational cynicism levels. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-14.
• Kuş, E. (2009). Nicel-nitel araştırma teknikleri (3. baskı). Ankara, Anı Yayıncılık.
• Lau, W. (2014). Employee’s participation: a critical success factor for justice perception under different leadership styles. Journal of Management Policies and Practices, 2(4) 53-76.
• Lyu, X. (2016). Effect of organizational justice on work engagement with psychological safety as a mediator: evidence from China. Social Behavior and Personality, 44 (8), 1359-1370.
• Memişoğlu, S. P. (2013). Okulda yönetim süreçleri, Niyazi Can (Editör). Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (1. baskı,) Ankara, Pegem Akademi, s. 128-155.
• Michailidis, E. and Banks, A. P. (2016). The Relationship between burnout and risk-taking in workplace decision-making and decision-making style. Work & Stress, 30(3), 278-292.
• Moorman, R. H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: do fairness perceptions ınfluence employee citizenship? Journal of Applied Psychology, 76(6), 845-855.
• Mosheti, P. A. (2013). Teacher participation in school decision-making and job satisfaction as correlates of organizational commitment in senior schools in botswana. Unpublished Phd dissertations. Andrews University.
• Nezam, M. H. K., Boroujeni, N. C. and Veshaghi, M. R. (2015). Analysis of organizational justice (OJ) in relation to participation in decision-making and organizational citizenship behavior (OCB). International Conference on Management and Humanities.
• Ölçüm, D. ve Titrek, O. (2015). The Effect of school administrators’decision-making styles on teacher job satisfaction. Procedia Social and Behavioral Sciences, 197, 1936-1946.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Özdoğru, M. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma durumları ve istekleri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2013). Örgütsel davranış (6. baskı). Bursa, Ekin Yayın Dağıtım.
• Polat, S. ve Kazak, E. (2014). Okul yöneticilerinin kayırmacı tutum ve davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(1), 71-92.
• Puncreobutr, V. and Kuedsuwan, S. (2016). The Relationships between organizational justice and organizational effectiveness of subdistrict good schools in eastern region of Thailand. (Acces: 18.02.2019). https://ssrn.com/abstract=2777917.
• Somech, A. (2010). Participative decision making in schools: a mediating moderating analytical framework for understanding school and teacher outcomes. Educational Administration Quarterly, 46(2), 174-209.
• Taşdan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organizational justice scales' adaptation to turkish. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 33(150), 87-96.
• Taş, A. (2010). Öğretmenlerin iş değerlerinin örgütsel adalet algılarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 211-222.
• Taylor, D. L. and Bogotch, I. E. (1994). School-level effects of teachers’ participation in decision making. Educational Evaluation of Policy Analysis, 16(3), 302-319.Titrek, O. (2009). Okul Türüne Göre Okullardaki Örgütsel Adalet Düzeyi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 551-573.
• Turgut, B. (2010). Anadolu liselerinde çalışan öğretmenlerin karar verme sürecine katılma düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Ünlü, Y., Hamedoğlu, M. A. ve Yaman, E. (2015). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 140-157.
• Wadesango, N. (2012). The Influence of teacher participation in decision-making on their occupational morale. Journal of Social Sciences, 31(3), 361-369.Yavuz, Y. (2004). Okulda yönetime ve karara katılma. Eğitim Bilim Toplum, 2(6), 46-57.
• Yıldırım, B. (2014). Yönetim süreçleri, Vehbi Çelik (Editör). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (7. baskı). Ankara, Pegem Akademi Yayıncılık, s. 104-122.
• Yürür, S. (2008). Örgütsel adalet ile iş tatmini ve çalışanların bireysel özellikleri arasındaki ilişkilerin analizine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 295-312.