An Investigation of the Concept of Program Literacy in the Context of Applicability and Functionality of Educational Program

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 85 - 97, 15.12.2019

Sera Karagülle Emine Varki Ebru Hekimoğlu

Öz

It is considered that an
individual, who is a social entity, must acquire the literacy skills that are
at the beginning of the basic concepts in order to fully participate in the
social life and meet the vital needs in the best way. The programs used in
education are the guides that are developed in accordance with the needs in
order to gain the knowledge, skills, values and attitudes in the desired
direction and that ensuring the learning-teaching processes are realized on a
regular basis. It can be said that the educational program literacy is related
to the ability to examine, understand, plan and use programs, and also the
basic professional skills to be employed by teacher and teacher candidates. As
a result of the literature review, it was concluded that there were not many
studies on the functionality and applicability of educational program literacy.
In this study, it is aimed to explain, define the concept of literacy in
education program and examine it in the context of the applicability and
functionality of literacy in education program in light of other types of
literacy. Therefore, literature review method was used in this study in an
effort to make theoretical explanations about the concept of program literacy
in relation with the indicators of program literacy, and the applicability and
functionality of the program. It is thought that the applicability and
functionality of the program can be used in all dimensions as the teachers'
mastery of the programs will increase with the program literacy skills. For
this reason, pre-service and in-service trainings should ensure that teachers
and teacher candidates can become program literate.

Anahtar Kelimeler

Programı okuryazarlığı, programın uygulanabilirliği

An Investigation of the Concept of Program Literacy in the Context of Applicability and Functionality of Educational Program

Öz

Sosyal bir varlık olan bireyin, toplumsal yaşantıya tam
anlamıyla katılabilmesi ve yaşamsal ihtiyaçlarını en iyi şekilde
karşılayabilmesi için temel kavramların başında gelen okuryazarlık becerisini
kazanması gerektiği düşünülmektedir. Eğitimde kullanılan programlar, istendik
yönde bilgi, beceri, değer ve tutumların kazanımını sağlamak amacıyla
ihtiyaçlara göre geliştirilen ve öğrenme-öğretme süreçlerinin düzenli olarak
gerçekleşmesini sağlayan kılavuzlardır. Eğitim programı okuryazarlığı,
programları inceleme, anlama, planlama ve kullanma yeterliliğine sahip olma ile
ilgili olup, öğretmen ve öğretmen adaylarında bulunması gereken temel mesleki
becerileri kapsadığı söylenebilir. Yapılan bu araştırmada eğitim programı
okuryazarlığının işlevselliği ve uygulanabilirliği konusunda ilgili alanyazın
taraması sonucunda çok fazla çalışmanın yapılmadığı neticesine ulaşılmıştır. Bu
araştırmada, eğitim programı okuryazarlığı kavramının açıklanması,
tanımlanması, diğer okuryazarlık türleri ışığında eğitim programı okuryazarlığının
uygulanabilirliği ve işlevselliği bağlamında incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu
durumda çalışmada program okuryazarlığı kavramı, program okuryazarlığının
göstergeleri, programın uygulanabilirliği ve işlevselliği ile olan ilişkisine
yönelik kuramsal açıklamalar yapılabilinmesi için alan yazın taraması
yönteminden yararlanılmıştır. Program okuryazarlığı becerisi sayesinde
öğretmenlerin programlara yönelik hâkimiyetleri artacağından, programın
uygulanabilirliğinin ve işlevselliğinin tüm boyutlarda kullanılabileceği
düşünülmektedir. Bu nedenle verilecek hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimler,
öğretmen ve öğretmen adaylarının birer program okuryazarı olmalarını
sağlayabilmelidir.

Kaynakça

• Acat, M., & Kılıç, A. (2007). Öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmen yetiştirme programlarındaki derslerin gereklilik ve işevurukluk düzeyi. Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 21-37.Adıgüzel, A. (2005). Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde öğretmen niteliklerinde yeni bir boyut bilgi okuryazarlığı. Milli Eğitim Dergisi, 167.Akkoyunlu, B., & Kurbanoğlu, S. (2001). Öğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 81-88.Akkoyunlu, B., & Kurbanoğlu, S. (2002). Bilgi okuryazarlığı: Bir ilköğretim okulunda yürütülen uygulama çalışması. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 16, 20-40.Akkuzu, D., & Şen, Ü. (2017). Ortaöğretim 12.sınıf müzik dersi öğretim programının işlevselliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 61, 98-116.Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlıklar. Ankara: Anı.Arık, B., Bostancı, N., Çağan, K., İlhan V., & Uysal, M. (2006). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretim programı ve kılavuzu. Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu ve RTÜK Kurulu. 5-99.Arslan, R., & Zeren, G. (2009). Bir eğitim süreci olarak görsel okuryazarlık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(3), 43-52.Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-25. Aşılıoğlu, B., Aydoğan, İ., Genç, Ş., Savaş, B., & Şahin, Ç. (2007). İyi bir öğretim programının özellikleri. M. Arslan (Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri (60-63). Ankara: Anı.Aydın, M. (1996). Eğitimde program geliştirme ve Arapça dersi öğretim programı üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 122-142.Bolat, Y. (2017). Eğitim programı okuryazarlığı kavramı ve eğitim program okuryazarlığı ölçeği. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Litareture and History of Turkish of Turkic, 12(18), 121-138.Büyükkaragöz, Ş. (1997). Program geliştirme. Konya: Öz Eğitim.Çelik, E., & Özbay, M. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Ana Bilim Dergisi, 1(4), 10-21.Demirel, Ö. (2005). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Demirel, Ö. (2011). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem.Demirel, Ö. (1992). Türkiye’de program geliştirme uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 27-43.Demirel, Ö. (2004). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem.Demirel, Ö. (2010). Öğretimde planlama ve değerlendirme “öğretme sanatı”. Ankara: Pegem.Demirel, Ö. (2017). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.Doğan, H. (1974). Program geliştirmede sistem yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(7), 361-385.Erdem, C., & Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123-138.Gözütok, F. (2003). Türkiye’de program geliştirme çalışmaları. Milli Eğitim Dergisi, 160, 44-64.Güneş, F. (1997). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.Güneş, F. (2013). Okuma yazma ve öğrenme yaşı. Eğitimde kuram ve uygulama, 9(4), 280-298.Güneş, F. (1994). Okur-yazarlık kavramları ve düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(27).Gürdal, O. (2000). Yaşam boyu öğrenme etkinliği: Enformasyon okuryazarlığı. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 14(2), 176-187.Güzel, A., & Karadağ, Ö. (2013). Anlatma becerileri açısından Türkçe dersi öğretim programı 6, 7, 8. sınıflarına eleştirel bir bakış. Ana Dil Eğitim Dergisi, 1(1), 45-52.Keskin, A., & Korkmaz H. (2017). Öğretmenlerin program okuryazarlığı kavramına yükledikleri anlam. 5. Uluslararası eğitim programları ve öğretim kongresi. Muğla.Konca, F. (2008). Posner’in program tanımlamaları. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(3), 21-28.Korkmaz, F., & Ünsal, S. (2017). Eğitim programı tasarımı tercihlerine yönelik öğretmen görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 275-289.Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2010). 21.yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR) Dergisi, 28, 283-298.Nergis, A. (2011). Okuryazarlık kültürü ve değişen okuryazarlık türleri. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1133-1154.Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası Dergisi, 11(1), 101-121.Özdemir, S. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 126-149.Özdemir, S. (2011). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2). 126-149.Parsa, A. (2004). İmgenin gücü ve görsel kültürün yükselişi. Ana Dili, 33, 59-66.RTÜK, (2009). Televizyon izleme eğilimleri araştırması 2. Ankara: Kamuoyu Yayın Araştırma ve Ölçme Dairesi Başkanlığı.Sarıgöz, O. (2012). Bilgi toplumunun eleştirisi ve Türkiye’de modern eğitimin gerçekleştiremedikleri. Ejovoc, Electronic Journal of Vocational Colleges, 2(1), 72-84.Şengil, S. (2014). George J. Posner’in program geliştirmeye bakışı ve program modeli. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Tan, Ş. (2005). Öğretimi planlama ve değerlendirme. Ankara: Pegem.Turgut, H. (2007). Herkes için bilimsel okuryazarlık. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(2), 233-256.Yakar, A. (2016). Geleceğin eğitimi üzerine program ve tasarım modeli önerileri: Yaşamsal eğitim programları ve yaşamsal öğretim tasarımları. Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-15.Yılmaz, B. (2002). Bilgi toplum ilişkisi ve Türkiye. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 191(2), 101-114.