Evaluation Of Preschool Education Program According to Eisner’s Educational Criticism Model

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 35, 10.07.2024

Ayşegül Canbaz Ata Pesen

Öz

The purpose of this research is to evaluate the effectiveness of the 2013 preschool education program by using Eisner's educational critique model to determine the current status of the program. In this research, qualitative research method was used and case study design was utilized. The study group of the research consists of 30 preschool teachers working in different types of schools in the provinces of Siirt and Batman during the 2021-2022 academic year, as well as 10 academics working at various state universities in Turkey who specialize in preschool education. The study group of the research was selected according to the criterion based purposive sampling methods. Semi-structured interview and observation forms were used as data collection tools in the study. In the process of data analysis, descriptive and content analysis methods were used, and the findings were presented on the basis of sub-dimensions ‘’description, interpretation, evaluation and thematization’’ of the educational criticism model. As a result of the research, it was concluded that the study was generally sufficient even though the pre-school education program was criticized by teachers and academicians. In consequence of participant observation, it was determined that teachers had challenges in implementing the program. It was observed that academicians have a strong grasp of the theoretical framework related to the program, yet there are differences in views regarding its implementation. Based on the findings, recommendations were developed.

Anahtar Kelimeler

Pre-school Education Program, Program Evaluation, Educational Criticism Model

Okul Öncesi Eğitim Programının Eisner’ın Eğitsel Eleştiri Modeline Göre Değerlendirilmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı 2013 okul öncesi eğitim programını Eisner’in eğitsel eleştiri modeli ile değerlendirerek programın mevcut durumunun etkililiğini tespit etmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup durum çalışması deseninden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılında, Siirt ve Batman illerinde farklı okul türlerinde görev yapmakta olan 30 okul öncesi öğretmeni ile Türkiye’deki farklı devlet üniversitelerinde görev yapan ve okul öncesi eğitim alanında uzman olan 10 akademisyen oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklemine göre seçilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu ve gözlem formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analiz yöntemi kullanılarak eğitsel eleştiri modelinin “betimleme”, “yorumlama”, “değerlendirme” ve “temalaştırma” alt boyutları dikkate alınarak bulgular sunulmuştur. Araştırma sonucunda okul öncesi eğitim programına, öğretmen ve akademisyenler tarafından eleştiriler gelse de genel olarak yeterli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcı gözlem sonucunda öğretmenlerin programı uygulama konusunda problemler yaşadıkları tespit edilmiştir. Akademisyenlerin program ile ilgili teorik çerçeveye hâkim olduğu ancak programın uygulanmasına yönelik görüş farklılıklarının olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim programı, program değerlendirme, eğitsel eleştiri modeli

Kaynakça

• Aslan, M., Soyalp, H., Karahan, O. & Altuntaş, M. (2016). Okul öncesi eğitim programı değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 657-683. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/253587
• Avcı, N. & Toran, M. (2012). Okul öncesi eğitime giriş. Eğiten Kitap.
• Aydın, O., Madi, B., Alpanda, S. & Sazcı, A. (2012). MEB okul öncesi eğitim programının nörogelişimsel açıdan değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (36), 69-93. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1890
• Aydın, S., Şentürk, Ş. & Duran, V. (2018). Okul öncesi programının stufflebeam bağlam, girdi, süreç ve ürün modeline göre değerlendirilmesi. Turkish Studies, 13(27), 163-181. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14222
• Aydoğan, İ. (2015). Eğitim ve paradigma. Harf Eğitim Yayıncılık.
• Aygören, F. & Er, K. O. (2018). Eğitim Programlarını Değerlendirmeye Ait Sınıflamalar. Journal of Turkish Studies,13, 269-296. https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=13230
• Aysu, B. & Aral, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme merkezleri hakkındaki görüş ve uygulamalarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2561-2574. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/309482
• Azzi-Lessing, L. (2009). Quality support infrastructure in early childhood: still (mostly) missing. Early Childhood Research and Practice, 11(1). https://www.researchgate.net/publication/26619062_Quality_Support_Infrastructure_in_Early_Childhood_Still_Mostly_Missing
• Bay-Dönertaş, A. (2023). Gender in preschool education according to pre-service teacher. Research on Education and Psychology (REP), 7(2), 653-679. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3428402 Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO). (2018). Early childhood care and education. https://www.unesco.org/en/early-childhood-education
• Çağlayan, İ., Kuru, N., Apak, Y.M, & Karakaya, C. (2023). Türkiye’de yayınlanan okul öncesi eğitim programları hakkında yapılan araştırmaların eğilimleri, Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 753-769. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2395242
• Çaltık, İ. (2004). Milli eğitim bakanlığına bağlı anaokulu ve anasınıflarında görev yapan öğretmenlerin uygulanan okul öncesi eğitim programına ve programın kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Tez No. 144802) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Demircan-Aydın, Z. (2017). Öğretmen ve yöneticilerin okul öncesi eğitimi değerlendirmeleri ve bu alanda yaşanan yönetimsel sorunlar (Tez No. 477081) [Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Demiriz, S., Karadağ, A. & Ulutaş, A. (2003). Okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim ortamı ve donanımı. Anı Yayıncılık.
• Dilek, H. & Duman, T. (2014). 2006 okul öncesi eğitim programının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 143-158. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/296341
• Duzcu, M. G. (2015). Özel eğitim mesleki eğitim merkezi Türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi (Tez No. 396162) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Düşek, G. & Dönmez, B. (2012). Türkiye’de yayımlanan okul öncesi eğitim programları. Mesleki Bilimler Dergisi, 1(1), 68-75. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/401598
• Eisner, E. W. (1998). The enlightened eye: qualitative ınquiry and the enchancement of educational practice. Prentice Hall. https://doi.org/10.2307/1320253
• Eisner, E.W. (1985). The educational imagination: On the desing and evaluation of school program (5.baskı). Macmillan Publishing.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş. Anı Yayıncılık.
• Ercan, B. (2019). İlkokul (2-4. sınıflar) İngilizce dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Kayseri ili örneği) (Tez No. 554076) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme (3. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Eyiol, K. Ö. (2019). Ortaokul Matematik uygulamaları öğretim programının Eisner’in eğitsel eleştiri modeline göre değerlendirilmesi (Tez No. 564508) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Fatmir, M. (2017). Kosovada altıncı sınıf teknoloji dersi öğretim programının değerlendirilmesi. (Tez No. 486122) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Fitzpatrick, J. L., Sanders, J. R. & Worthen, B. R. (2004). Program evaluation. alternative approaches and practical guidelines (3. baskı). Allyn and Bacon.
• Gelişli, Y. & Yazıcı, E. (2012). Türkiye’de uygulanan okul öncesi eğitim programlarının tarihsel süreç içerisinde değerlendirilmesi Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (29), 85-93. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/296402
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.Ed.). Anı Yayınları.
• Gündoğdu, K., Çelik, B., Hancı-Yanar, B., Yolcu, O. & Ceylan, V. K. (2016). Türkiye’de yükseköğretimde programı geliştirme bağlamında uluslararasılaşma. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 35-48. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/266158
• Hamarat, D. (2017). 2013 okul öncesi eğitim programı ve bu programın uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Tez No. 486117) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Hancock, R.D. & Algozzine, B. (2006). Doing case study research. Teachers College Press.
• Heckman, J., Rodrigo, P. & Peter S. (2013). Etkili bir erken çocukluk programının yetişkinlere yönelik sonuçları artırmasını sağlayan mekanizmaları anlamak. American Economic Review , 103(6), 2052-86. https://www.science.org/doi/10.1126/science.1128898
• Işık, N. E. (2015). Öğretmenlerin MEB 2013 okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşleri ve programı kullanma durumları (Tez No. 397478) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• İş, A. (2017). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin 2013 okul öncesi eğitim programındaki kazanımların gerçekleşme düzeyine yönelik algıları (Tez No. 452051) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Jackman, H.L. (2012). Early education curriculum: a child connection to the world (5. baskı). Thomson Delmar Learning.
• Kandemir, A. (2016). İlkokul 2. sınıf İngilizce öğretim programının katılımcı odaklı program değerlendirme yaklaşımıyla değerlendirilmesi (Tez No. 423232) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kandır, A., Özbey, S. & İnal, G. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin eğitim programını planlama ve uygulamada karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi. Uluslar Arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 373-387. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/a-study-on-the-difficulties-facedby-preschool-teachers-in-the-planning-and-implementation.pdf
• Kara, A. & Akdağ, M. (2020). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. B. Oral & T. Yazar (Eds.), Program değerlendirme modelleri-1 içinde (469-487. ss.). Pegem.
• Kılıç, S. (2008). Çevre etiği- ortaya çıkışı, gelişimi ve sonuçları. Orion Yayıncılık.
• Knauf, H. (2019). Visual Environmental Scale: Analysing the Early Childhood Education Environment. Early Childhood Education Journal, 47(1), 43-51. https://www.researchgate.net/publication/327107115_Visual_Environmental_Scale_Analysing_the_Early_Childhood_Education_Environment
• Köksal, Ö., Balaban-Dağal, A. & Duman, A. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Interna-tional Journal of Social Science, (46), 379-394. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3395
• McMillan, J. H. (2000). Educational research: Fundamentals for the consumer (3. baskı). Longman.
• Mertens, D. M. (2010). Research and Evaluation in Education and Psychology: Integrating Diversity with Quantitative, Qualitative, and Mixed methods (3. baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miles, M. B. & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Sage. Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü (2013). Okul öncesi eğitim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195712275243-okuloncesi_egitimprogrami.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Okul öncesi eğitim kurumları yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/25486_.html.
• Mutluer, Ö. & Gürol, M. (2022). Evde eğitim programının Eisner’ın eğitsel uzmanlık ve eleştiri modeli’ne göre değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1859-1882. https://doi.org/10.24315/tred.883811
• National Association For The Education Of Young Children. (2003). Early childhood curriculum, assessment, and program evaluation. https://www.naeyc.org/files/naeyc/file/positions/pscape.pdf.
• Özenç, M. (2020). Okul öncesi eğitimi programındaki kazanımlar ile ilkokul 1. sınıf kazanımları ne kadar uyumlu? Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 11(21), 97-110. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1173599
• Özsırkıntı, D., Akay, C. & Yılmaz-Bolat, E. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşleri (Adana İli Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 313-331. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1490434
• Öztürk, Y., Özer, Z. ve Gangal, M. (2022). Okul Öncesi Eğitim Programı Etkinlik Planının Öğretmen Adayları Tarafından Planlama Sürecinin İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), 751-774.
• Paksoy, E.N. (2020). Okul öncesi eğitim programının stufflebeam (CIPP) program değerlendirme modeli ile incelenmesi (Tez No. 643367) [Yüksek lisans tezi, 7 Aralık Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Prakash, N. (2005). President, fielding nair international new york, united states. Creating 21 st. Century Learning Environments OECD Programme On Educational Building. (PEB).
• Pramling Samuelsson, I. & Asplund Carlsson, M. (2008). Oynayarak öğrenen çocuk: erken çocukluk pedagojisine doğru. İskandinav Eğitim Araştırmaları Dergisi, 52(6), 623-641. https://doi.org/10.1080/00313830802497265
• Saygın, D. & Yalman-Polatlar, D. (2021). Okul öncesi eğitim programında bulunan eğitim planlarının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Talim, 4(2), 71-101. http://dx.doi.org/10.37344/talim.2021.15
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. & Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453. https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/3278/721
• Sıddık, H. (2019). Okul öncesi eğitim programına yönelik öğretmen görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
• Sildir, A. (2016). Okul öncesi döneme yönelik hikâye kitaplarının Milli Eğitim bakanlığı 2013 okul öncesi eğitim programında yer alan sosyal-duygusal alan gelişimle ilgili kazanımları desteklemeleri yönünden incelenmesi (Tez No. 429519) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Tican-Başaran, S. & Ulubey, Ö. (2018). 2013 Okul öncesi eğitim programının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(2), 1-38. https://doi.org/10.30964/auebfd.417643 Turaşlı, N. (2007). Okul öncesi eğitime giriş. Anı Yayıncılık.
• Uşun, S. (2016). Eğitimde program değerlendirme. Süreçler, yaklaşımlar ve modeller. Anı yayıncılık. Varış, F. (1994). Eğitimde program geliştirme. Alkım Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2005). Introducing The World Of Education: A Case Study Reader. London: Sage Publications.
• Yüksel, İ. (2010). Türkiye için program değerlendirme standartları oluşturma çabası. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.