Sınıf Öğretmeni Adaylarının Özyeterlik İnançlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 30, 07.07.2017

Türkan Ercan Özaydın Pınar Çavaş Belgin Arslan Cansever

https://doi.org/10.12984/egeefd.307303

Cited By: 6

Öz

Bu
çalışmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik inançlarının farklı
değişkenler açısından değerlendirilmesidir. Çalışma kapsamında, özyeterlik inancının
alt boyutları “öğrenci katılımı”, “öğretim stratejileri” ve “sınıf yönetimi”
olarak belirlenmiş ve bu alt boyutlarda öğretmen adaylarının kendilerini ne
düzeyde yeterli hissettikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, nicel ve
nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma desen modelindedir.
Bu çerçevede nicel veriler, Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından
Türkçe’ye uyarlanan “Öğretmen Özyeterlik İnancı Ölçeği’ ile elde edilmiştir.
Nitel verilere ise öğretmen adaylarının hazırladıkları özdeğerlendirme
raporları ile ulaşılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ege Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Sınıf Öğretmenliği dördüncü sınıfta
öğrenim gören otuz ikisi kız ve onikisi erkek olmak üzere toplam kırk dört öğrenci
oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının kendilerini “öğrenci
katılımı” ile “öğretim stratejileri” boyutlarında oldukça yeterli; “sınıf
yönetimi” alt boyutunda ise biraz yeterli buldukları belirlenmiştir. Öğretmen
adaylarının öz-yeterlik algılarının cinsiyet değişkenine göre hem toplam
ölçekte hem de alt ölçeklerde anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur.
Araştırmada elde edilen nitel bulgular nicel bulgularla paralellik
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Özyeterlik inancı, sınıf öğretmeni adayı, karma desen modeli

The Evaluation of Pre-service Classroom Teachers’ Self-Efficacy Beliefs

Öz

The purpose of this study is to evaluate pre-service classroom teachers’ self-efficacy beliefs in terms of several variables. In this study, the sub-dimensions of self-efficacy beliefs are “student participation”, “teaching strategies” and “classroom management”. This study aims determining pre-service classroom teachers’ feeling of sufficiency in these sub dimensions. The research is a mix design model using a combination of quantitative and qualitative research methods. The quantitative data of the study is collected by using "Teacher Self Efficacy Beliefs Scale" which was translated to Turkish by Çapa, Çakıroğlu and Sarıkaya (2005). Self-efficacy reports teacher candidates prepared are used to collect qualitative data. The sample of this study consists of 32 female (72.7 %) and 12 male (27.3 %) students enrolled at Ege University Faculty of Education, Department of Elementary Education, Classroom Education Program. As a conclusion, it was found that preservice classroom teachers feel very competent in sub-dimensions of “student participation” and “teaching strategies”. On the other hand, the sub dimension of the self-efficacy level of "classroom management" has been lower companing to other dimensions. Furthermore, the analyses showed that there are not any significant difference between self-efficacy beliefs of males and females at both total and sub-scale levels. Quantitative findings are supported by qualitative data.

Anahtar Kelimeler

Self- efficacy beliefs, pre-service classroom teacher

Kaynakça

• Aypay, A. (2010). Genel özyeterlik ölçeğinin (GÖYÖ) Türkçeye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 113-131.
• Ağgül Yalçın, F. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bazı değiskenlere göre öz yeterlik inançlarının incelenmesi, International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1046-1063.
• Akkuş, Z. (2013). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20,102-116.
• Alinder, R. M. (1994). An examination of the relationship between teacher efficacy and curriculum based measurement and student achievement. Remedial & Special Education, 27, 141-152.
• Arslan Cansever, B. ve Sağ, R. (2013). A comparison of teacher candidates' self-efficacy on being teacher in multi-grade classes (Cases of Ege University and Mehmet Akif University). International Journal of Scientific Research in Education (IJSRE), 6(4), 313-330.
• Arslan Cansever, B. ve Önder Erol, P. (2016). Bir toplumsal hareketlilik aracı olarak kız çocuklarının eğitimi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 379-402.
• Baki, A. ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
• Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist, 44,1175-1184.
• Bandura, A. (2002). Social cognitive theory in cultural context. Applied Psychology: An International Review, 51(2), 269-290.
• Başer, N., Günhan, B. C. ve Yavuz , G. (2005, Eylül). İlköğretim öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin öğretmen yeterlik algılarının karşılaştırılması üzerine bir araştırma. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale.
• Baykara, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma, Hacettepe Ünviversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 80-92.
• Bozdoğan, E. A. ve Öztürk, Ç. (2008). Coğrafya ile ilişkili fen konularının öğretimine yönelik öz-yeterlilik inanç ölçeğinin geliştirilmesi, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 66-81.
• Bümen, N. ve Ercan Özaydın T. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler, Eğitim ve Bilim, 38(169), 109-125.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P. ve Malone, P. S. (2006). Teachers’ self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students’ academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473-490.
• Creswell, J. W. (2009). Research Design: Qualitative, quantitative and mixed approaches, Thousands Oaks, CA: London Sage Publications, Inc.
• Çakır, Ö., Kan, A. ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
• Çapa-Aydın, Y., Uzuntiryaki-Kondakçı, E., Temli, Y., ve Tarkın, A. (2013). Adaptation of sources of self-efficacy inventory into Turkish. İlköğretim Online, 12(3), 749‐758 http://toad.edam.com.tr/sites/default/files/pdf/ozyeterlik-kaynaklari-olcegi-toad.pdf adresinden elde edildi.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J. ve Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale. Education and Science, 30(137), 74-81.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, O. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Çevik, D. B. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının müzik öğretimi özyeterlik düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Ünviversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 145-168.
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
• Durdukoca, Ş. F. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 69-77.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98-110.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Gençtürk, A. ve Memiş, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin özyeterlik algıları ve iş doyumlarının demografik faktörler acısından incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 1037-1054.
• Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P. ve Soran, H. (2006). Biyoloji eğitimi öğretmen adaylarının öğretiminde öz-yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 57-73.
• Gibson, S. ve Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Education Psychology, 76(4), 569-582. Goddard, R. D., Hoy, W. K. ve Woolfolk-Hoy, A. W. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure, and impact on student achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479-507.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K. ve Woolfolk-Hoy, A. W. (2004). Collective efficacy beliefs: Theoretical developments, empirical evidence, and future directions. Educational Researcher, 33(3), 3-13.
• Harurluoğlu, Y. ve Kaya, E. (2009). Biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 481-496.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Çalışkan, N. (2009). Öğretmen adaylarının stresle başa çıkma yolları ve yetkinlik duygusu yönelimleri: Bir MANOVA analizi. Sözlü bildiri, 1st International Congress of Educational Research, Çanakkale.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Thousands Oak, California: Sage Publications.
• Öksüz, Y. ve Coşkun, K. (2012). Öğretmenlik uygulaması I-II derslerinin zihin engelliler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algılamaları üzerindeki etkisi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 131-155.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(54), 277-306.
• Sağır, M., Bilen, K. ve Ercan, O. (2014). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının özyeterlik ve ders anlatımlarına ilişkin algılarına etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 97-114
• Saracaloğlu, A. S. ve Yenice, N. (2009). Fen bilgisi ve sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2), 244-260.
• Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Özden, B. (2013). Fen bilgisi, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen öz-yeterlik algılarının ve akademik kontrol odaklarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 227-250.
• Şahin-Taşkin Ç.; Hacıömeroğlu G. (2010). "Sınıf Öğretmeni Adaylarının Özyeterlik İnançları: Nicel Ve Nitel Verilere Dayalı Bir İnceleme", İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 21-40.
• Shahid, J. ve Thompson, J. (2001). Teacher efficacy: A research synthesis. Annual Meeting of the American Educational Research Association, Seattle.
• Sezer, G. O. ve Sadioğlu, Ö. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının kişiler arası öz-yeterlik inançları ile kendini toparlama gücünün farklı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(15), 203-219.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research techniques and procedures for developing grounded theory (2nd edition). London: Sage Publications.
• Stein, M. K. ve Wang, M. C. (1988). Teacher development and school improvement: The process of teacher change. Teaching and Teacher Education, 4, 171–187.
• Tanrıseven, I. (2012). Examining primary school teacher’s and teacher candidate’s sense of efficacy. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 47, 1479-1484.
• Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
• Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy, A. (2007) The differential antecedents of self-efficacy beliefs of noviced and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23(6), 944-956.
• Tschannen-Moran, M., Woolfolk-Hoy, A. ve Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68, 202-248.
• Uysal; İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
• Woolfolk-Hoy, A. ve Burke-Spero, R. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: A Comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21(4), 343–356.
• Yenilmez, K., ve Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öz yeterlilik inanç düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-21.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.