Türk Dünyası’nda İşbirliği Denemesi: Türk Keneşi ve Kazakistan

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 2, 15 - 32, 18.12.2017

Mehmet S. Erol Kadir Ertaç Çelik

Öz

Uluslararası ilişkiler disiplininin baskın yaklaşımı
olan realizme meydan okuyan libarelizme göre; uluslararası ilişkilerde çatışma
kaçınılmaz bir durum olmamakla beraber devletler arasında işbirlikleri tesis
etmek de mümkündür. Söz konusu yaklaşımın realizmden ayrılan bir diğer önermesi
ise aktörlere ilişkindir. Bu bağlamda kimi realistlere göre devletler
uluslararası sistemin tek ve yegâne aktörüyken kimilerine göre başat aktörüdür.
Ancak liberallere göre ise devlet dışı aktörler de sistemde yer almaktadır.
Dolayısıyla uluslararası örgütler de uluslararası ilişkilerin aktörleri
arasında yer almaktadır. Söz konusu organizasyonlar ise barış ve güvenliğin
tesisi ve işbirliği süreçlerinin hayata geçirilmesinde kurucu ve etkin rol
oynamaktadır.

1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılmasının
ardından bağımsızlıklarını kazanan Türk Dünyası jeopolitiğinin aktörleri de
gerek içsel nedenler gerekse bölgesel ve uluslararası konjonktür nedeniyle
işbirliğine gitmeleri gerekliliğinden hareketle girişimlerde bulunmaya
başlamışlardır. Bu girişimleri bir sonucu olarak kurulan Türk Keneşi’nde
Kazakistan aktif bir aktör olarak yer almaktadır.     

Anahtar Kelimeler

Türk Dünyası, İşbirliği, Uluslararası örgütler, Türk Keneşi, Kazakistan

Kaynakça

• “1992 Zirvesi”, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi resmi web sitesi, http://www.turkkon.org/tr-TR/zirveler_sureci_bilgi_notu/4/52, 09.09.2017.
• “Genel Bilgi”, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Resmi web sitesi, http://www.turkkon.org/tr-TR/genel_bilgi/1/10, 07.09.2017.
• “Organizasyon Şeması”, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Resmi web sitesi, http://www.turkkon.org/tr-TR/organizasyon-semasi/1/11, 11.09.2017.
• ARCHER Clive, International Organizations, London and New York, Routhledge, 1992.
• ARI Tayyar, Uluslararası İlişkiler Teorileri, 5. Baskı, MKM Yayıncılık, Bursa, 2008.
• ARI Tayyar, Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, 8. Baskı, Bursa, MKM Yayınları, 2009.
• BOZDAĞLIOĞLU Yücel, ÖZEN Çınar, “Neorealizmden-Neoliberalizme Güç Olgusu ve Sistemik Bağımlılık”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, Sayı 4, Kış 2004, ss. 59-79. ÇALIŞ Şaban H., “Uluslararası Örgütler: Tanımların, Yaklaşımların ve Tarihin Alacakaranlığı”, (ed.) Şaban H. ÇALIŞ, Birol AKGÜN, Önder KUTLU, Uluslararası Örgütler ve Türkiye, Konya, Çizgi Kitabevi, Şubat 2006, ss. 1-35.
• EROL Mehmet Seyfettin, “Büyük Kazakistan Projesi ve 2050 Stratejisi”, Yeni Türkiye Türk Dünyası Özel Sayısı II, 53-54, 2013, s. 1564-1569.
• HASGÜLER Mehmet, ULUDAĞ Mehmet B., Devletlerarası ve Hükümetler Dışı Uluslararası Örgütler, 4. Basım, İstanbul, Alfa Bas. Yay. Dağ., Ağustos 2010.
• HOLSTİ Ole R., “Theories of International Relations and Foreign Policy: Realizm and Its Challenge”, Charles W. KEGLEY, Jr. (ed.), Contraversies in International Relations Theory, Realizm and The Neolibarel Challenge, St. Martin’s Press, New York, 1995. International Turkic Academy resmi web sitesi, http://twesco.org/tr/about/, 05.10.2017.
• Kazakistan Anayasası md 1., Web: http://www.akorda.kz/en/category/konstituciya, 12.01.2017.
• KEGLEY Jr. Charles W., “Neolibarel Challenge to Realist Theories of World Politics: An Introduction”, Charles W. KEGLEY Jr., (ed.), Contraversies in International Relations Theory, Realizm and The Neolibarel Challenge, St. Martin’s Press, New York, 1995, ss. 1-24.
• KEOHANE Robert O. ve NYE Joseph S., Power and Interdepence: World Politics in Transition, Little, Brown Company, Boston, 1977. PAZARCI Hüseyin, Uluslararası Hukuk, 5. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, Nisan 2007.
• Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin Kurulmasına Dair Nahçıvan Anlaşması.
• Türk Keneşi-Türk Konseyi resmi web sitesi, http://www.turkkon.org/en-US/turk-is-konseyi-kurulmasi/3/43/43/44, 05.10.2017.
• Türk Keneşi-Türk Üniversiteler Birliği resmi web sitesi, http://www.turkunib.org/, 01.10.2017.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı resmi web sitesi, http://www.mfa.gov.tr/turk-konseyi.tr.mfa, 06.10.2017.
• TÜRKPA 2010 Raporu, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi, 2010, file:///C:/Users/user/Downloads/rapor2010.pdf, s. 52, 27.09.2017.
• TÜRKPA resmi web sitesi, http://turk-pa.org/tr/content/about_turkpa/chairman/, 27.09.2017.
• TÜRKSOY resmi web sitesi, https://www.turksoy.org/tr/turksoy/about, 12.10.2017.
• VİOTTI Paul R., KAUPPI Mark V., International Relations Theory: Realism, Pluralism, Globalism, 2nd ed., New York, McMillian Publishing.