Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğiyle İlgili Etik Olmayan Davranışlara İlişkin Algılamalarının Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 282 - 296, 19.04.2021

Sait Bulut Tamer Alpsoy Gizem Şahin

Öz

Bu araştırmada, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ilişkin algılamaları araştırılmıştır. Tarama deseninin kullanıldığı bu çalışmaya Eğitim Fakültesi’nde pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin tümünden uygun örnekleme yöntemiyle 343 kişi dahil edilmiştir. Öğrencilerin etik olmayan davranışlara ilişkin algılarını belirlemek amacıyla “Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğiyle İlgili Etik Olmayan Davranışlara İlişkin Algılamaları Ölçeği” kullanılmış olup Cronbach Alpha değeri 0.91 olarak bulunmuştur. Her bir alt boyuta ait güvenilirlik değerleri ise sırasıyla öğrencilerle ilişkiler 0.77, görevle ilgili sorumluluklar 0.82, meslektaşlarla ilişkiler 0.83 olarak hesaplanmıştır. Verilerin analizinde non-parametrik testlerden Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis H testleri uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda; öğrencilerin etik olmayan davranışlara ilişkin algılamaları ile bölüm/grup ve cinsiyet değişkenlerinde anlamlı bir farklılık tespit edilmiş olup öğrencilerin genelinin etik olmayan davranışları reddettikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin etik ihlaline yönelmeye dair oluşabilecek algıları ele alındığında diğer alt boyutlara nazaran görevle ilgili sorumluluklar alt boyutunda daha fazla olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Etik, Etik olmayan davranışlar, Öğretmenlik mesleği etik

Identification of Pedagogical Formation Students' Perceptions of Unethical Behaviors Related to Teaching Profession

Öz

The perceptions of students who received pedagogical formation education in Akdeniz University Faculty of Education regarding the unethical behaviors related to the teaching profession were investigated and descriptive method was made. 343 students were included in this study. To determine students' perceptions about unethical behavior, The data of this research was obtained the scale named “Teachers' Perceptions of Unethical Behaviors Related to Teaching Profession Scale”. Cronbach Alpha value was found to be 0.91. The reliability values of each sub-dimension were calculated as 0.77 relationships with students, 0.82 responsibilities related to the task and 0.83 relationships with colleagues. In the analysis of the data, Mann-Whitney U and Kruskal-Wallis H tests which are non-parametric tests were used. As a result of the research; it was found that there was a significant difference between students' perceptions about unethical behaviors department/group and gender variables and it was observed that the students rejected unethical behaviors in general. Additionally, when students' perceptions of ethical violations were examined, it was found more in the sub-dimension that responsibilities related to the task.

Anahtar Kelimeler

Ethics, Unethical behaviors, Teaching professional ethics

Kaynakça

• Adkins, N. & Radtke, R. R. (2004). Students' and faculty members' perceptions of the importance of business ethics and accounting ethics education: Is there an expectations gap?. Journal of Business Ethics, 51(3), 279-300.
• Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 113-128.
• Arslan, T. (2019). İlkokul öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ile meslek etiği algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Arslan-Hendekci, E. & Özen, F. (2018). Algılanan örgütsel etik iklimin ilköğretim okullarında öğretmenlerin etik dışı davranışlarına etkisi (Diyarbakır merkez ilçeleri örneği). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 425-450.
• Arslan-Namlı, N. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mesleki etik ilkelerine uyma düzeyleri. Journal of International Social Research, 10(49), 389-395.
• Aybek, B. & Karataş, T. (2016). Öğretmen adaylarının etik ve mesleki etik hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(12), 96-108.
• Bagum, M. & Gardezi, M. A. (2020). Attitude of secondary school head teachers towards their teachers: professional ethics perspective. Review of Education, Administration and Law, 3(1), 21-30. doi: 10.47067/real.v3i1.18
• Barrett, S. E. (2015). The impact of religious beliefs on professional ethics: a case study of a new teacher. Canadian Journal of Education, 38(3), 1-21.
• Betz, M., O'Connell, L. & Shepard, J. M. (1989). Gender differences in proclivity for unethical behavior. Journal of Business Ethics, 8(5), 321-324.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Caetano, A. & Silva, M. D. L. (2009). Professional ethics and teacher education. Sísifo-Educational Sciences Journal, (8), 47-54.
• Campbell, E. (2000). Professional ethics in teaching: Towards the development of a code of practice. Cambridge Journal of Education, 30(2), 203-221. doi: 10.1080/03057640050075198
• Colnerud, G. (2006). Teacher ethics as a research problem: Syntheses achieved and new issues. Teachers and Teaching: theory and practice, 12(3), 365-385.
• Coşkun, N. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin ve öğretim elemanlarının öğretmenlik meslek etiği değerlerine ilişkin görüşleri: mesleki etik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Coşkun, B. & Çelikten, M. (2020). Öğretmenlik meslek etiği üzerine bir inceleme. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(21). doi: 10.26466/opus.666976
• Çelebi, N. & Akbağ, M. (2012). Genel liselerde çalışan öğretmenlerin etik davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 425-441.
• Çinkılıç, A. M. (2018). X ve y kuşağı mensubu öğretmenlerin mesleki etik algılarının karşılaştırılmasına ilişkin bir alan araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Demirdağ, S. (2016). İlkokul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki: ücretli öğretmen görüşleri. Turkish Studies (International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic), 11(3), 879-894. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9250
• Doğaner, S. & Özbek, O. (2019). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının mesleki etik ilkelere ve öğretmenliğe yönelik tutumlarına ilişkin görüşleri. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 197-208. doi: 10.33689/spormetre.526089
• Ercoşkun, M. H. & Ada, Ş. (2013). Etkili sınıf yönetimi oluşturmada sınıf öğretmenlerinin yeni rollerinin nitel açısından incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 60-79.
• Erdem, A. R. ve Şimşek, S. (2013). Öğretmenlik meslek etiğinin irdelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(15), 185-203.
• Erdem, H. H. (2014). Kitle iletişimi, etik ve eğitim. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 63-77. doi: 10.17152/gefd.10834
• Ertürk, R. (2017). Öğretmenlerin okul müdürlerinin etik ve otantik liderlik davranışlarına ilişkin algıları ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Eğitime Farklı Bakış (1.baskı). Eyuder Yayınları.
• Farid, A. & Pratama, A. I. (2020). The influence of the head master tarnsformational leadership style toward teacher's work ethics in the Al-farisi Junior High School Tapos Tenjo Bogor. Islamic Management: Jurnal Manajemen Pendidikan Islam, 3(2), 143-165. doi: 10.30868/im.v3i02.607
• Freeman, N. K. (2012). Professional ethics: A cornerstone of teachers' preservice curriculum. Action in Teacher Education, 22(3), 12-18. doi: 10.1080/01626620.2000.10463015
• Gelmez-Burakgazi, S., Can, I. & Coskun, M. (2020). Exploring pre-service teachers' perceptions about professional ethics in teaching: do gender, major, and academic achievement matter?. International Journal of Progressive Education, 16(4), 211-228. doi: 10.29329/ijpe.2020.268.14
• Gerçek, H., Güven, M. H., Özdamar, Ş. O., Yanpar-Yelken, T. & Korkmaz, T. (2011). Yükseköğretim kurumlarında etik ilkeler, sorumluluklar ve davranış kuralları. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 80-88. doi: 10.5961/jhes.2011.013
• Gökçek, T. (2018). Pedagogic formation students' views on ethics of teaching profession and their suggestions. Çukurova University. Faculty of Education Journal, 47(2), 710-737. doi: 10.14812/cuefd.414880
• Gözütok, D. (1999). Öğretmenlerin etik davranışları (teachers'ethical behaviours). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32(1), 83-99. doi: 10.1501/Egifak_0000000021
• Gündüz, Y. & Coşkun, Z. S. (2012). Öğrenci algısına göre öğretmen etik değerler ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 111-131.
• Hill, B. (1981). Teacher commitment and the ethics of teaching for commitment. Religious Education, 76(3), 322-336. doi: 10.1080/0034408810760308
• Hong-li, M. A. (2016). On professional ethic concept and ıts construction strategy aimed at teachers' professional development. Heilongjiang Researches on Higher Education, (8), 18.
• Ilgaz, S. & Bilgili, T. (2006). Eğitim ve öğretimde etik. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (14), 199-210.
• Jeder, D. (2013). Teachers’ ethic responsibilities in the practice of education and training. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 92, 432-436. doi: 10.1016/j.sbspro.2013.08.697
• Karataş, A. (2013). İlköğretim öğretmen adayları için meslek etiğinin önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 304-318.
• Karataş, S., Caner, M., Kahyaoğlu, R. B. & Kahya, S. (2019). Öğretmen adaylarının gözünden etik öğretmen ve öğretmenlik meslek etiği dersi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 7(1), 29-49. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.2m
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 1-14.
• Kaya, İ. (2015). Etik değerlere yatkınlık ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of International Social Research, 8(41), 968-974.
• Koçyiğit, M. & Karadağ, E. (2017). Öğretmenlik mesleği etik ilkeler envanteri’nin geliştirilmesi. İş Ahlâkı Dergisi, 10(2), 246-273. doi: 10.12711/tjbe.2017.10.2.0009
• Kuru-Çetin, S. & Demirkasımoğlu, N. (2015). Öğretmen ve yöneticilerin etik ve etik dışı davranışlarının basına yansımaları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, (34), 95-110.
• Kusumaningrum, D. E., Sumarsono, R. B. & Gunawan, I. (2019). Professional ethics and teacher teaching performance: measuremen of teacher empowerment with a soft system methodology approach. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 5(4), 611-624.
• Lu-jun, H. (2009). College teacher evaluation based on the development of professional ethics of teachers. Journal of Higher Education in Science & Technology, (3), 18.
• Maxwell, B. & Schwimmer, M. (2016). Professional ethics education for future teachers: A narrative review of the scholarly writings. Journal of Moral Education, 45(3), 354-371. doi: 10.1080/03057240.2016.1204271
• Özen, F. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adayı öğrencilerin zamanla öğretmenlik meslek etiği algılarındaki değişim. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 379-398.
• Özen, F. & Durkan, E. (2016). Algılanan örgütsel etik iklim ile öğretmenlik meslek etiği arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 22(4), 593-627. doi: 10.14527/kuey.2016.023
• Özen-Kutanis, R. Ö., Bayraktaroğlu, S. & Özdemir, Y. (2005). Etik davranışların yöneliminde cinsiyet faktörü: Bir devlet üniversitesi örneği. II. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 211-218.
• Özkan, H. H. & Çelikten, M. (2018). Öğretmenlik meslek eğitimi ile ilgili etik olmayan durumlar. Turkish Journal of Educational Studies, 5(2), 76-85. doi: 10.33907/turkjes.414323
• Pelit, E. & Güçer, E. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin algılamaları. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 95-119.
• Polat, S. (2013). Pedagojik formasyon sertifika programı ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. E-uluslararası eğitim araştırmaları dergisi, 4(2), 48-60. Räsänen, R. (2000). 13 Teachers’ ethics, teacher education and changing horizons. Ethical challenges for teacher education and teaching, 168.
• Seghedin, E. (2014). From the teachers professional ethics to the personal professional responsibility. Acta Didactica Napocensia, 7(4), 13-22.
• Sezer, S., Karabacak, N., Kucuk, M. & Korkmaz, I. (2020). School administrators' opinions related to the values that should be gained to classroom teachers through ın-service training. Eurasian Journal of Educational Research, 86, 175-196. doi: 10.14689/ejer.2020.86.9
• Şahan, G. (2007). Öğretmen etik andı. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 5-7 Eylül 2007, Tokat.
• Şallı, D. & Levent, F. (2019). Öğretmenlerin karar verme süreçlerinde yaşadıkları etik ikilem durumlarına ilişkin bir örnek olay çalışması. 2. Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi, 26-27 Ekim 2019, İstanbul.
• Siviş-Çetinkaya, R. (2018). Meslek etiği eğitimine pozitif bir yaklaşım: Kültürleştirme modeli. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (45), 74-87. doi: 10.21764/maeuefd.329778
• Soltis, J. F. (1986). Teaching professional ethics. Journal of Teacher Education, 37(3), 2-4. doi: 10.1177/002248718603700301
• Toprakçı, E., Bozpolat, E. & Buldur, S. (2010). Öğretmen davranışlarının kamu meslek etiği ilkelerine uygunluğu. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 35-50.
• Uğurlu, C. T. (2008). Lise son sınıf öğrencilerinin öğretmenlerinin etik davranışlarına ilişkin algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 367-378.
• Vladimirovna-Belinova, N., Borisovna-Bicheva, I., Vyacheslavovna-Kolesova, O., Gennadyevna-Khanova, T. & Vladimirovna-Khizhnaya, A. (2017). Features of professional ethics formation of the future teacher. Revista Espacios, 38(25), 9-14.
• Wang, Q. & Yang, J. (2008). The teacher's professional ethics and the teacher's professional development. Journal of Qinghai Normal University(Philosophy and Social Sciences Edition), 2.
• Warnick, B. R. & Silverman, S. K. (2011). A framework for professional ethics courses in teacher education. Journal of Teacher Education, 62(3), 273-285. doi: 10.1177/0022487110398002
• Yeşilyurt, E. (2008). Eğitim programlarının hedeflerine ulaşılması bağlamında sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarına olan kazanımları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(2), 23-42.
• Yıldırım, İ., Albez, C. & Akan, D. (2020). Unethical behaviors of teachers in their relationships with the school stakeholders. International Journal of Education and Literacy Studies, 8(1), 152-166. doi: 10.7575/aiac.ijels.v.8n.1p.152
• Yılmaz, E. (2005). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28-30 Eylül 2005, Denizli.
• Yüksel-Gülhan, G. (2018). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Zan, N. & Zan, B. U. (2017). Pedagojik formasyon sertifika programına katılan öğretmen adaylarının “öğretmenlik mesleğinin etik değerleri” üzerine görüşleri. II. Uluslararası Doğunun Batısı Batının Doğusu içinde, 4-6 Temmuz 2017, Prizren Uksin Hoti University, Prag.
• Zhouyi, Z. (2008). Difficulties and solution towards teachers professional ethic. Journal of Zhejiang Education Institute, (4).