Okullarda Örgütsel Dedikodu İle Bağlılık Arasındaki İlişkinin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 44 - 58, 19.04.2022

Hamza Alakaşlı Rasim Tösten

https://doi.org/10.53506/egitim.1068467

Öz

Bu araştırmada, öğretmenlerin örgütsel dedikodu ve örgütsel bağlılığa ilişkin görüşleri incelenmiştir. Örgütsel dedikodu; en az iki kişi arasında ortamda bulunmayan kişiler hakkındaki olumlu veya olumsuz değerlendirici konuşmalar; örgütsel bağlılık ise çalışanların örgütün amaçlarına bağlı kalarak örgütte kalmaya devam etmesi ve işine, örgüte duyduğu iyi duyguları yansıtarak çalışması şeklinde tanımlanabilir. Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin örgütsel dedikodunun işlevine ilişkin görüşleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkilerinin incelenmesidir. Bu araştırma nicel yöntemli olup ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini, Siirt ilinde görev yapan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri, örneklemini ise belirtilen okul kademelerinde görev yapan 384 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Han ve Dağlı (2018) tarafından geliştirilen “Örgütsel Dedikodu Ölçeği” ile Dağlı, Elçiçek ve Han (2018) tarafından uyarlanan “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, öğretmenlerin örgütsel dedikodunun haberdar olma işlevine yönelik görüşleri ile bağlılıkları arasında negatif yönde, düşük düzeyde, anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır. Okuldaki örgütsel dedikodunun, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu saptanmıştır. Örgütsel dedikodunun zararlı işlevleri arttıkça öğretmenlerin bağlılıkları azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnformal İletişim, Öğretmen, Okul, Örgütsel Dedikodu, Örgütsel Bağlılık.

Examination of the Relationship Between Organizational Gossip and Commitment In Schools According To Teacher Views

Öz

In this study, teachers ' views on organizational gossip and organizational commitment were examined. Organizational gossip can be defined as positive or negative evaluative conversations between at least two people about those who are not in the environment; organizational commitment can be defined as employees continuing to stay in the organization, adhering to the goals of the organization, and working decisively to reflect their good feelings for their and work, the organization. The aim of this research is to examine the relationship between teachers ' views on the functions of organizational gossip and their level of organizational commitment. This research is quantitative research patterned as a relational survey model. The population of the study consists of preschool, primary, secondary and high school teachers working in Siirt province, and the sample is 384 teachers working at the specified school levels. Data from the study was obtained by using the “Organizational Gossip Scale” developed by Han and Dağ lı (2018) and the “Organizational Commitment Scale” adapted by Dağlı, Elçiçek and Han (2018). According to the results obtained, a negative, low-level, meaningful relation was found between teachers- ' views on the function of having information of organizational gossip and their commitment. It has been found that organizational gossip in school is a meaningful predictor of the level of organizational commitment of teachers. As the harmful functions of organizational gossip increase, teachers- ' commitment decreases.

Anahtar Kelimeler

Informal Communication, Teacher, School, Organizational Gossip, Organizational Commitment

Kaynakça

• Acar, A. (2020). Sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Akduru, H. E. ve Semerciöz, F. (2017). Kamu kurumlarında örgütsel dedikodu ve işyeri yalnızlığına dair bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(5), 106-119.
• Allen, N.J. & Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Arı, G. S. (2003). Yöneticiye duyulan güven örgütsel bağlılığı artırır mı? Gazi Üniversitesi Ticaret Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 17-36.
• Artaç, M. (2017). Dedikodu ve söylentinin işletme verimliliğine etkisi üzerine mersin ilinde hemşireler üzerine bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Bacaksız, F. E. ve Yıldırım, A. (2013). Dedikodu ve söylenti tutumu ölçeğinin geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(1), 36-42.
• Bacaksız, F.E. ve Yıldırım, A. (2015). Dedikodu ve söylentiler: Hastanelerdeki durum ve hemşirelerin tutumları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), 113-120.
• Balay, R. (2000). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı (Ankara ili örneği). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139.
• Bektaş, M. ve Erdem, R. (2015), Örgütlerde İnformal İletişim Süreci: Kavramsal bir çerçeve. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 125-139.
• Bilginoğlu, E. ve Yozgat, U. (2020). Örgütlerde dedikodunun işyeri morali ve çalışma eforu üzerindeki etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2592-2610.
• Bekteş, E. (2018). Dikizleme kültürü perspektifinden sanal dedikodu. Yüksek Lisans Tezi, Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Budak, T. (2009). İlköğretim okullarında görev yapan kadrolu ve sözleşmeli öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.(2018), Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çavundurluoğlu, E. (2016). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dağlı, A., Elçiçek, Z., ve Han, B. (2018). Örgütsel bağlılık ölçeği’nin türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Güz -2018, 17(68), s.1765-1777.
• Danış. M.S. (2015). Dedikodunun sosyolojisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ergen, S. (2015). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ergeneli, A. (2006). Örgüt ve insan, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Erol, Y. ve Akyüz, M. (2015). Dünyanın en eski medyası: dedikodunun örgüt düzeyindeki işlevleri ve algılanışı: Sağlık örgütlerinde bir alan araştırması. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(2), 149-166.
• Eroğlu, E. (2005). Yöneticilerin dedikodu ve söylentiye yönelik davranış biçimlerinin belirlenmesi arfor taşıma hizmetleri aş’de bir uygulama. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 203-218.
• Gay, M. & Mills, G. E. Airasian (2006). Educational research. New Jesey: Upper Saddle River.
• Güçlü, N. (2003). Örgüt kültürü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,23(2), 147-159.
• Gürbüz, S. (2019). Örgütsel dedikodu ile işyeri yalnızlığı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Han, B. (2019). İnformal iletişim biçimi olarak okullarda söylenti ve dedikodunun öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Han, B. ve Dağlı, A. (2018). Organizational gossip scale: validity and reliability study. Electronic Turkish Studies, 13(27), 829-846.
• Kapferer, J. N. (1992). Dünyanın en eski medyası: Dedikodu ve söylenti. (Çev. Işın Gürbüz). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karasu, Y. (2020). İlköğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin örgütsel dedikodu ve örgütsel güven algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kardaş, K. (2019). Sağlık çalışanlarında dedikodu ve söylenti tutumunun iş tatmini üzerindeki etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Leblebici, N. D., Yıldız, H. H. ve Karasoy, A. (2009). Örgütsel yaşamda dedikodunun araçsallığı ve algılanışı. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(18), 561-574.
• Memişoğlu, S.P. (2013). Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2), 113-130.
• Özşarlak, P. (2016). Örgütlerde dedikodu ve söylentilerin ortaya çıkış nedenleri, içerikleri ve etkilerine ilişkin çalışan algılarının değerlendirilmesi ve bir uygulama örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Polat, İ. (2020). Öğretmenlerin karara katılmaları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki: İzmir Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Selbi, A. (2019). Okul müdürlerinin kullandıkları liderlik stilleri ve örgütsel adalet davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel yabancılaşmalarını yordama derecesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Solmaz, B. (2004). Kurumsal söylenti ve dedikodu Türkiye’deki işletmeler üzerine bir uygulama. Konya: Tablet Kitabevi.
• TDK. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü, (2020). http://www.tdk.gov.tr. adresinden 05.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Tekgöz, A. (2013). Dedikodunun cinsiyeti: kadın kimliğinin yeniden inşasında dedikodunun rolü. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Usta, M. E., Kaya, A. ve Özyurt, D. (2018). Örgütsel dedikodu yönetimi. Harran Maarif Dergisi, 3(2), 1-13.