Antik Felsefede Psikolojinin Artalanı

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 15, 363 - 382, 01.12.2016

Hamdi Korman

Öz

Bu çalışmanın amacı, psikolojinin doğuşunu sağladığı bilinen ruh-beden sorunu tartışmasının Antik felsefedeki düşünsel arka planını araştırmaktır. Bu amaç
doğrultusunda yapılan bu çalışmada, Tales’le başlayan arkhe arayışının, zamanla bilginin kökenine yönelik arayışıyla ilişkilendiği ve bu ilişkinin de zamanla
ruh-beden sorununa kadar uzandığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca bu çalışmada,
Antik felsefede bilginin kökeninin deneyimler ve duyumlar olduğunu öne süren ilk
filozof olan Ksenophanes’in temelini attığı “sensüalizm”in (duyumculuk) psikoloji tarihi açısından önemli bir yeri olduğu görülmüştür. Nitekim Ksenophanes’in
ardılı olan Demokritos, Epikuros gibi düşünürler, psikolojinin bir bilim olmasına
önemli katkılar sunan İngiliz Görgülcü ve Çağrışımcı Filozoflarını etkilemiş, bu
filozofların Ampirik anlayışı ise Wundt’un ilk psikoloji deneyini yapmasına zemin
hazırlamıştır. Bu çalışmada, tarama yöntemi kullanılmıştır.          

Anahtar Kelimeler

Ruh-beden sorunu, arkhe, varlığın kökeni, bilginin kökeni, doğa felsefesi

Kaynakça

• ACAR Feridun, NADERI Sait, GUVENCER Mustafa, TURE Uğur, ARDA M. Nuri (2005), Herophilus of Chalcedon: A pioneer in neuroscience. Neurosurgery, 56, s. 861-867. ACIDUMAN Ahmet, ARITÜRK Işıl ve İLGİLİ Önder (2010), Efesli Rufus’un Nöroanatomi Çalışmaları. Türk Nöroşirürji Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 2, 64-69. ALTUNER İlyas (2013). Kartezyen Düalizm ve Ruhun Kavramsal Değişimi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, No. 4. s. 55-67. ARISTOTELES (1997). Fizik (Çeviren: Saffet Babür). YKY. İstanbul ARKAN Atilla (2005). Klasik Eser (De Anima) Okuyucusu ve Şarihi olarak İbn Rüşd. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 12, s. 1-23. ARSLAN Ahmet (2008). İlkçağ Felsefesi Tarihi: Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi (2. Basım). Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul. BARNES Jonathan (1982). Te Presocratic Philosophers. London: Routledge&- Kegan Paul (1 vol. edn.). Ch. 3. “Gives a philosophically rich defense of the standard interpretation of Anaximenes.” BRAVO BAYAR Işıl (2007), Antikçağda Varlık ve Bilgi Problemleri Üstüne”, FLSF (Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi), sayı:4, 2007 Güz. s.43-58. BRUNO Frank J. (1996). Psikoloji Tarihi (Çev. G. Sevdiren). İstanbul: Kıbele Yayınları BOYLAN Michael (2006). Hippocrates. Internet Encyclopedia of Philosophy. CAPELLE Wilhelm (1994). Sokrates’ten Önce Felsefe (1. Cilt). (Çeviren: Oğuz Özügül). Kabalcı Yayınları. İstanbul. CEVİZCİ Ahmet (2010). Felsefe Tarihi: Tales’ten Baudrillard’a (2. Basım). Say Yayınları. İstanbul. CEVİZCİ Ahmet (2012). Bilgi Felsefesi- 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları. COGNIOT Georges (1968). İlkçağ Materyalizmi (Yunan-Roma) (Çeviren: Sevim Belli). Anadolu Yayınları. Ankara. ÇAKMAK Cengiz (1994). Alkmaion ve Deneysel Bilginin Temelleri. Klasik Filoloji Araştırmaları, s. 18-28. İstanbul. ÇAKMAK Cengiz, YILDIZ Nedim ve USLU Serdar (2012). İlkçağ Felsefesi. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir. ERDEM Hüsamettin (1999). Bazı Felsefe Meseleleri. Konya: Hü-Er Yay. ERGÜN Mustafa (2014). Felsefeye Giriş (Bilim Felsefesi) Ders Notları. AKÜ: Eğitim Fakültesi. Afyon. FREDE Dorothea and REIS Burkhard (ed. 2009). Body and Soul in Ancient Philosophy. de Gruyter. Berlin. FREUD Sigmund. (2000). Yaşamım ve Psikanaliz (Çeviren: Kamuran Şipal). Say Yayınları. İstanbul. GENDLIN Eugene T. (2012). Line by Line Commentary on Aristotle’s De Anima, Books I and II: University of Chicago: Published by the Focusing Institute. GÖKBERK Macit (2008). Felsefe Tarihi (18. Baskı). Remzi Kitabevi. İstanbul. GUTHRIE William Keith Chambers (1999). İlkçağ Felsefesi Tarihi (2. Baskı) (Çeviren: Ahmet Cevizci). Gündoğan Yayınları. Ankara. HANSON Ann Ellis (2006). Hippocrates: Te “Greek Miracle” in Medicine. Lee T. Pearcy, Te Episcopal Academy, Merion, PA 19066, USA. HERAKLEITOS (2005). Fragmanlar (Çeviren: Cengiz Çakmak). Kabalcı Yayınları. İstanbul. HIPPOCRATES (2006). On the Sacred Disease, Internet Classics Archive: Te University of Adelaide Library. KARADAŞ Cafer (2004). Atomcu Düşünürler ve Kelam Atomculuğu. Kelam Araştırmaları Dergisi, 2:1. KARAKAŞ Sirel (1997). Bilimsel Psikoloji: Temel İlkeler. Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Ankara. KARAKAŞ Sirel ve BEKÇİ Belma (2003). Zihin/Davranış İle Beden/Organizma İlişkilerini Ele Alan Bilim Dallarının Doğuşu ve Gelişimi. NeuroQuantology, 2, s. 35-55. KARAKAŞ Sirel, KAFADAR Hatice, BEKÇİ Belma (2001). Beyin Zihin İliş- kisinde Büyük Düşünürler ve Kuramlar: Pozitif Bilim Dalları İçin Doğurgular. Nöropsikiyatri Arşivi, 38 (1), s. 15-23. KAYA Yalçın (1999). Antikçağ Felsefesine Genel Bakış (1.Baskı). Tiglat Matbaacılık A.Ş. s. 28-29. İstanbul. KRANZ Walther (2003). Antik Felsefe (Çeviren: Suat Y. Baydur). Sosyal Yayınlar. İstanbul. LAERTIUS Diogenes (2004). Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri (Çeviren: Candan Şentuna). YKY. İstanbul. LANGE, Friedrich Albert (1998). Materyalizmin Tarihi ve Günümüzdeki Anlamının Eleştirisi (2.Baskı) (Çeviren: Ahmet Arslan). Sosyal Yayınları. İstanbul. LANGHOLF, V. (1990). Medical theories in Hippocrates: Early texts and the Epidemics. de Gruyter, ISBN 9783110119565. Berlin. LONGRIGG James (1993). Greek rational medicine: Philosophy and Medicine From Alcmaeon to the Alexandrians. Routledge. London. MARX Karl (2009). Demokritos ile Epikuros’un Doğa Felsefeleri (2.baskı) (Çeviren: Hüseyin Demirhan). Sol Yayınları. Ankara. ÖZAKPINAR Yılmaz (2013). Psikoloji Tarihi (2.Basım). Ötüken Neşriyat. İstanbul. ÖZMAKAS Yavuz (1993). Bergamalı Galenos. Bilim ve Teknik Dergisi (Ekim Sayısı). TUBİTAK Yay. s.768-769. Ankara. PARKER Robert (1995). Early Orphism in Te Greek World. Anton Powell (ed.). PINAULT Jody Rubin (1992). Hippocratic Lives and Legends, Leiden: Brill Academic Publishers, ISBN 90-04-09574-8. PLATON (2001). Phaidon (Çeviren: Hamdi Ragıp Atademir ve Kemal Yetkin). Sosyal Yayınları. İstanbul. PLATON (2001). Timaios (Çeviren: Erol Güney ve Lütfi Ay). Sosyal Yayınlar. İstanbul. POLITZER Georges (2003). Felsefenin Başlangıç İlkeleri (Çeviren: Sevim Belli). Eriş Yayınları. İstanbul. POPKIN Richard Henry (ed. 1999). Te Pimlico History of Western Philosophy. Pimlico. London. REICHENBACH Hans (1993). Bilimsel Felsefenin Doğuşu (2. Basım) (Çeviren: Cemal Yıldırım). Remzi Kitabevi. İstanbul. RONAN Colin A. (2005). Bilim tarihi (Çeviren: Ekmeleddin İhsanoğlu ve Feza Günergun). TUBITAK Yay. Akademik Dizi. Ankara. SAHAKIAN William S. (1995). Felsefe Tarihi (Çeviren: Aziz Yardımlı). İdea Yayınları. İstanbul. SARIOĞLU Hüseyin (2013). Ortaçağ Felsefesi-II. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir. SMITH William D. (1982). Erasistratus’s dietetic medicine. Bulletin of the history of medicine, 56 (3). p.398–409. SCHULTZ Duane P. & SCHULTZ Sydney Ellen (2007). Modern Psikoloji Tarihi- 2. Baskı (Çeviren: Yasemin Aslay). İstanbul: Kaknüs Yayınları. TARLACI Sultan (2009). Bilinç, Antik Çağdan Bilincin Yeniden Keşfine. İzmir. TARNAS Richard (1996). Te Passion of the Western Mind. Pimlico. TUĞCU Tuncar (2003). Batı Felsefesi Tarihi (4. Basım). Alesta Yayınları. Ankara. TURKCAPAR M. Hakan and SARGIN A. Emre (2012). A Technique Socratic Questioning-Guided Discovery. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 1(1). s. 15-20. URAL Şafak (2011). Bilim Tarihi (8. Baskı). İstanbul: Çantay Kitabevi. UYGUN Selçuk (2007). Eğitimin Tarihsel Temelleri. Eğitim Bilimine Giriş (Ed: F. Ereş). Maya Akademi Yayınları. Ankara. WEBER Alfred (1991). Felsefe Tarihi (Çeviren: H.Vehbi Eralp). Sosyal Yayınları. İstanbul. WILLS Adrian (1999). Herophilus, Erasistratus, and the birth of neuroscience. Lancet 354. p. 1719-1720. WILTSE Leon L.& PAIT T. Glenn (1998). Herophilus of Alexandria (325-255 B.C.): Te father of anatomy. Spine 23 (17).p. 1904-1914. YILDIRIM Cemal (2001). Bilim Tarihi (7. Basım). Remzi Kitabevi. Ankara. YILDIRIM Cemal (2005). Bilimin Öncüleri (22. Basım). TUBITAK Yayınları. Ankara. YÖRÜKOĞULLARI Ertuğrul, ORHUN Önder, TOPDEMİR Hüseyin Gazi, İHSANOĞLU Ekmeleddin (2013). Bilim ve Teknoloji Tarihi. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir. İnternet Kaynakçası http://tr.wikipedia.org/wiki/Kirene_Okulu