Türkmensitan’da Hoca Ahmet Yesevi İzleri ve Gözlü Ata

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 16, 107 - 114, 02.05.2017

İhsan Kalenderoğlu

Öz

Türklerin İslamiyet’i kabul etmeleri ve tüm dünyaya İslâm’ı tebliğ görevine baş-
lamalarında 11-12. yüzyılda yetişmiş ünlü Türk mutasavvıflarından Hoca Ahmet
Yesevi’nin çok önemli katkısı olmuştur. Gerek yaşadığı dönemde gerekse sonraki yüzyıllarda Türk dünyasında “Hazret-i Türkistan, Pir-i Türkistan” adlarıyla da
anılan Hoca Ahmet Yesevi yalnızca mutasavvıf kimliği ile değil aynı zaman da
yetiştirdiği abidevi şahsiyetlerle âdeta yüzyıllardır İslami inanç felsefesini yaşatmaya devam etmektedir. O, bugünkü Türkistan şehrinde 11. yüzyılın sonu 12. yüzyı-
lın başında yaktığı meşaleyle, önce Türkistan ve Horasan’da sonra da Anadolu ve
Balkanlar’da İslam inancının ve felsefesinin yerleştirilmesinde ve yaşatılmasında
çok önemli şahsiyetleri yetiştirmiştir. Bu şahsiyetlerden biri de Türkmenistan coğ-
rafyasında yetişmiş; Yesevi ocağı erenlerinden ve Ata Türkmenlerinin soyundan
gelen Gözlü Ata’dır. Gul Geday adıyla da zikredilen Gözlü Ata hakkında bazı kaynaklar, Türkmen atalarının son nesil başçısı olan Hasan Hoca’nın da Gözlü Ata
olduğunu belirtmiştir. Çalışmamızda ana hatlarıyla, Türkmenistan’da Hoca Ahmet Yesevi, Türkmen Ataları ve onların soylarından, Gözlü Ata ile onun Türkmen
inanç sistemindeki yerinden bahsedeceğiz  

Anahtar Kelimeler

Hoca Ahmet Yesevi, Türkmen Ataları, Gözlü Ata

Kaynakça

• ARAZGULIOGLI, Sabır (2005), Gözlı Ata, Aşkabat. DIYKAN BAYEVA, Mayramgül (2016), Kırgızlarda Atalar Kültü, Kömen Yay., Konya. BİCE, Hayati (2010), Hoca Ahmet Yesevi, Divan-ı Hikmet, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara. GELDİYEV, Gurbandurdı (2003), Söz Konusu Edebiyat “Türkmenistan’da Hoca Ahmet”, Kaynak Yay., İstanbul. GELDİYEV, Gurbandurdı (2003), Söz Konusu Edebiyat “Ahmet Yesevi… Türkmenistan’a Gelince”, Kaynak Yay., İstanbul. ORAZGULIYEV S., AMANGULIYEVA G. (1995), Türkmeniŋ Meşhur Şahsiyetleri, “Gözli Ata”, “Ruh” Yay., Aşkabat