Modernleşme Kavramı Çerçevesinde Ernest Gellner’in Milliyetçilik Kuramına Bakış

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 18, 699 - 710, 20.12.2017

Faruk Yahşi

Öz

Sosyal bilimlerin üzerinde en çok çalıştığı/tartıştığı kavramlardan birisi şüphesiz
milliyetçiliktir. Kavrama ilişkin çalışmalar yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde
başlamış ve yıllar içerisinde farklı bakış açılarından çıkan eserlerle oldukça kabarık
bir literatür oluşmuştur. Milliyetçilik üzerine son dönemlerde yapılan çalışmalar
ise konuyu modernleşme tartışmaları çerçevesinde ele almaktadır. Bu çalışmalara
göre milliyetçilik; sanayileşme, kentleşme, laiklik, ulus devletler gibi modernleşme
sürecine ait bir olgudur. Milliyetçiliği modernleşmenin bir ürünü olarak gören bu
yaklaşım “modernist milliyetçilik kuramı” olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmanın
odaklandığı isim olan Ernest Gellner de bu kuramın önde gelen isimlerindendir.
Bu çalışmada milliyetçilik ve modernleşme arasındaki ilişki Ernest Gellner’in
düşüncelerinden hareketle ortaya konulmaya çalışılacaktır. Modernleşme olgusu,
çalışmanın ana temalarından birisini oluşturduğundan, çalışmanın ilk bölümde
modernlik ve modernleşme kavramları açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada daha
sonra milliyetçilik ve modernleşme arasındaki ilişkiye değinilmiş ve son olarak da
Ernest Gellner’in konu hakkındaki düşünceleri ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Millet, Milliyetçilik, Modernleşme, Ernest Gellner

Kaynakça

• ALTUN, Fahrettin, (2011), Modernleşme Kuramı: Eleştirel Bir Giriş, İstanbul, Küre Yayınları. BERMAN, Marshall, (2016), Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, İstanbul, İletişim Yayınları. BREUİLLY, John, (2006), “Sunuş”, Ernest Gellner içinde, Uluslar ve Ulusçuluk (s. 17-69), İstanbul, Hil Yayınları. COŞKUN, İsmail, (1989), “Modernleşme Kuramı Üzerine”, Sosyoloji Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s.289-304. EİSENSTADT, S. N, (2014), Modernleşme: Başkaldırı ve Değişim, Ankara, Doğu Batı Yayınları. GELLNER, Ernest, (2006), Uluslar ve Ulusçuluk, İstanbul, Hil Yayınları. GİDDENS, Anthony, (2014a), Modernliğin Sonuçları, İstanbul, Ayrıntı Yayınları. GİDDENS, Anthony, (2014b), Modernite ve Bireysel Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum. İstanbul, Say Yayınları. HAŞLAK, İrfan, (2000), “Milliyetçilik ve Modernleşme: XIX. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu Örneği”. Bilgi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s.49-61. KERESTECİOĞLU, İnci Özkan, (Ekim 2000-Mart 2001), “Milliyetçilik ve Modernleşme İlişkisi Üzerine”, İstanbul Üniversitesi Siiyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 23-24, s.195-200. Kongar, Emre, (2014), Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul, Remzi Kitabevi. ÖZKIRIMLI, Umut, (2013), Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış, Ankara, Doğu Batı Yayınları. ÖZKİRAZ, Ahmet, (2003), Modernleşme Teorileri ve Postmodern Durum, Konya, Çizgi Kitabevi. SARIBAY, Ali Yaşar. (2001), Postmodernite, Sivil Toplum ve İslam, İstanbul, Alfa. TOURAİNE, Alain, (2016), Modernliğin Eleştirisi, İstanbul, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. WAGNER, Peter, (2005), Modernliğin Sosyolojisi: Özgürlük ve Cezalandırma, İstanbul, Ayrıntı Yayınları