Sympathetic Magics in The Adulthood Ceremonies

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 24, 365 - 391, 15.12.2019

Emine Taş

Öz

The process of the maturation of mankind, which began in the realm of souls, continues in this world from the moment it falls into the womb of the mother.
Human adventure with birth it evolves from the biological process to the cultural process. Birth can be defined as the fact that human beings come from one realm to
another in divine sources, and on the basis of anthropological thinking system, it gives people an identity and a new status. With birth, mankind is driven to a challenging journey full of obstacles with new gains. Every test of human beings and every crisis that it experiences gives it a cultural status. Every test that a person succeeds can be understood as a sign that he has reached maturity in society, acquired certain abilities, and assumed a new identity and personality. Adulthood can be regarded as acceptance by the society to which man belongs, and this acceptance is realized by a ceremony. In literature, these ceremonies are called “transitional rituals” or “maturation ceremonies. Since every adult ceremony is a crisis recovery process, it has to be done with magical practices. With these practices, the evils that may come to the person who is exposed to the crisis are eliminated and the good deeds, blessings and blessings are considered to have been earned. In this context, no matter what practice is involved in culture, magics are generally of two kinds, positive and negative. Negative magics, black magic, is considered taboo, while sympathetic magics, which are relevant to the actual subject of study, are evaluated within positive magics. The work consists of three titles; in the first title, “What is puberty? “What Is Understood When It Is Said To Grow Up?”in the form of theoretical framework and conceptual explanations are given. In the second title, “What Is Magic? “What Is Sympathetic Magic?” “What Are The Kinds Of Sympathetic Magics?”answers to such questions have been sought. In the third title, the types of sympathetic magics used in adult ceremonies are examined based on examples based on this information.

Anahtar Kelimeler

growth, Magic, sympathetic magic, analogy/imitation Magic, contact Magic, inversion Magic

Erginlenme Törenlerinde Sempatik Büyüler

Öz

İnsanoğlunun ruhlar âleminde başlayan erginlenme süreci anne rahmine düştüğü andan itibaren bu dünyada da devam etmektedir. İnsanın söz konusu macerası doğumla birlikte biyolojik süreçten kültürel sürece evrilir. Doğum, ilahi kaynaklarda insanoğlunun bir alemden başka bir aleme gelişi anlamına geldiği gibi
antroplojik düşünce sistemini esasına göre ise insana bir kimlik ve yeni bir statü kazandıran olgu olarak tanımlanabilir. Doğumla birlikte insanoğlu, sahip olduğu
yeni kazanımlarla zorlu ve engellerle dolu bir yolculuğa sürüklenir.İnsanoğlunun verdiği her sınav, yaşadığı her kriz onun kültürel açıdan bir üst statüye geçmesini sağlamaktadır. İnsanın başardığı her sınav, onun toplum içerisinde olgunluğa eriştiğinin, belli yetenekler kazandığının, yeni bir kimlik ve kişiliğe büründüğünün işareti olarak da anlaşılabilir. Erginleme, insanın ait olduğu toplum tarafından kabul olarak anılabilir ve bu kabul, mutlaka bir törenle gerçekleştirilerek kutsiyet kazanır. Literatürde bu törenlere “geçiş ritüelleri” veya “erginlenme törenleri” adı verilmektedir. Her erginlenme töreni bir kriz atlatma işlemi olduğu için ister istemez birtakım
büyüsel uygulamalara ihtiyaç duymaktadır. Bu uygulamalarla krize maruz kalan kişiye gelebilecek kötülükler def edilmiş, iyilikler, bereketler ve ihsanlar kazanılmış sayılır. Bu bağlamda kültüre dahil hangi uygulamaya bağlı olursa olsun büyüler genel olarak olumlu (kara büyü) ve olumsuz (ak büyü) olmak üzere iki çeşittir. Olumsuz büyüler, kara büyü, tabu olarak kabul edilirken, asıl çalışma konusuyla alakalı olan sempatik büyüler ise olumlu büyülerin içinde değerlendirilmektedir.
Bu çalışma üç başlıktan oluşmaktadır; birinci başlıkta, “Erginlenme Nedir? “Erginlenme Denildiğinde Neler Anlaşılmadır?” şeklinde teorik çerçeve ve kavramsal açıklamalara yer verilmiştir. İkinci başlıkta ise, “Büyü Nedir? “Sempatik Büyü Nedir?” “Sempatik Büyü Çeşitleri Nelerdir?” gibi sorulara cevap aranmıştır.
Üçüncü başlıkta ise bu bilgilerden hareketle örneklere dayanarak erginlenme törenlerinde uygulanan sempatik büyü çeşitleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erginlenme, Büyü, Sempatik Büyü, Benzeme/Taklit Büyüsü, Temas Büyüsü, Tersine Çevirme Büyüsü

Kaynakça

• ACIPAYAMLI, Orhan, (1974), Türkiye’de Doğumla İlgili Âdet ve İnançların Etnolojik Etüdü. Ankara: Sevinç Matbaası. AÇA, Mehmet, (2009), “Ergenlik: Cennete İkinci Bir Veda Mı?”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, II, 3-4: 367-381. AÇA, Mustafa, (2018), “Bir Erginlenme Ritüeli: Erik Çalmadan Gönül Çalmaya”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, XI, 21: 29-39. AĞCALAR, Aslı, (2009), Silifke Halk Kültürü, (Yüksek Lisans Tezi), Mersin:Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı. ALTUNTAŞ, Halil. Ve Şahin. Muzaffer, (2008), Kur’an-ı Kerim Meâli, Ankara : Diyanet İşleri Başkanlığı. CAMPBELL, Joseph, (2013), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınları. ÇERİBAŞ, Mehmet, (2004), Kadirli ve Çevre Folklorunda Eski Türk İnançlarının İzleri, (Yüksek Lisans Tezi). Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. ÇERİBAŞ, Mehmet, (2016), “Kırgızlarda Efsun (Büyü) Temelli Dualar, İnançlar Ve Uygulamalar”, Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi, Sonbahar- [Sempozyum Özel Sayısı], II, 7: 180-207. ÇİFTÇİ, Elife, (2007), Kahramanmaraş’ta Büyü İle İlgili Karşılaştırmalı Bir Araştırma, (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı . ÇOBANOĞLU, Özkul, (2012), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları. DUMAN, Ahu Zeynep, (2019). Aydın Yılmazköy Yöresi Tahtacılarında Geçiş Dönemleri, Yüksek Lisans Tezi. Uşak : Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. ELİADE, Mircea, (2003), Dinler Tarihine Giriş, İstanbul: Kabalcı Yayınları. ELİADE, Mircea, (2015), Doğuş ve Yeniden Doğuş (İnsan Kültürlerinde Erginlemenin Dini Anlamları), (Çeviren: F. Aydın), İstanbul : Kabalcı Yayınları. ELİADE, Mircea, (2018), Şamanizm, (Çeviren: İ. Birkan), Ankara: İmge Kitabevi. ERGİN, Muharrem, (2004), Dede Korkut Kitabı I, Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları. FRAZER, Sir James George, (2004), Altın Dal (Büyü ve Din Üzerine Bir Çalışma). (Çeviren: M. H. Doğan), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. HANÇERLİOĞLU, Orhan, (1976d), Felsefe Ansiklopedisi IV, İstanbul: Remzi Kitabevi. HAVİLAND, Willeam A. (2002), Kültürel Antropoloji, (Çeviren: H. İnaç, S. Çiftçi), Kaknüs Yayınları: İstanbul. İNAN, Abdulkadir, (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm (Materyaller ve Araştırmalar). Ankara : Türk Tarih Kurumu Yayınları. KABATAŞ Çetin, Şeyma, (2017), Antalya ve Samsun’da Yaşayan Yörüklerin Geçiş Dönemleri Âdet ve Uygulamaları. (Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı. KARAAĞAÇ, Meryem, (2013), Malatya’da Geçiş Dönemleri, (Yüksek Lisans Tezi), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. KARAASLAN, Mehmet, (2010), Kaşgay Türklerinde Geçiş Dönemleri /Doğum-Evlenme-Ölüm, (Doktora Tezi), Van: Yüzüncü Yıl Üniveritesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı. KAYALI, Nejla, (2010), Mersin Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri, (Yüksek Lisans Tezi), Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı. MALİNOWSKİ, Bronislaw, (1990), Büyü, Din, Bilim, (Çeviren: Saadet Ozkal), İstanbul: Kabalcı Yayınları. MORKOÇ, Kübra, (2018). İzmir’de Yaşayan Balkan Türkleri ve Müslümanlarının (Arnavutluk, Bulgaristan, Kosova, Makedonya, Yunanistan) Geçiş Dönemleri Üzerine Bir İnceleme, (Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı. ÖGEL, Bahaeddin, (1993), Türk Mitolojisi 1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. ÖGEL, Bahaeddin, (1995), Türk Mitolojisi 2, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ÖRNEK, Sadat Veyis, (1966), Sivas Ve Çevresinde Hayatin Çeşitli Safhalariyla İlgili Bâtil İnançlarin ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki, Ankara: Ankara Üniversitesi Basimevi. ÖRNEK, Sedat Veyis (2000), Türk Halkbilimi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. ÖRNEK, Sedat Veyis (2014), 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane, Ankara: Bilgesu Yayınları. REED, Evelyn, (2012), Kadının Evrimi: Anaerkil Klandan Ataerkil Aileye I,İstanbul: Payel Yayınevi. SALTAŞ, Elvan, (2016), Ardahan’ın Merkez Köylerinde Geçiş Dönemleri, (Yüksek Lisans Tezi), Ardahan: Ardahan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. SEÇİNTİ, Mehmet Sercan, (2014), Gaziantep İslahiye İlçesi Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri (Doğum, Evlenme, Ölüm), Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı. TÜRBEDAR, Özlem, (2011), Düzce Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri (Doğum-Evlenme-Ölüm), (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. YEŞİL, Yılmaz, (2014), Türk Dünyasında Geçiş Dönemi Ritüelleri (Doğum-Evlenme-Ölüm Gelenekleri), Ankara: Grafiker Yayınları. YOLCU, Mehmet Ali, (2014). Türk Kültüründe Evliliğe Bağlı Tabu ve Kaçınmalar, Konya : Kömen Yayınları. YOLCU, Mehmet Ali, (2016), “Halk Bilimi Araştırma Kuram ve Yöntemleri”, (Ed. M. Aça), Halk Bilimi El Kitabı, Konya: Kömen Yayınları, 225-305.