Öz
Pragmatizm ve Yeni-Realizm, metafizik ve epistemolojide ortaya koydukları düşünce tarzıyla, felsefeye bilimsel ve doğalcı bir yapı kazandırmayı amaçlamıştır. Pragmatizme göre bir nesnenin bilinmesi, onun olası pratik etkilerinin bilinmesi ve bu bilginin, doğru kabul ettiğimiz mevcut inanç birikimimizle uyumlu olması anlamına gelmektedir. Empirik ve bilimsel bir araştırma biçimini esas alan pragmatizm, olgular kadar değerlere, ilkelere, dinsel kavrayışa ve romantizme de imkan tanıyan esnek ve bütünlükçü bir felsefi yaklaşımın ifadesidir. Pragmatizme göre felsefedeki çoğu yapay olan geleneksel problemlerin aşılması, ancak böylesi
bir yaklaşımla mümkündür. Ralph Barton Perry ise bu ekolün içinden Yeni-Realizm akımının öncüsü olarak belirecektir. Kökleri pragmatizme dayanmakla birlikte Yeni-Realizm’in pragmatizmden ayrıştığı noktalar mevcuttur. Perry’ye göre özne ve nesne arasında tözsel bir fark yoktur. “Bilen” ve “bilinen” arasındaki ilişki, karmaşık bir etkileşimden daha fazlası değildir. Yeni-Realizme göre düşüncenin konusu olan varlıklar, gelenekte anlaşıldıkları biçimiyle zihinsel değildir. Bu varlıkların varlığı ve doğası, bilinmelerinden bağımsızdır. Yeni-Realistlere göre felsefi gelenekteki anlaşmazlıkların asıl sebebi, dildeki kelimelerin kullanımında aynılık ve kesinlik eksikliği ile felsefi araştırmada kararlı bir işbirliğinden yoksunluktur. Kişisel eğilimler ve farklılaşan mizaçların ön plana çıktığı böylesi bir atmosferde yapılması gereken, ortak bir terminoloji geliştirerek bilimsel yöntemi felsefeye uygulamaktır. Perry ve arkadaşlarının bu tutumu, ontolojik ve epistemolojik sahadaki Kartezyen düalizmi ve Berkeley ile popülerleşen İdealist geleneği karşısına
almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARİSTOTELES, (1985), Metafizik (Cilt 1), (Çeviren: Ahmet Arslan), İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
- CEVİZCİ, Ahmet, (2001), Metafiziğe Giriş, İstanbul: Paradigma Yayınları.
- DEWEY, John, (2018), “Felsefenin Yeniden Yapılanmasında Bilimsel Etken”, Pragmatizm Pratik Bir Felsefe, (Çeviren: Sara Çelik), İstanbul: Doruk Yayımcılık.
- DUIGNAN, Brian, New Realism, https://www.britannica.com/topic/new-realism-philosophy (Erişim tarihi: 12.09.2020)
- HOLT, Edwin, B., MARVIN, Walter, T., MONTAGUE William, P., PERRY,Ralph, B., PITKIN, Walter, B. ve SPAULDING, Elbridge, G., (1910), “The Program and Platform of Six Realists”, New York. Journal of Philosophy, VII,15: 393-401.
- HUBSCHER, Arthur, (1980), Çağdaş Filozoflar. (Çeviren: İsmail Tunalı), İstanbul: Tur Yayıncılık.
- JAMES, William, (2015), Pragmatizm. (Çeviren: Tahir Karakaş), İstanbul: İletişim Yayınları.
- JAMES, William. (2003), Faydacılık, (Çeviren: Tufan Göbekçin ), Ankara: Yeryüzü Yayınları.
- MAGEE, Bryan, (2000), Büyük Filozoflar/ Platon’dan Wittgeinstein’a Batı Felsefesi, (Çeviren: Ahmet Cevizci), İstanbul: Paradigma Yayınları. OMAY, MURAD, (2013), Değer Felsefesi, İstanbul: İstanbul Üni. Açık ve Uzaktan Eğitim Fak. http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/felsefe_ao/degerfelsefesi.pdf (Erişim Tarihi: 08.10.2020)
- PEIRCE, Charles. S., (1954), Collected Papers, Cambridge: Harvard University Press. https://colorysemiotica.files.wordpress.com/2014/08/peirce-collectedpapers. pdf (Erişim Tarihi: 03.09.2020)
- PEIRCE, Charles. S., (1878), “How to Make Our Ideas Clear?”, Popular Science Monthly, (January).XII, January: 286-302.
- PERRY, Ralph, B., (1905), The Approach to Philosophy, Ohiao: Charles Scribner’s Sons.
- PERRY, Ralph, B., (1996), The Thought and Character of William James, London: Vanderbilt University Press.
- PERRY, Ralph, B., (1969), Present Philosophical Tendencies, New York: Krauss Reprint Co.
- SHOOK, J. R. (2003), Amerikan Pragmatizminin Öncüleri, (Çeviren: Celal Türer), İstanbul: Üniversite Kitabevi Yayınları.
- THILLY, Frank, (2002), Felsefenin Öyküsü Çağdaş Felsefe, (Çeviren: İbrahim Şener), İstanbul: İzdüşüm Yayınları
- QUINE, William. V. O. (1969), Epistemology Naturalized, Massachusetts: Library of Congress.
- QUINE, William, V. O. (1951), “Two Dogmas of Empiricism”, The Philosophical Review, LX, 60: 20-43.
- VON ASTER, Ernst, (1999), İlkçağ ve Ortaçağ Felsefe Tarihi, (Çeviren: Vural Okur), İstanbul: İm Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Üzerine Çalışmalar |
| Bölüm | Eğitim ve Toplum Sayı 27 |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Kasım 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 9 Sayı: 27 |
Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler alanında Türkçe makale yayınlamaktadır. Dergi basılı olarak Türkiye ve yurt dışındaki kütüphanelere ulaşmakta, elektronik nüshası ise pek çok index tarafından taranmaktadır.