TÜRKİYE'YE GÖÇ ETMİŞ OLAN IRAK'LI GÖÇMENLERİN DİNE YÖNELİK TUTUMLARINDAKİ DEĞİŞMELER: SAMSUN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 35, 545 - 564, 15.09.2023

Songül Çırnık , Murat Şahin

Öz

Göç olgusu, tarihsel süreçte çeşitli nedenlerle gerçekleşmektedir. Göç eden kişiler, sadece göç etmiş olmaz; göç ederken kültürünü, dini inanç ve tutumlarını beraberinde getirir. Şüphesiz karşılaşılan yeni toplum belli bir kültürü içinde barındırır. Bu sebepledir ki göç sonrasında karşılaşılan toplumun dünyaya bakışı ve dini algılayış biçimleri göçmenler bakımından ortaya yeni bir yaşam formu ve değişimleri ortaya çıkarmaktadır. Bu araştırmanın konusu, Türkiye’ye göç etmiş olan Iraklı göçmenlerin dine yönelik tutumlarındaki değişmelerin nasıl gerçekleştiğini irdelemektir. Araştırmanın kuramsal çerçevesini kültürleşme kuramlarından Tek Boyutlu Kültürleşme Kuramı" ve "İki Boyutlu Kültürleşme Kuramı" oluşturmaktadır. Araştırmanın en temel amacı ise, Türkiye’ye göç etmiş olan Iraklı göçmenlerin dine yönelik tutumlarındaki değişmelerin belirlenmesi ve yaşamış oldukları göç deneyiminin dini inanç ve tutumlarını ne yönde farklılaştırdığını ve değiştirdiğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırmalardan durum çalışması olarak desenlenen bu araştırmada Samsun örneklemi ile sınırlandırılmıştır ve kartopu yöntemiyle örneklem belirlenmiştir. Buna göre araştırmada 2 kadın 3 erkek olmak üzere toplam 5 katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmamızda elde edilen verilere ilişkin olarak temalar, kategoriler ve alt kategoriler belirlenmiştir. Buna göre, Iraklı göçmenlere yönelik "Göç Öncesi", "Göç Deneyimi", "Göç Sonrası" ve "Diğer Etkenler" olmak üzere 4 tema belirlenmiştir. Bu temalar belirli kategorilere ayrılmıştır. Göç öncesi (Irak) ve göç sonrası (Samsun) temaları aynı kategorilerden oluşturulmuş ve değişimi anlamak için karşılaştırılmıştır. Iraklı göçmenlerin Irak'ta ve Samsun ilinde kişisel tercihler ile şekillenen dini tutum ve davranışların ortaya çıktığı saptanmıştır. Dini tutum ve değişim farklarının görülmemesinin en temel nedeni aynı dinin mensupları olmalarından kaynaklıdır. Mezhepsel farklarda ise Türkiye ile uyum sağlanamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Kültürleşme Kuramı, Dini Tutumlar

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2016). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Akdemir, A. B. (2020). "Öğrencilerde inanç problemine neden olan faktörlerin belirlenmesi". AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8/1. 318-342.
• Baltacı, A. (2019). "Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?". Ahi Evren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5/2. 368-388.
• Creswell, J. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma Ve Araştırma Deseni. Mesut Bütün Ve Selçuk Beşir Demir (çev), Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Ekici S. ve Tuncel G. (2015). "Göç ve insan". Birey Ve Toplum. 5/9.
• Erkan, E (2006). Suriyeli göçmenler ve dini hayat: uyum, karşılaşma, benzeşme, Gaziantep örneği. Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 16(2). 51-92.
• Fichter, J. (2001). Sosyoloji nedir?. Nilgün Çelebi (çev.). Atilla Kitabevi: Ankara.
• Ghraırı M. ve Peker H. (2020). "Türkiye'de yaşayan Iraklı göçmenlerin deizm ve ateizme yönelik tutumları". IBAD Sosyal Bilimler Dergisi. (özel sayı). (513-525).
• Gordon M. (1964). "Assimilation in American Life". New York, Oxford Güllü, İ. (2016). "Yeni bir göç olarak öğrenci göçü, kimlik ve dindarlık ilişkisi üzerine sosyolojik bir analiz". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. (9/42). (1106-1119).
• Güvenç, B. (1997). Kültürün ABC'si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gürbüz S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık: Ankara.
• Güvenç, B. (1997). Kültürün ABC'si. Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Hasta D. ve Saygın S. (2018). "Göç, Kültürleşme ve Uyum". Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 10(3). (312-333).
• Okumuş, E. (2016). Toplum bağlamın din-kültür etkileşimi. Turkish Studies. 11(7). 269-292 Oğuz, S. E. (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Edebiyat Fakültesi Dergisi. 28(2).