TÜRKİYEDEKİ SİYASİ PARTİLERİN PROGRAMLARININ “MİLLİ”, “MİLLET”, “MİLLİYETÇİLİK”, “ULUS”, “ULUSAL”, “ULUSALCI”, “HALK”, “HALKÇILIK” KAVRAMLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 36, 787 - 808, 08.01.2024

Serdar Erkan Ahmet Çoban

Öz

Sosyolojinin temel kavramlarından olan “Millet”, “Milliyetçilik”, “Milli”, “Halk” ve “Halkçılık” kavramları, Atatürk ilkeleri arasında yer alan “Milliyetçilik” ve “Halkçılık” ilkeleri ile doğrudan ilişkilidir.
Her toplumda demokrasinin vazgeçilmezi siyasi partilerdir. Siyasi partiler, bireylerin ve toplumun beklentisi doğrultusunda yapacakları faaliyetleri parti programı olarak yapılandırmaktadırlar. Hazırladıkları parti programlarıyla propagandalarını yapma ve iktidara gelme çabası göstermektedirler.
Türkiye Cumhuriyeti, demokratik bir devlet olmanın gereği olarak çok partili sistemi esas almaktadır. Bu çerçevede siyasi partiler kurulmakta, yapacakları işleri de hazırladıkları programlarla ortaya koyarak fikirlerini ve düşüncelerini ifade etmektedirler.
2019 yılı itibariyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde üyesi bulunan dokuz parti yer almaktadır. Bu partilerin programları, bireylerin ve toplumun ihtiyaç ve beklentileri ile ilgili birçok sosyal konuyu kapsamaktadır. Bu sosyal konular içinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini oluşturan Atatürk ilkleri arasında yer alan “Milliyetçilik” ve “Halkçılık” ile ilgili ifadeler önem arz etmektedir.
Araştırmanın amacı, Türkiye’deki siyasi partilerin programlarının millet, milliyetçilik, milli, halk, halkçılık kavramları açısından incelemek ve gerekli değerlendirmeleri yapmaktır. Bu temel amaç çerçevesinde şu sorulara cevap aranmıştır:
Millet, Milliyetçilik, Milli, Halk ve Halkçılık kavramlarının,
1.Adalet ve Kalkınma Partisi programında yer alma durumu nedir?
2.Cumhuriyet Halk Partisi programında yer alma durumu nedir?
3.Halkların Demokratik Partisi programında yer alma durumu nedir?
4.Milliyetçi Hareket Partisi programında yer alma durumu nedir?
5.İyi Parti programında yer alma durumu nedir?
6.Milli, Millet, Milliyetçilik, Ulus, Ulusal, Ulusalcı, Halk ve Halkçılık kavramları açısından parti programları arasındaki farklılıklar nelerdir?
Nitel araştırma yönteminin benimsendiği bu araştırmada, veri elde etmede doküman analizinden yararlanılmıştır. Öncelikte, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde üyesi bulunan partilerin programları incelenmiş, “Millet”, “Milliyetçilik”, “Milli”, “Halk” ve “Halkçılık” kavramları ile ilgili analizler yapıldıktan sonra, her kavram ile ilgili ifadeler kategorik hale getirilmiştir. Elde edilen bilgiler, tablolarla ifade edilmiş ve gerekli değerlendirmeler yapılmıştır.
Anahtar kelimeler: Siyasi Parti, Parti Programı, Millet, Milliyetçilik, Milli, Halk, Halkçılık

Anahtar Kelimeler

Siyasi Parti, Parti Programı, Millet, Milliyetçilik, Milli, Halk, Halkçılık

Kaynakça

• Akıncı, A. (2019). Milliyetçiliğin Kökenleri: Etnisite/Ulus (Millet) İlişkisi . İnsan ve İnsan, 6 21: 413-430.
• AK Parti (2021). AK Parti Programı. https://www.akparti.org.tr/en/parti/party-programme/ Aydın, R. (2018). Ulus, Uluslaşma ve Devlet: Bir Modern Kavram Olarak Ulus Devlet. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6, 1: 229-256.
• Baykan, T. S. (2017). Halkçılık ve Popülizm: Türkiye Vakası ve Bir Kavramın Kullanımları. Mülkiye Dergisi, 41 1: 157-194.
• CHP (2021). CHP Parti Programı. https://chp.azureedge.net/
• Çağla, C. (2007). Renan, Irk ve Millet. Cogito Düşünce Dergisi, Bellek: Öncesiz, Sonrasız. Sayı: 50.
• Delannoi, G. (1998). Milliyetçilik ve İdeolojik Kataliz. Uluslar ve Milliyetçilikler. (Çev. S. İdemen.) Haz. Jean Leca. İstanbul: Metis Yayınları.
• Dinç, S. (?). Atatürkçü Düşünce Sistemine Göre Halkçılık İlkesi https://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/sait_dinc_ataturkcu_dusunce_sistemi_halkcilik.pdf
• Dinç, S. (2004). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Adana 2004, 281 – 282)
• Domaniç, N. N. (1997). Milliyetçilikler: İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• HDP (2021). HDP Parti Programı. https://hdp.org.tr/tr/parti-programi/8/
• Edward H. Carr (1967). Nationalism and After. 2.B. Londra: Macmillan & Co.
• Erözden, O. (1997). Ulus-Devlet. Ankara: Dost Kitabevi.
• Esgin, Ali (2001), “Ulus-Devlet ve Küreselleşmeye İlişkin Bazı Tartışmalar”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, Cilt: 25, No: 2.
• Gellner, E. (2006). Uluslar ve Ulusçuluk, Çev. B. Ersanlı, G. G. Özdoğan. İstanbul: Hil Yayınları, 79-174 Giritli, İ. (1921). Atatürk ve Halkçılık”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 20: 186-188.
• Gökalp, Z. (1917). Millet nedir? Z Gökalp – İçtimaiyat Mecuması. Volume 1, Issue 3, 146 – 154
• Göztepe, Ö. (2008) Mustafa Kemal'in Cumhuriyet söylemi: Halkçılık, Laiklik, Batıcılık, Milliyetçilik (1919-1938) Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Guibernau, M. (1997). 20.Yüzyılda Ulusal Devlet ve Milliyetçilikler, (Çev. Neşe Nur Domaniç), İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Hülür, H. ve Akça, G. (2007). İmparatorluktan Cumhuriyete Siyasal Bütünlük ve Ulusalcılık Söylemi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 22: 311-335.
• İslam Ansiklopedisi (2023a). Millet. https://islamansiklopedisi.org.tr/millet#2-osmanlilarda-millet-sistemi
• İslam Ansiklopedisi (2023b). Milliyetçilik. https://islamansiklopedisi.org.tr/milliyetcilik
• İYİ Parti (2021). İYİ Parti Programı. https://iyiparti.org.tr/kurumsal?q=Program
• Kafesoğlu, İ. (1999). Türk Milliyetçiliğinin Meseleleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Karyelioğlu, S. (2012). Ulus Devlet ve Milliyetçiliğin Tarihsel Dayanakları ve Küreselleşmenin Ulus Devlet ve Milliyetçilik Üzerindeki Etkileri. Ethos Dergisi, 5, 1: 137-169.
• Kaymaz, İ. Ş. (2010). Kemalizm’in Ulusalcilik Anlayişi Ve Günümüz Türkiye’sinde Ulusalcılık-Milliyetçilik Algılamalari. Memleket Siyaset Yönetim, 5, 13: 86-106.
• Kohn, H. (1961). The Idea of Nationalism: A Study in its Origins and Background, 9th edition, New York : Mac Millan.
• Kohn, H. (1962). The Age of Nationalism: The First Era of Global History. New York: Harper Pres.
• Köktürk, M. (2016). Millet ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat
• Leca, J.(1998). Neden Söz Ediyoruz?. Uluslar ve Milliyetçilikler. (Çev. S. İdemen.) Haz. Jean Leca. İstanbul: Metis Yayınları.
• MHP (2021). MHP Parti Programı. https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/mhp_parti_programi Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Beverly Hills, CA: Sage.
• Roskin, M. G. (2014). Çağdaş Devlet Sistemleri: Siyaset, Coğrafya, Kültür. (Çev. B. Seçilmişoğlu) 7. Baskı. Ankara: Liberte Yayınları
• Salzborn, S. (2011). “Nation und Nationalismus im 21. Jahrhundert”, Staat und Nation. Die Theorien der Nationalismusforschung in der Diskussion, hg., Samuel Salzborn, Stuttgart: Franz Steiner Verlag, 2011, s.9.
• Snyder, L. L. (1990). "French Nationalism”, Louis L. Snyder (ed.), Encyclopedia of Nationalism. New York: Paragon House.
• TDK (2023). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Toprak Z (1977). Halkçılık İdeolojisinin Oluşumu. İçinde: A Aksay ve M Pirili (Der.), Atatürk Döneminin Ekonomik ve Toplumsal Tarihiyle İlgili Sorunlar Sempozyumu - Tebliğler Tartışmalar, İstanbul: İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi Mezunları Derneği Yayını, 13–31.
• Wang, S. (2021/2022). Mustafa Kemal Atatürk’ün halkçılık ve devletçilik ilkesi: Sun Yatsen’in siyasi düşüncesiyle karşılaştırma. Kuşak ve Yol Girişimi Dergisi, 3, 1: 40-49.
• Yanık, C. (2013). Etnisite, Kimlik ve Milliyetçilik Kavramlarının Sosyolojik Analizi. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 20: 225-237.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, R. ve Demir, S. (2015). Milli Kimliğin Oluşumunda Zihniyet. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8.