Musul İli Reşidiye Türkmen Kasabasında Evlenme Merasimi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 38, 419 - 439, 02.09.2024

Taha Mahmood Ahmed Alı , Seyfullah Yıldırım

Öz

Öz:
İnsan hayatının üç önemli geçiş dönemi olduğu kabul edilir. Türk kültüründe evlenme, kız isteme ile başlayıp gerdek sonrası uygulamalarla tamamlanan ve başlangıcından bitişine kadar birçok uygulama, inanç ve pratik açısından zengin bir gelenektir. Toplumsal bir işleve de sahip olan evlenme törenleri, her yaştan bireyin bir araya getirilmesiyle aralarındaki bağların kuvvetlenmesini, sağlam aile ve toplum yapısının oluşmasını ve birlik ve beraberlik ruhunun pekişmesini sağlar. Bu süreçte ortak değerler, inançlar, ritüeller, gelenekler, eğlenceler ve müzikler gibi unsurlar, geçmiş ve bugün arasında bağ kurulmasına katkıda bulunur. Kültür, toplumun gelenek, görenek, âdet ve inançlarını yansıtan ve kuşaktan kuşağa aktarılan temel bir yapı taşıdır. Toplumun içinde zamanla gelenekselleşen kültürel ögeler, halk kültürünü meydana getirmektedir. Halk kültürü, özellikle hayatın geçiş dönemlerinde en belirgin şekilde ortaya çıkar. İnsanoğlunun bu geçiş dönemleri etrafında birçok adet, gelenek, görenek ve inanış şekillenmiştir. Hayatın ikinci önemli geçiş dönemi ise evlenmedir. Evlenme süreci, eş seçimi ile başlayarak evlenen bireylerin tüm yaşamını etkileyen bir dönemi kapsar. Bu çalışmada, Musıl ili Reşidiye Türkmen kasabasındaki evlenme geleneği incelenerek, evlenme öncesi, evlenme sırası ve evlenme sonrasında yapılan hazırlıklarla ilgili adet, gelenek ve görenekler uygulamalar belirlenip analiz edilerek sınıflandırılmaktadır
Bu çalışmanın amacı, eş seçimi, evlilik yaşı, kız isteme, söz kesme, nişan, kına gecesi, çeyiz, düğün, nikâh, gerdek ve düğün sonrası Asma Kesme, Bohça, adetleri gibi evlenme sürecindeki gelenek ve inanışları derleyip incelemektir. Musul ili Reşidiye kasabası Türkmen halk kültürü için evlenme merasimi unutulmaya yüz tutmuş evlenme geleneklerini yazılı hale getirerek, bu kültürel mirası gelecek nesillere aktarmak da amaçlanmaktadır.

Anahtar kelimeler: Evlenme, düğün, Musul, Reşidiye, Halk Kültürü

Anahtar Kelimeler

Evlenme, düğün, Musul, Reşidiye, Halk Kültürü

Kaynakça

• Bayatlı, N. Y. (2017), Irak Türkmen Folklorunda Geçiş Dönemleri Etrafında Oluşan Halk inançları (Cilt C1), Bağdat: Dar El-şuᶜun El-Sekafiye El-ᶜEmme.
• El-Reşid, R. A. (2017), El-Veciz Fi Tarihi Tellafer, İstanbul: Kerkük Vakfı.
• Ercilasun, A. B. vd. (1991), Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, (Kılavuz Kitap) C.II, Ankara, KB. Yay.
• Gülbahar, B. (2019), Ortaokul 3. Sınıf, Türkçe Ders Kitabı. Irak Cumhuriyeti: Eğitim Bakanlığı.
• Kevseroğlu, N. (2012), Irak’ta Türkçe Yer Adları Kılavuzu, Kerkük: Fuzuli Basım ve Yayın Matbası.
• Mahmut, M. (1999), Milli Türkmen Folklorunda Evlenmek, Gökbörü Dergisi, Kasım, 8.Sayı.
• Örnek, S. V. (1988), 100 Soruda İlkellerde Din. Büyü, Sanat, Efsane, İstanbul: Gerçek Yayınevi, İkinci baskı.
• Örnek, S. V. (2000), Türk Halkbilimi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Paşayev, G. (2010), Irak Türkmen Folkloru, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, (177-180).
• Saatçi, S. (2015), Irak Türkmen Boyları, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Telaferli, A. (2009), Telafer’de Gelenek ve Görenekler, Kardeşlik Dergisi, 11(43). Sayı.
• Yazaroğlu, F. (2021), Min Diyar El-Turkman, Kerkük: Fuzuli Yayınevi.
• Önal, M. N. (1998), Romanya Dobruca Türkleri ve Mukayeseleriyle Doğum, Evlenme ve Ölüm Âdetleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Yakıcı, Ali (1991), Düğün Kelimesi Ve Kültürünüzdeki Yeri Üzerine, [Elektronik Sürüm]. Milli Folklor Dergisi, 2, s.33-36.
• Başçetinçelik, A. (2009), Adana Halk Kültüründe Doğum-Evlenme-Ölüm, Adana: Altın Koza Yayınları.
• Kazmaz, S. (1993), Halk Hukukunda Evlenme Sözleşmesi. IV Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildirileri, IV Cilt Gelenek, Görenek ve İnançlar. Ankara: Kültür Bakanlığı H.K.A. ve G.G.M. Yay.:167.
• Aksoy, M. (2007), Doğu Anadolu Kültürü Üzerine Bir İnceleme İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Nahya, Z. (1987), Kız İsteme ve Söz Kesme Gelenekleri Üzerine Bir Atlas Denemesi, III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi, c. IV. (Gelenek Görenek ve İnançlar), Ankara: KBMFAD Yayınları.
• Sarıyev, B. (1999), Dede Korkut’ta Geçen Bazı Gelenek-Görenekler, Halk İnanışları, Değimler ve Bugün Türkmenistan’daki İzleri, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri, Ankara.
• Günay, U. (2000). İslami dönemde Türk toplumunda kadının yeri ve önemi. Milli Folklor, 6 ( 46 ), 4-9.